Εξεταστική για ΟΠΕΚΕΠΕ: Η ώρα των υπουργών – Τι κατέθεσαν Τσιάρας, Αυγενάκης, Γεωργαντάς και Τσακίρης

Στο επίκεντρο της δημοσιότητας βρέθηκε και αυτή την εβδομάδα η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, αφού στην αρμόδια Εξεταστική Επιτροπή στη Βουλή κατέθεσαν δύο πρώην υπουργοί Αγροτικής Ανάπτυξης, ο νυν και ο πρώην γ.γ. γραμματέας του ΥΠΑΑΤ, Γιώργος Στρατάκος. Ο Κώστας Τσιάρας, ο Λευτέρης Αυγενάκης, ο Γιώργος Γεωργαντάς και ο υπηρεσιακός υπουργός Γιώργος Τσακίρης κλήθηκαν να απαντήσουν για τη λειτουργία του Οργανισμού, τις καθυστερήσεις στις πληρωμές των αγροτών, τη διαχείριση των δεσμευμένων ΑΦΜ και την κατανομή των βοσκότοπων. Μεταξύ άλλων, οι καταθέσεις τους αποκάλυψαν τα χρόνια προβλήματα που αντιμετώπιζε ο ΟΠΕΚΕΠΕ, όπως η έλλειψη Κτηματολογίου και χαρτών. Παράλληλα, οι πρώην υπουργοί αποπειράθηκαν να διαχωρίσουν τις πολιτικές ευθύνες από τις θεσμικές αρμοδιότητες.

Κ. Τσιάρας: «Ο ΟΠΕΚΕΠΕ λειτουργούσε με θεσμικές ελλείψεις» – «Δεν υπήρχε Κτηματολόγιο, ούτε δασικοί ή βοσκοτοπικοί χάρτες»

Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, καταθέτοντας στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής που διερευνά το σύστημα πληρωμών των ευρωπαϊκών ενισχύσεων, υπογράμμισε ότι στόχος της κυβέρνησης είναι η θεμελίωση συνθηκών πλήρους διαφάνειας και δικαιοσύνης στον αγροτικό χώρο, μετά από «παθογένειες δεκαετιών». Όπως υποστήριξε, το νέο πλαίσιο θα λειτουργήσει υπέρ των έντιμων παραγωγών και αποτελεί –σύμφωνα πάντα με τον ίδιο– πολιτική απόφαση που έχει δρομολογηθεί από τον πρωθυπουργό από την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του.

Ο υπουργός χαρακτήρισε τον ΟΠΕΚΕΠΕ «εξόχως προβληματική υπόθεση» και υπογράμμισε πως όλα τα στοιχεία και οι καταγγελίες διαβιβάστηκαν άμεσα στις αρμόδιες δικαστικές αρχές – είτε στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου είτε στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Όπως είπε, προσωπικά είχε ζητήσει έλεγχο πριν από οποιαδήποτε πληρωμή, κάτι που οδήγησε στην αποκάλυψη χιλιάδων περιπτώσεων Οικολογικών Σχημάτων με πλαστά πιστοποιητικά, ενώ και στα προγράμματα Βιολογικής Μελισσοκομίας καταγράφηκαν υπερβολικά «φουσκωμένοι» αριθμοί κυψελών, οι οποίοι δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα. Για αυτόν τον λόγο, αποφασίστηκε η προσωρινή αναστολή πληρωμών μέχρι να ολοκληρωθούν οι απαιτούμενοι έλεγχοι.

Ο κ. Τσιάρας εξήγησε ότι κρίσιμη προϋπόθεση για αξιόπιστους ελέγχους ήταν και η μεταφορά του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, ώστε ο Οργανισμός να αποκτήσει σύγχρονα εργαλεία και πρόσβαση σε πραγματικά ελεγκτικές δομές. Σημείωσε, επίσης, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη προειδοποιήσει την Ελλάδα, με δύο επιστολές, ότι εάν δεν υιοθετηθούν έλεγχοι πριν από κάθε πληρωμή, τίθεται σε κίνδυνο η ροή ευρωπαϊκών πόρων – κάτι που θα ήταν καταστροφικό για το μέλλον του πρωτογενούς τομέα.

