EU Agri-Digital Conference: Στο επίκεντρο της Ευρώπης οι πραγματικές εμπειρίες των αγροτών από την ψηφιοποίηση της γεωργίας
Η τρίτη και τελευταία ημέρα του συνεδρίου EU Agri-Food Days, Πέμπτη 12/12, ήταν αφιερωμένη στην ενδυνάμωση των αγροτών μέσω της ψηφιοποίησης και της ανταλλαγής δεδομένων. Πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο του συνεδρίου, πραγματοποιήθηκε το EU Agri-Digital Conference, που είχε ως στόχο να βάλει στο επίκεντρο τις πραγματικές εμπειρίες των αγροτών σχετικά με την ψηφιοποίηση της γεωργίας. Οι συμμετέχοντες εξέτασαν τον τρόπο με τον οποίο η ψηφιοποίηση και η κοινή χρήση δεδομένων συμβάλλουν σε έναν δυναμικό και βιώσιμο αγροτικό τομέα, παρουσιάζοντας τις γνώσεις που έχουν αποκομίσει από την εφαρμογή της τεχνολογίας στις πραγματικές συνθήκες καλλιέργειας.
Με τέσσερα διαφορετικά πάνελ να πλαισιώνουν το θέμα της ψηφιοποίησης, έγινε κατανοητό ότι μέχρι και σήμερα τα βήματα που έχουν γίνει προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό της γεωργίας είναι πολλά, δημιουργώντας την πεποίθηση ότι η διεύρυνσή τους θα επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα προς όφελος των παραγωγών και των καλλιεργειών υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής.
Το συνέδριο άνοιξε με την ομιλία της η αναπληρώτρια γενική διευθύντρια του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC), Salla Saastamoinen, αναφέροντας ότι «τα δεδομένα βρίσκονται στον πυρήνα της ψηφιακής μετάβασης και το Κοινό Κέντρο Ερευνών εργάζεται για την ανάλυση των δεδομένων αυτών μέσω της δορυφορικής τεχνολογίας. Μέχρι στιγμής, βλέπουμε ότι οι ψηφιακές τεχνολογίες υιοθετούνται ολοένα και περισσότερο από τους αγρότες, επομένως αυτό δείχνει ότι ο αγροτικός τομέας είναι ανοιχτός προς την ψηφιοποίηση. Όπως έχουμε διαπιστώσει, η ψηφιακή μετάβαση μπορεί να μας οδηγήσει σε μια πιο βιώσιμη και ανθεκτική γεωργία, καθώς και σε μια πιο αποδοτική παραγωγή τροφίμων, βελτιώνοντας παράλληλα τη ζωή των αγροτών».
Η ίδια παρουσίασε, επίσης, ένα νέο εργαλείο του JRC, με τίτλο «Special agricultural system», το οποίο θα αποτελέσει ένα σύστημα για τη συλλογή χωρικών δεδομένων που θα βοηθήσει στην πιο αποτελεσματική χρήση τους.
Εμπειρίες από το πεδίο
Η περίπτωση της Ελλάδας
Από την παρουσίαση των εμπειρικών πρακτικών των αγροτών στο συνέδριο σχετικά με την εφαρμογή της ψηφιοποίησης στο χωράφι δεν θα μπορούσε να λείπει το ελληνικό έργο «Γεωργία με Ευφυΐα» – Ψηφιακός Μετασχηματισμός του Γεωργικού Τομέα, καθώς αποτελεί ένα πρωτοποριακό παράδειγμα ψηφιακού μετασχηματισμού πανευρωπαϊκά. Πιο συγκεκριμένα, στο πάνελ με τίτλο «Ψηφιοποίηση στην πράξη: Εμπειρίες από το χωράφι», ο Βαγγέλης Κυριάκου, επικεφαλής γεωπόνος, παρουσίασε την εμπειρία που έχει αποκομίσει ως ωφελούμενος από το εν λόγω έργο, εκπροσωπώντας την ομάδα βιολογικών παραγωγών της ANYFION GREECE.
Επίσης, πραγματοποιήθηκε απομακρυσμένη σύνδεση με τον Τάσο Μαλτέζο, παραγωγό εσπεριδοειδών και ελιάς από τον Αργολικό κάμπο, ο οποίος μοιράστηκε τη δική του εμπειρία από την εγκατάσταση μετεωρολογικού σταθμού στο χωράφι του.
