Αν έπρεπε να περιγράψει κανείς τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ο περονόσπορος προκαλεί επιδημίες, η άνοιξη που διανύσαμε και ο Ιούνιος ήταν ένα τυπικό παράδειγμα αυτού που ονομάζουμε «περονοσποροχρονιά».
του Γιώργου Θεοδώρου, γεωπόνου ΓΠΑ
Καθημερινές ψιχάλες ή βροχές στις περισσότερες αμπελουργικές ζώνες της χώρας, τις οποίες ακολουθούσε ηλιοφάνεια και ζέστη, δημιουργούσαν συνεχώς ένα νέφος υγρασίας στη ζώνη των πρέμνων, ένα περιβάλλον δηλαδή ιδανικό για την ανάπτυξη του μύκητα, ο οποίος μέσα σε μερικές μέρες μπορεί να αποβεί μοιραίος για την παραγωγή, όπως και έγινε σε πολλές περιοχές.
Στα σημεία της χώρας όπου οι μέρες βροχής άγγιξαν τις 10-15 σε διάστημα 30 ημερών, ιδίως από τα μέσα Απριλίου έως τα μέσα Μαΐου, προκλήθηκε έκρηξη στη βλάστηση των σπορίων του μύκητα συγκριτικά με τις περιοχές που οι βροχοπτώσεις δεν ξεπέρασαν τις πέντε μέρες.
Επίσης, επειδή αμέσως μετά από κάθε ψιχάλα ακολουθούσε ηλιοφάνεια, οι θερμοκρασίες κυμαίνονταν μεταξύ 20-25 βαθμών Κελσίου, τιμές ιδανικές για την ανάπτυξη του μύκητα. Ο Απρίλιος ήταν καθοριστικός μήνας για τις μετέπειτα προσβολές του μύκητα, ειδικά για τους αμπελουργούς που ενδεχομένως παρέλειψαν ή καθυστέρησαν κάποια από τις επεμβάσεις στο αμπέλι.
Όσοι αμπελουργοί ήταν τυπικοί με τους ψεκασμούς και τα βλαστολογήματα από την αρχή, έβαλαν πιο γερές «βάσεις» για τους επόμενους δύσκολους δύο μήνες.
Ορθολογικές επεμβάσεις και εναλλαγές δραστικών
Έπειτα, κατά τον Μάιο και τον Ιούνιο, οι συνθήκες απαιτούσαν τα βλαστολογήματα και τα ξεφυλλίσματα να γίνονται έγκαιρα, οι επισκέψεις στον αμπελώνα να είναι καθημερινές και οι ψεκασμοί να εκτελούνται κατά γράμμα με εναλλαγή ομάδας δραστικών ουσιών αυστηρά μετά από κάθε δύο επεμβάσεις. Σίγουρα όσοι τήρησαν όλα τα παραπάνω κατάφεραν να σώσουν τα αμπέλια τους ή να περιορίσουν τη ζημιά.
Σε ακόμη πιο δύσκολη θέση βρέθηκαν οι αμπελουργοί που καλλιεργούν βιολογικά, καθώς το μόνο τους όπλο ήταν ο ιοντικός χαλκός. Μόνο οι πιο ξηρικές περιοχές ήταν σε καλύτερη μοίρα και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το λάβουν υπόψη όσοι ενδιαφέρονται να καλλιεργήσουν βιολογικά. Ότι δηλαδή ένα ισχυρό όπλο για τις «περονοσποροχρονιές» είναι η τοποθεσία του αμπελώνα, πέρα από όλες τις άλλες φροντίδες.
Αναγκαιότητα ο συνεργατισμός
Σε κάθε περίπτωση, είτε καλλιεργεί κάποιος βιολογικά είτε συμβατικά, έχει μεγάλη σημασία ο προγραμματισμός των εργασιών στον αμπελώνα να γίνεται μεθοδικά, τα θερινά κλαδέματα και το ξεφύλλισμα να προηγούνται του κάθε ψεκασμού, ώστε να καλύπτονται όλα τα πράσινα μέρη του πρέμνου με τα φυτοπροστατευτικά σκευάσματα κ.λπ.
Ωστόσο, η έλλειψη εργατών ειδικά φέτος δυσκόλεψε και δυσκολεύει πολύ αυτόν τον συντονισμό, ειδικά όταν οι εκτάσεις ξεπερνούν τα 20 στρέμματα, γεγονός που πρέπει να ωθήσει τους αμπελουργούς στην περαιτέρω εκμηχάνιση της καλλιέργειας.
Ένας κορυφολογητής, ένα υδραυλικό τσαπάκι-φρεζάκι και ένας αποφυλλωτής είναι πλέον απαραίτητα εργαλεία προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έλλειψη σε εργατικά χέρια, αλλά και να μειωθεί το κόστος παραγωγής. Το κόστος αυτών των εργαλείων, βέβαια, δεν μπορεί να το επωμιστεί ένας αμπελουργός της τάξεως των 20-50 στρεμμάτων. Μόνη λύση σε αυτό το πρόβλημα μπορεί να δώσει η συνεργασία των ίδιων των αμπελουργών μεταξύ τους, δημιουργώντας μικρές ομάδες –π.χ. τριών ατόμων– και αγοράζοντας αυτά τα παρελκόμενα από κοινού.
Στο γυάλισμα της ράγας η κρίσιμη περίοδος
Ο απολογισμός της φετινής ζημιάς δεν έχει γίνει ακόμη, καθώς ακόμη βρισκόμαστε στο στάδιο της πράσινης ράγας και αν ο περονόσπορος έκανε ό,τι ζημιά ήταν να κάνει στα σταφύλια, δεν παύει να προσβάλλει το φύλλωμα των πρέμνων.
Επίσης, είναι μια περίοδος αρκετά κρίσιμη για το ωίδιο που απειλεί τα σταφύλια έως το στάδιο του γυαλίσματος της ράγας. Ειδικά φέτος είναι σημαντικό, το φθινόπωρο που θα ακολουθήσει, οι αμπελουργοί να κάνουν ακόμη μία υπέρβαση και να πραγματοποιήσουν 1-2 ψεκασμούς μετά τον τρύγο για να προστατέψουν το φύλλωμα από φθινοπωρινές μολύνσεις και να μπορέσει το πρέμνο να αποθηκεύσει θρεπτικές ουσίες για την επόμενη καλλιεργητική χρονιά.
Και σε τελικό στάδιο, κατά τον Δεκέμβρη, αφού πέσουν τα φύλλα, μια φρέζα ή ένας καλλιεργητής είναι χρήσιμος ώστε να «θάψουν» τα προσβεβλημένα φύλλα στο έδαφος και να μειώσουν τις εστίες μόλυνσης για μια καλύτερη επόμενη αμπελουργική χρονιά.