Επιπλέον, ο υπουργός αναγνώρισε πως η καθυστέρηση πληρωμών δημιουργεί κοινωνικό πρόβλημα στους έντιμους παραγωγούς, οι οποίοι έχουν χτίσει τον οικονομικό τους προγραμματισμό πάνω στην κανονική ροή των ενισχύσεων. Ωστόσο, υποστήριξε ότι η προσωρινή δυσκολία είναι το… τίμημα για τη μετάβαση σε ένα σύστημα που στο τέλος θα προστατεύει τους πραγματικούς δικαιούχους και θα εξαλείψει τις στρεβλώσεις.

Αναφερόμενος στις παραιτήσεις Σαλάτα και Καϊμακάμη, ο κ. Τσιάρας τόνισε ότι ο πρώτος ζήτησε νομική σύγκρουση με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, κάτι που ήταν αδιανόητο για την κυβέρνηση, ενώ ο δεύτερος παραιτήθηκε για λόγους προσωπικής ευθιξίας, αν και –όπως είπε– είχε υψηλό επιστημονικό κύρος και ουσιαστική συμβολή.

Ο υπουργός υπενθύμισε ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ λειτουργούσε διαχρονικά με θεσμικές ελλείψεις. «Δεν υπήρχε Κτηματολόγιο, ούτε δασικοί ή βοσκοτοπικοί χάρτες, επομένως οι έλεγχοι δεν μπορούσαν να είναι πλήρεις. Σήμερα, ολοκληρώνονται αυτά τα εργαλεία και, παράλληλα, υλοποιείται Action Plan, με 54 σημεία συμμόρφωσης, ώστε ο Οργανισμός να μη χάσει την ευρωπαϊκή του πιστοποίηση», τόνισε και κατέληξε ότι «στόχος είναι ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας, με διαφάνεια, λογοδοσία και στήριξη των έντιμων αγροτών, διασφαλίζοντας ότι οι ευρωπαϊκοί πόροι συνεχίζουν να ρέουν απρόσκοπτα στη χώρα». 

Γ. Τσακίρης: Επιφυλακτικός σχετικά με την υπαγωγή του Οργανισμού στην ΑΑΔΕ

Ο υπηρεσιακός υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιώργος Τσακίρης, καταθέτοντας στην Εξεταστική Επιτροπή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, υπογράμμισε πως η επιλογή του ήταν καθαρά τεχνοκρατική και η εντολή που είχε ήταν να διασφαλίσει τη συνέχεια του κράτους και να προωθήσει επείγοντα ζητήματα. Εξέφρασε ότι, δεδομένου του σύντομου χρόνου της θητείας του, ήταν δύσκολο να εμβαθύνει στα προβλήματα όλων των εννέα εποπτευόμενων φορέων, όμως στις συναντήσεις που είχε –μεταξύ των οποίων και με στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ– έθεσε ως βασική του αρχή τη διαφάνεια και την ανάγκη να εκδοθούν οι αναγκαίες υπουργικές αποφάσεις για τη νέα ΚΑΠ εντός των ασφυκτικών προθεσμιών.

Ο Τσακίρης τόνισε ότι εμφανίστηκε επιφυλακτικός σχετικά με την υπαγωγή του Οργανισμού στην ΑΑΔΕ, κρίνοντας ότι τα δεδομένα του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι άλλης υφής και θα προτιμούσε ένα διαφορετικό μοντέλο φορέα. Τόνισε, επίσης, ότι ο όγκος των αιτήσεων –περίπου 650.000 δικαιούχοι– απαιτεί πολλή δουλειά και δημιουργεί «γκρίζα ζώνη» στο σκέλος των ελέγχων, κάτι που θέτει πρόσθετη πίεση στη λειτουργία του Οργανισμού.

Τέλος, σημείωσε πως κατά την παράδοση-παραλαβή έλαβε προειδοποίηση να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στον ΟΠΕΚΕΠΕ και τον ΕΛΓΑ, καθώς οι δύο Οργανισμοί διαχειρίζονται τεράστια δημόσια ποσά και είναι κεντρικοί για τις ενισχύσεις και τις αποζημιώσεις.

Γ. Στρατάκος: «Οι συναντήσεις με τον κ. Ξυλούρη πραγματοποιούνταν
λόγω των πολλαπλών θεσμικών ρόλων»

Ο Γιώργος Στρατάκος, πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κατέθεσε και εκείνος στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, ξεκαθαρίζοντας ότι ουδέποτε δέχθηκε παρέμβαση ή ενόχληση από το Μέγαρο Μαξίμου, το υπουργείο ή τον Οργανισμό. «Ουδέποτε υπήρξε αίτημα για οτιδήποτε ή οποιονδήποτε και ουδέποτε παρενέβην σε θέματα αποδέσμευσης ΑΦΜ», τόνισε, εξηγώντας ότι οι διάλογοι με τον Γιώργο Ξυλούρη αφορούσαν τη διαχείριση ενός ανθρώπου σε ένταση και όχι προσωπική συμφωνία ή στήριξη.