Στην ομιλία του, ο κ. Κυριάκου επεσήμανε τα εξής: «Η ομάδα μας, με έδρα την Αργολίδα, αποτελείται από παραγωγούς που εργάζονται καθημερινά για την παραγωγή φρέσκων βιολογικών προϊόντων υψηλής ποιότητας, όπως εσπεριδοειδή, οπωροκηπευτικά και ελαιόλαδο. Αυτό που μας κάνει να ξεχωρίζουμε είναι η δέσμευσή μας στη βιώσιμη ανάπτυξη, μέσα από μακροχρόνιες συνεργασίες και καινοτόμες πρακτικές που αξιοποιούν την έρευνα και την τεχνολογία.
Ως μέλος της αγροτικής κοινότητας, κατανοώ βαθιά τις καθημερινές προκλήσεις των αγροτών και γι’ αυτό θεωρώ πολύτιμες τις συνεργασίες με Οργανισμούς, όπως η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ και η NEUROPUBLIC. Σήμερα, θέλω να μοιραστώ μαζί σας πώς ένα έργο ψηφιοποίησης μπορεί να μεταμορφώσει τον τρόπο παραγωγής, διαχείρισης και σχεδιασμού της γεωργίας.
Ο στόχος του είναι ξεκάθαρος: Να παρέχει στους Έλληνες παραγωγούς τεχνολογικές λύσεις αιχμής για την αύξηση της παραγωγικότητας, τη μείωση του κόστους και την προστασία του περιβάλλοντος. Αφορά έναν συνδυασμό παράδοσης και καινοτομίας που γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στις σύγχρονες γεωργικές πρακτικές και τις πραγματικές ανάγκες των παραγωγών. Αυτό που είναι κρίσιμο να κατανοηθεί είναι ότι αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για εμάς, που συσπειρώνουμε παραγωγούς μέσα από ομάδες, συνεταιρισμούς ή άλλα συλλογικά σχήματα, να λειτουργούμε ως κέντρα πληροφόρησης και υποστήριξης στο πεδίο.
Μέσα από αυτήν τη διαδικασία, οι παραγωγοί αποκτούν τα εργαλεία που χρειάζονται για να βελτιώσουν την παραγωγή τους, να μειώσουν τα κόστη και να προσαρμοστούν στις διαρκώς μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες, αποκτώντας με αυτόν τον τρόπο το πλεονέκτημα της έγκαιρης προετοιμασίας προστατεύοντας τις καλλιέργειες και το εισόδημά τους».
Ο ίδιος αναφέρθηκε και στις προκλήσεις που συνοδεύουν ένα τέτοιο καινοτόμο εγχείρημα, εξηγώντας ότι:
- Αν και για πολλούς παραγωγούς η χρήση τεχνολογιών είναι δύσκολη, τα Περιφερειακά Κέντρα Υποστήριξης είναι αυτά που θα προσφέρουν την εκπαίδευση και την καθοδήγηση που χρειάζονται για να αξιοποιήσουν τις νέες δυνατότητες.
- Είναι απαραίτητο να προστατευτεί η ιδιωτικότητα των παραγωγών. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι όλα τα δεδομένα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τη βελτίωση της παραγωγής, με απόλυτη συμμόρφωση στα ευρωπαϊκά πρότυπα.
- Αν και η κλιματική αλλαγή παραμένει ένας αστάθμητος παράγοντας, το έργο προσφέρει εργαλεία που μειώνουν την αβεβαιότητα.
- Τέλος, η μακροπρόθεσμη στήριξη απαιτεί στρατηγική συνεργασία και συλλογική προσπάθεια για τη διατήρηση και την επέκταση της υποδομής.
Στο τέλος της ομιλίας του, ο κ. Κυριάκου μοιράστηκε τη σκέψη του «για ένα μέλλον όπου η γεωργία της Ευρώπης συνδέεται μέσω μίας πανευρωπαϊκής τεχνολογικής υποδομής. Ένα δίκτυο που δεν θα εξυπηρετεί μόνο τους παραγωγούς, αλλά και τους γεωργικούς συμβούλους, τους ερευνητές, τους πολιτικούς σχεδιαστές και τους καταναλωτές. Ένα δίκτυο που θα επιτρέπει τη διαχείριση της γης με ακρίβεια, την ανταλλαγή γνώσεων, τη βελτίωση πρακτικών και τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων. Να γίνει, δηλαδή, η γεωργία κινητήριος δύναμη αλλαγής, έτσι ώστε να λειτουργήσει ως πρότυπο για όλη την Ευρώπη».
