Tις ισορροπίες της αρχίζει να βρίσκει ξανά η αγορά αγελαδινού γάλακτος, με τις τιμές παραγωγού να σηκώνουν κεφάλι και τον κλάδο να δείχνει ότι συνέρχεται σταδιακά.
Στην τελευταία (6η Σεπτεμβρίου 2016) δημοπρασία της Fonterra, οι τιμές σημείωσαν άνοδο 7,7% σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη και σχεδόν 30% σε σύγκριση με τα μέσα Ιουλίου, οδηγώντας τον Διεθνή Δείκτη Γαλακτοκομικών (GDT) σε υψηλό 16μήνου. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Γάλακτος, οι τιμές στην Ολλανδία (χρηματιστήριο εμπορευμάτων DCA) βρίσκονταν στις 11 Σεπτεμβρίου στα 37,5 λεπτά το κιλό (κάτω από 20 λεπτά στις αρχές Ιανουαρίου), ενώ στην Ιταλία την ίδια μέρα (χρηματιστήριο Lodi) στα 36,5 λεπτά το κιλό (κάτω από 25 λεπτά στα μέσα Απριλίου).
Η βελτίωση των τιμών έρχεται λίγο μετά τα επίσημα στοιχεία της Κομισιόν για την παραγωγή στο δωδεκάμηνο Ιουνίου 2015 – Ιουνίου 2016, με τη μεγαλύτερη πτώση να σημειώνεται σε Γερμανία, Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία. Όπως αναφέρθηκε, δε, στο πλαίσιο πρόσφατης συνεδρίασης ομάδων εργασίας των Copa – Cogeca, η εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ότι η παραγωγή μειώθηκε περαιτέρω 1,2% τον Ιούλιο και ότι η τάση αυτή θα ενισχυθεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Παρόμοια είναι η εικόνα στη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου οι εισκομιζόμενες ποσότητες εξακολουθούν να αυξάνονται.
Φαίνεται ότι οι προσπάθειες να συγκρατηθεί η προσφορά σε επίπεδα κοντά σε αυτά της –ασθενικής– παγκόσμιας ζήτησης αρχίζουν να αποδίδουν καρπούς. Έγκυροι αναλυτές μιλούν πλέον χωρίς περιστροφές για αλλαγή κλίματος, αν και σπεύδουν να προειδοποιήσουν ότι ο δρόμος προς την ανάκαμψη ενδέχεται να είναι ολισθηρός, καθώς το σκηνικό της αγοράς παραμένει ευμετάβλητο και η ρευστότητα των κτηνοτρόφων ζητούμενο.
Στο αισιόδοξο σενάριο, πάντως, ποντάρουν δύο εκ των μεγαλύτερων «παικτών» του κλάδου, η ολλανδική FrieslandCampina και η σκανδιναβική Arla. Στους οικονομικούς απολογισμούς του πρώτου εξαμήνου 2016, οι δύο συνεταιριστικοί κολοσσοί διαπιστώνουν ομαλοποίηση της κατάστασης στην αγορά, η οποία, όπως εκτιμούν, θα επιτρέψει την αύξηση μέσα στους επόμενους μήνες των τιμών για τους παραγωγούς-μέλη τους.
Ποσότητες & εβδομαδιαία τιμή γάλακτος στην ΕΕ
Υποσχόμενο εξάμηνο
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της FrieslandCampina, η παγκόσμια παραγωγή στο πρώτο εξάμηνο του 2016 αυξήθηκε 2% σε σχέση με έναν χρόνο πριν, με την Ευρώπη να καταγράφει αύξηση 4%. Την ίδια στιγμή, όπως υπογραμμίζει η συνεταιριστική επιχείρηση, «η παγκόσμια ζήτηση για γαλακτοκομικά συνέχιζε να υστερεί σε σχέση με την προσφορά».
Ο συνδυασμός αυτών των δύο παραγόντων οδήγησε στη μείωση των τιμών παραγωγού. Ειδικότερα, η τιμή για τους κτηνοτρόφους-μέλη της FrieslandCampina διαμορφώθηκε στο πρώτο εξάμηνο του έτους στα 30,24 λεπτά το κιλό (από 36,48 λεπτά ένα χρόνο πριν), κυρίως εξαιτίας της μείωσης 14,1% της εγγυημένης τιμής στα 27,34 λεπτά το κιλό (από 31,84 λεπτά ένα χρόνο πριν). Μειωμένος σε ποσοστό 2,2% ήταν και ο τζίρος του ομίλου, ο οποίος έκλεισε στα 5,22 δισ. ευρώ. Ωστόσο, η FrieslandCampina εμφανίζεται αισιόδοξη για το δεύτερο μισό του έτους, εκτιμώντας ότι «οι τιμές έφτασαν στο κατώτερο σημείο τους και πλέον κινούνται ανοδικά».
Ως μία περίοδο «μεγάλων αναταράξεων» περιγράφει τους πρώτους έξι μήνες του 2016 ο πρόεδρος της Arla Foods, Ake Hantoft, εξηγώντας ότι η άρση των ποσοστώσεων την άνοιξη του 2015 αποτέλεσε το εφαλτήριο για την αύξηση της παραγωγής στην ΕΕ, πιέζοντας τις τιμές. Οι συνθήκες υπερπροσφοράς διατηρήθηκαν, όπως αναφέρει, στο πρώτο τρίμηνο του έτους, ωστόσο «από τις αρχές Μαΐου η παραγωγή έδειξε τα πρώτα σημάδια επιβράδυνσης». Σχολιάζοντας την –χαμηλή– τιμή (performance price) των 30 λεπτών το κιλό στο πρώτο εξάμηνο, όταν έναν χρόνο πριν βρισκόταν στα 35,7 λεπτά το κιλό, ο επικεφαλής του ομίλου αναφέρει ότι αντικατοπτρίζει «το δύσκολο περιβάλλον», στο οποίο κλήθηκε να λειτουργήσει η βιομηχανία. Ο κύκλος εργασιών της Arla διαμορφώθηκε στο πρώτο εξάμηνο στα 4,9 δισ. ευρώ, μειωμένος 5,3% σε σχέση με πέρυσι.
Μειωμένοι όγκοι και αξίες στην Ελλάδα
Στις οικονομικές καταστάσεις της FrieslandCampina γίνεται ειδική αναφορά και στην Ελλάδα. Η διοίκηση της εταιρείας υποστηρίζει ότι τα μερίδια αγοράς των σημάτων Νounou και Friso, που παράγει, είναι ενισχυμένα. Ωστόσο, όπως σημειώνει, λόγω της κρίσης και της οικονομικής δυσπραγίας, η εγχώρια αγορά γάλακτος βρίσκεται υπό πίεση και οι όγκοι πωλήσεων παρουσιάζουν μείωση.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινούμενος ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ΤΥΡΑΣ, Μιχ. Σαράντης, έκανε πρόσφατα λόγο για συρρίκνωση της ελληνικής αγοράς γαλακτοκομικών τόσο σε όγκο όσο και σε αξία. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι πωλήσεις στα σούπερ μάρκετ μειώθηκαν 12% στο εξάμηνο, ενώ στη λεγόμενη μικρή αγορά η πτώση αγγίζει το 20%.