Απαντώντας σε ερωτήσεις του εισηγητή της ΝΔ, Μακάριου Λαζαρίδη, ο κ. Στρατάκος διευκρίνισε ότι οι συναντήσεις με τον κ. Ξυλούρη έγιναν λόγω των πολλαπλών θεσμικών του ρόλων. Το έργο του περιορίστηκε στη μεταφορά ερωτημάτων για την ολοκλήρωση των ελέγχων ΑΦΜ στον τότε πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ, Ευάγγελο Σημανδράκο, χωρίς ποτέ να ζητήσει αποδέσμευση πληρωμών. «Ζητούσα να ολοκληρωθούν οι έλεγχοι, όχι να πληρωθεί ο κ. Ξυλούρης», τόνισε.

Ο ίδιος διέψευσε, επίσης, τους ισχυρισμούς περί ιδιαίτερης οικειότητας, επισημαίνοντας ότι οι συνομιλίες ήταν προϊόν διαχείρισης ενός ανθρώπου σε ένταση και ότι η πόρτα του γραφείου του ήταν πάντα ανοιχτή για τους αγρότες. Αναφορικά με τις δημοσιοποιημένες συνομιλίες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, σημείωσε ότι πρόκειται για ιδιωτικές συζητήσεις και ότι στον δημόσιο λόγο του ποτέ δεν υιοθέτησε τον ίδιο τόνο.

Σχετικά με τις κυρώσεις σε κτηνοτρόφους για μη επιλέξιμους βοσκότοπους, επεσήμανε ότι οι έλεγχοι και οι κυρώσεις εφαρμόστηκαν μόνο όπου οι εκτάσεις δεν ήταν νόμιμες, ενώ σε περιπτώσεις όπως του περιφερειάρχη Ηπείρου δεν υπήρχε νομοθετική βάση για παρέμβαση, υπογραμμίζοντας ότι οι έλεγχοι περιλάμβαναν διασταύρωση στοιχείων και φωτογραφιών. Τέλος, ανέφερε ότι η παραίτησή του οφείλεται στην πολιτική ευθιξία του, ενώ διατήρησε τη θεσμική προσέγγιση σε όλες τις ενέργειες του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Γ. Γεωργαντάς: Η μάχη για δίκαιες πληρωμές και η διαχείριση του εθνικού αποθέματος

Χθες, Πέμπτη (6/11), στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής που διερευνά το σύστημα πληρωμών των κοινοτικών αγροτικών ενισχύσεων κατέθεσε και ο πρώην ΥπΑΑΤ, Γιώργος Γεωργαντάς. Ο ίδιος αναφέρθηκε στις στρεβλώσεις στο εθνικό απόθεμα βοσκότοπων, τις οποίες χαρακτήρισε βασική αιτία της έρευνας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Σύμφωνα με τον κ. Γεωργαντά, ορισμένοι «δήθεν» νεοεισερχόμενοι εισέπρατταν παράνομα επιδοτήσεις, χωρίς να έχουν πραγματική παραγωγή, ενώ αξιοποίησαν κενά στη νομοθεσία και την έλλειψη Κτηματολογίου. Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, ο ίδιος δέσμευσε 2.021 ΑΦΜ, υπό την προϋπόθεση ότι οι ενδιαφερόμενοι θα προσκόμιζαν τα απαραίτητα έγγραφα. Μέχρι το φθινόπωρο του 2022, μόνο οι 91 από αυτούς προσκόμισαν τα στοιχεία και πληρώθηκαν. Ο πρώην υπουργός τόνισε ότι η δυνατότητα αίτησης συνδέθηκε με την ύπαρξη ζωικού κεφαλαίου και ελάχιστης παραγωγής ή τζίρου 2.000 ευρώ, ενώ τροποποίησε τις εγκυκλίους ελέγχου, ώστε να απαιτούνται ισχυρά έγγραφα για τη νομή και κατοχή των εκτάσεων. Παράλληλα, ζήτησε τον πειθαρχικό έλεγχο των διευθυντών που δεν είχαν διενεργήσει ουσιαστικούς ελέγχους.