Σε ερώτηση της συντονίστριας του πάνελ, Anya Sitaram, σχετικά με τον τρόπο που η ψηφιοποίηση βοήθησε την ομάδα παραγωγών να ανοίξει νέες αγορές, ο κ. Κυριάκου τόνισε ότι «απευθυνόμαστε σε ένα κοινό το οποίο ενδιαφέρεται για την καινοτομία και την ψηφιοποίηση και είμαστε από τους πρώτους που την εφαρμόζουμε για να ανοίξουμε νέες αγορές, δίνοντας την ευκαιρία στους καταναλωτές να μας εμπιστευτούν για τα προϊόντα που παράγουμε. Τέλος, σε δεύτερη ερώτηση σχετικά με τη σημασία των δεδομένων, ο ίδιος εξήγησε ότι «τα δεδομένα που συλλέγονται αυτήν τη στιγμή μέσω του έργου αφορούν τις κλιματικές και εδαφολογικές συνθήκες και είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τις καλλιεργητικές πρακτικές. Αν σε επόμενη φάση τα δεδομένα αντλούν πιο προσωπικά στοιχεία των αγροτών, τότε θα πρέπει να υπάρχει έλεγχος της χρήσης τους».
Συνδυασμός παράδοσης και καινοτομίας
Με τη σειρά του, ο βιοκαλλιεργητής Τάσος Μαλτέζος, αφού παρουσίασε την οικογενειακή επιχείρηση παραγωγής βιολογικών εσπεριδοειδών και ελιάς την οποία διαχειρίζεται, ανέφερε ότι μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις κατά την υιοθέτηση της τεχνολογίας ήταν να πείσει τους μεγαλύτερους σε ηλικία συγγενείς που δραστηριοποιούνται στην αγροτική εκμετάλλευση για την αξία των τεχνολογιών.
Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι «πιο πολύ βασίζονταν στην εμπειρία και το ένστικτο για την παραγωγή των προϊόντων και έτσι εγώ έπρεπε να ισορροπήσω ανάμεσα στην παραδοσιακή γνώση και την καινοτομία. Με τη βοήθεια της ομάδας βιολογικών παραγωγών του ΑΝΥΦΙΟΝ, που από το 2018 χρησιμοποιεί τεχνολογικά εργαλεία, οι γονείς μου κατάφεραν να δουν από κοντά τη χρήση της τεχνολογίας και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να ενισχυθεί η προϋπάρχουσα γνώση. Είδαμε αποτελέσματα τόσο στην καλλιέργεια όσο και στην οργάνωση της καθημερινότητας, οπότε αυτή η διαδικασία τούς έκανε να αλλάξουν στάση».
Καινοτόμα παραδείγματα από την Ευρώπη
Στο ίδιο πάνελ παρουσιάστηκαν, επίσης, καινοτόμα παραδείγματα από χώρες όπως η Ισπανία, η Σουηδία και η Ιρλανδία. Η Clara Benito Pacheco, κτηνοτρόφος και ιδρύτρια του έργου Entrelobas-Pastosalvaje, από την Ισπανία, ανέλυσε το τεχνολογικό σύστημα που χρησιμοποιεί για την παρακολούθηση των ζώων της. Χρησιμοποιώντας κολάρα για τον λαιμό κάθε ζώου ελέγχουν τις κινήσεις τους, καθώς έχουν δημιουργήσει μία αόρατη μάντρα. Αν ένα ζώο μετακινηθεί προς τα όρια της μάντρας, ένας ήχος από το κολάρο το εμποδίζει να φύγει εκτός των ορίων που έχουν τεθεί.
