Διπλάσια τα κρούσματα απάτης στη διακίνηση τροφίμων σε μια πενταετία

Τι κατέγραψε το σύστημα ελέγχων της ΕΕ

Yπερδιπλασιασμό των αναφορών για περιπτώσεις απάτης στα τρόφιμα μέσα σε μια πενταετία δείχνουν τα τελευταία στοιχεία της Κομισιόν που έχουν αντληθεί από το εσωτερικό δίκτυο μέσω του οποίου τα κράτη-μέλη μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες για «ύποπτα» ή μη συμμορφούμενα με τους κανονισμούς προϊόντα που διακινούνται εντός της ΕΕ.

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Απάτη σε προϊόντα Aγροδιατροφής (EU FFN) και του Συστήματος Βοήθειας και Συνεργασίας για την Απάτη στα Τρόφιμα (AAC-FF), το 2020 οι σχετικές αναφορές στο σύστημα έφτασαν τις 349, ήταν δηλαδή υπερδιπλάσιες από τις 157 του 2016 και αυξημένες κατά 20% σε σχέση με τις 292 του 2019. Το 2018 και το 2017 είχαν γίνει 234 και 178 αναφορές αντίστοιχα.

«Πρωταγωνιστής» το ελαιόλαδο

Πέρυσι, περίπου το 1/5 των κοινοποιήσεων αφορούσε ζώντα ζώα ή προϊόντα που δεν συγκαταλέγονται στα τρόφιμα και στις ζωοτροφές. Από τα υπόλοιπα, τα έλαια και τα λίπη ήταν, όπως και το 2019, ο κλάδος με τα περισσότερα «κρούσματα» (51). Μάλιστα, η πλειονότητα των αναφορών αφορούσε το ελαιόλαδο, χωρίς πάντως όλες να μπορούν να θεωρηθούν «απάτες», αφού, όπως σημειώνεται στην έκθεση, αρκετές είχαν να κάνουν με εισαγωγές έξτρα παρθένου ή παρθένου ελαιολάδου που δεν πληρούσαν τα απαιτούμενα πρότυπα ενδεχομένως λόγω υποβάθμισης της ποιότητάς του κατά τη μεταφορά ή την αποθήκευση.

Αρκετές (34) ήταν οι αναφορές και για τα ψάρια και γενικότερα τα προϊόντα αλιείας. Χαρακτηριστική εδώ είναι η περίπτωση τόνου που προοριζόταν για κονσέρβα, αλλά, μετά από επεξεργασία με νιτρικά και νιτρώδη, πωλήθηκε ως νωπός. Αναφέρθηκαν, επίσης, και περιπτώσεις προσθήκης νερού ή παραγόντων κατακράτησης νερού σε κατεψυγμένα φιλέτα ψαριών, δίχως αυτό να έχει δηλωθεί στην ετικέτα.

Κοινοποιήθηκαν, ακόμη, 28 παραβάσεις στην κατηγορία του κρέατος και των πουλερικών, ενώ μικρή αύξηση σε σχέση με το 2019 καταγράφηκε στο μέλι και στον βασιλικό πολτό (25). Ακολούθησαν τα φρούτα και τα λαχανικά με 21 αναφορές, το κρασί και τα αλκοολούχα με 12, τα προϊόντα φυτοπροστασίας με 11, ενώ στο γάλα και στα γαλακτοκομικά καταγράφηκαν 10 «κρούσματα».

Πρώτη η Γερμανία σε αναφορές

Σε εθνικό επίπεδο, η Γερμανία ήταν πρώτη με 84 καταχωρίσεις στο σύστημα, ακολουθούμενη από το Βέλγιο και τη Γαλλία με 60 και 53 αναφορές αντίστοιχα. Από τη χώρα μας προήλθαν τέσσερις αναφορές, ενώ η ίδια η Κομισιόν έκανε 13 καταχωρίσεις.

Συνολικά, το 37% περίπου των αναφορών είχαν να κάνουν με εσφαλμένη επισήμανση, ενώ ζητήματα ιχνηλασιμότητας ή παραποιημένων εγγράφων αφορούσαν ένα 25% των κοινοποιήσεων. Εξάλλου, το 21% των αναφορών είχε να κάνει με αραίωση ή αντικατάσταση συστατικού με άλλο χαμηλής αξίας, ενώ μη εγκεκριμένη επεξεργασία αναφέρεται στο 13% των περιπτώσεων.

Τέλος, ένα 4% των καταχωρίσεων αναφέρεται σε παραβίαση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

H Επιτροπή εκτιμά ότι η εντατικοποίηση των ελέγχων που έφερε ο κανονισμός, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ τον Δεκέμβριο 2019, απαιτώντας από κάθε κράτος-μέλος να αναφέρει οποιαδήποτε ύποπτη διασυνοριακή δραστηριότητα, καθώς και να πραγματοποιεί τακτικούς ελέγχους με συχνότητα βάσει κινδύνου, φαίνεται ότι φέρνει καρπούς. Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά, «η ανταλλαγή πληροφοριών για τέτοιες υποψίες διασυνοριακής απάτης αποδεικνύεται απαραίτητη για τον καλύτερο εντοπισμό και διερεύνησή τους, αλλά και για την προστασία των πελατών από παράνομες πρακτικές».