Τα αποτελέσματα των παρεμβάσεων του κ. Γεωργαντά ήταν εντυπωσιακά: Η κατανομή του εθνικού αποθέματος το 2022 μειώθηκε κατά 20 φορές σε σχέση με προηγούμενα έτη, ενώ στην ενίσχυση για αγορά ζωοτροφών το 2023, από τις 87.000 αιτήσεις, εγκρίθηκαν οι 67.000 και απορρίφθηκαν οι 19.000 λόγω έλλειψης παραγωγής. Ο ίδιος κατέληξε ότι οι πρωτοβουλίες αυτές ήταν αναγκαίες για να διασφαλιστούν η νομιμότητα, η δικαιοσύνη και η διαφάνεια στην κατανομή των κοινοτικών ενισχύσεων.

Λ. Αυγενάκης: «Προσέρχομαι ως μάρτυρας και όχι ως κατηγορούμενος»

Από την πλευρά του, ο πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης, τόνισε ότι προσέρχεται ως μάρτυρας και όχι ως κατηγορούμενος. «Καμία συνομιλία δική μου ή του κ. Βορίδη, κανένα αποδεικτικό στοιχείο και καμία αξιολόγηση για έκνομη ενέργειά μου δεν υπάρχει στη δικογραφία που διαβίβασε η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία», δήλωσε, προσθέτοντας ότι σκοπός του είναι να συνδράμει στο έργο της Επιτροπής και να φωτιστεί η προβληματική λειτουργία του Οργανισμού.

Ο κ. Αυγενάκης δήλωσε απολύτως δικαιωμένος για τις ενέργειές του ως υπουργός, απορρίπτοντας τις κατηγορίες εναντίον του και κάνοντας λόγο για «πολιτική σπέκουλα» και «εργαλειοποίηση της υπόθεσης». Τόνισε, δε, ότι ουδέποτε άσκησε πίεση για την αποδέσμευση ΑΦΜ και υπεραμύνθηκε της απόφασής του να απομακρύνει τον πρώην πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ, Ευάγγελο Σημανδράκο, καταλογίζοντάς του άρνηση συνεργασίας, προβληματικές πληρωμές και καθυστέρηση στον έλεγχο δεσμευμένων ΑΦΜ που κρατούσαν χιλιάδες αγρότες σε ομηρία.

Αναφερόμενος στους λόγους της απομάκρυνσης Σημανδράκου, ο κ. Αυγενάκης επικαλέστηκε εννέα σοβαρά ζητήματα, μεταξύ των οποίων τις προβληματικές πληρωμές το 2023. Παράλληλα, χαρακτήρισε τις καταθέσεις Σημανδράκου «ζιγκ-ζαγκ», χωρίς στοιχειοθετημένες απαντήσεις.

Ο πρώην υπουργός τόνισε ότι η εντολή του ήταν μόνο να μεταφέρει αιτήματα πολιτών για την ολοκλήρωση των ελέγχων, χωρίς καμία πίεση για παράνομες ενέργειες. Υπογράμμισε ότι ενημερώθηκε για τους 16.500 δεσμευμένους ΑΦΜ μόνο από τον επόμενο πρόεδρο του Οργανισμού, Κυριάκο Μπαμπασίδη, και ότι δεν είχε προσωπικό πρόβλημα με τον κ. Σημανδράκο.

Αναφορικά με τις επισυνδέσεις και τον Γιώργο Ξυλούρη (σ.σ. τον λεγόμενο «Φραπέ»), ο κ. Αυγενάκης παρέπεμψε στον τελευταίο να απαντήσει, υποστηρίζοντας ότι από τη μεριά του επέμενε πάντα στη θεσμική διαδικασία και στα νόμιμα, χωρίς καμία εμπλοκή σε έκνομες ενέργειες, ακόμη και στην υπόθεση των Ζωνιανών…

Στην ερώτηση για τη δικογραφία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, επανέλαβε ότι η δικογραφία διαβιβάστηκε χωρίς αξιολόγηση, χωρίς κατηγορητήριο, και ότι ούτε αυτός ούτε ο Μ. Βορίδης αναφέρονται ως κατηγορούμενοι. Τέλος, σχολίασε ότι τα προβλήματα που δημιουργούνται από ατεκμηρίωτες αναφορές μπορεί να χρησιμοποιηθούν από άλλες χώρες για να περιορίσουν τους πόρους που λαμβάνει η Ελλάδα μέσω της ΚΑΠ.