Η Ryegard Cecilia, διευθύνουσα σύμβουλος του Foodchain by Blockchain, στη Σουηδία, παρουσίασε τα καινοτόμα εργαλεία που χρησιμοποιούν για την ιχνηλασιμότητα στον τομέα των τροφίμων και τη διασφάλιση ότι τα τρόφιμα θα φτάσουν με ασφάλεια στο τραπέζι των καταναλωτών. Τέλος, ο Trevor Boland, κτηνοτρόφος από την Ιρλανδία, παρουσίασε τα τεχνολογικά εργαλεία που χρησιμοποιούν οι κτηνοτρόφοι μέσω του συμβουλευτικού οργανισμού Teagasc για τη διαχείριση των κοπαδιών τους.
Το συνέδριο συνεχίστηκε με ακόμη δύο πάνελ. Το τρίτο κατά σειρά, με τίτλο «Ξεπερνώντας τα εμπόδια: Ξεκλειδώνοντας τη δυναμική της ψηφιοποίησης στη γεωργία», εστίασε στο τρέχον επίπεδο υιοθέτησης των ψηφιακών εργαλείων στην ευρωπαϊκή γεωργία και την αντιμετώπιση των βασικών προκλήσεων που εμποδίζουν την περαιτέρω εφαρμογή τους.
Στο τέταρτο πάνελ, με τίτλο «Γεφύρωση των κενών μέσω της κοινής χρήσης δεδομένων και της διαλειτουργικότητας», οι συμμετέχοντες εξέτασαν πώς η κοινή χρήση δεδομένων και η διαλειτουργικότητα μπορούν να επιτρέψουν την απρόσκοπτη ενοποίηση συστημάτων και τομέων στη γεωργία, όπως φαίνεται από πρακτικά παραδείγματα.
«Αυτό που μας κάνει να ξεχωρίζουμε είναι η δέσμευσή μας στη βιώσιμη ανάπτυξη, μέσα από μακροχρόνιες συνεργασίες και καινοτόμες πρακτικές που αξιοποιούν την έρευνα και την τεχνολογία», ανέφερε ο Βαγγέλης Κυριάκου, επικεφαλής γεωπόνος στην ομάδα βιολογικών παραγωγών της ANYFION GREECE
Πληροφορίες
Το έργο «Ψηφιακός Μετασχηματισμός του Γεωργικού Τομέα» υλοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU.
Η τεχνολογική υποδομή του έργου περιλαμβάνει σταθμούς συλλογής δεδομένων, drones, δορυφορικές εικόνες υψηλής ανάλυσης και ένα δίκτυο Κέντρων Διανομής και Υποστήριξης σε 13 περιφέρειες. Tο έργο ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2024, έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι εγκαταστάσεις, καλύπτοντας το 70% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων της Ελλάδας, επηρεάζοντας άμεσα 21 από τις σημαντικότερες καλλιέργειες της χώρας, όπως η καλλιέργεια ελιάς, βαμβακιού, αμπελιού, σιτηρών, οπωροκηπευτικών και άλλες. Την υλοποίηση του έργου έχουν αναλάβει η εταιρεία NEUROPUBLIC, ο Όμιλος ΟΤΕ και η διαφημιστική ΣΚΑΡΜΟΥΤΣΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ.
Παράλληλα, στον περιβάλλοντα χώρο του συνεδρίου, βρισκόταν ειδικά διαμορφωμένο περίπτερο, όπου προβαλλόταν βίντεο και παρεχόταν σχετικό ενημερωτικό υλικό στους ενδιαφερόμενους.
Κλιμάκιο εκπροσώπων της GAIA EΠΙΧΕΙΡΕΙΝ και της NEUROPUBLIC ταξίδεψε στις Βρυξέλλες για να συμβάλει στην προβολή του έργου, αλλά και για την πραγματοποίηση σειράς συναντήσεων με στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Κοινοβουλίου, καθώς και με λοιπά ενδιαφερόμενα μέρη. Η αντιπροσωπεία απαρτιζόταν από τον Ανέστη Τρυπιτσίδη (διευθύνοντα σύμβουλο της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ), τον Δημήτριο Καπνιά (Large Scale Projects Manager και μέλος ΔΣ της NEUROPUBLIC), τον Ιωάννη Μιχαηλίδη (διευθυντή Marketing της NEUROPUBLIC) και τον Βασίλειο Πυργιώτη (υπεύθυνο Γραφείου Βρυξελλών της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ).
