Ψυχρολουσία συνιστά για την PepsiCo η απόφαση της ινδικής «Αρχής για την Προστασία των Φυτικών Ποικιλιών και των Δικαιωμάτων των Αγροτών» (PPVFR), με την οποία χάνει τα αποκλειστικά δικαιώματα της ποικιλίας FC5, που καλλιεργείται στη χώρα για τα γνωστά τσιπς Lays.
Πρόκειται ουσιαστικά για το τελευταίο επεισόδιο στη διαμάχη της πολυεθνικής με τοπικούς καλλιεργητές βιομηχανικής πατάτας, η οποία ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2019. Η εταιρεία αποφάσισε να μηνύσει εννέα αγρότες από τη δυτική πολιτεία του Gujarat, οι οποίοι καλλιεργούσαν την ποικιλία δίχως να συνεργάζονται μαζί της, κατηγορώντας τους ότι παραβιάζουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας της (IPR).
Η κίνηση αυτή, αλλά και τα ποσά που διεκδικούσε η PepsiCo (περί τα 117.000 ευρώ από τον κάθε παραγωγό) άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου, πυροδοτώντας έντονες αντιδράσεις τόσο από την τοπική κοινωνία όσο και από πολιτικά κόμματα. Αργότερα, στην ίδια χρονιά και κατόπιν συζητήσεων με την κυβέρνηση, η πολυεθνική αποφάσισε να αλλάξει τακτική και επιχείρησε να λύσει το ζήτημα με «φιλικό διακανονισμό», προτείνοντας, μεταξύ άλλων, στους εμπλεκομένους την απόσυρση των μηνύσεων με αντάλλαγμα την αγορά της συγκομιδής τους.
Μια… ανήσυχη ακτιβίστρια
Το κακό, όμως, για την PepsiCo είχε ήδη γίνει. Η Kavitha Kuruganti, ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των αγροτών και συντονίστρια της «Συμμαχίας για μια βιώσιμη και ολιστική γεωργία» αποφάσισε να κυνηγήσει την υπόθεση, ζητώντας από την PPVFR να ανακαλέσει την προστασία των δικαιωμάτων του κολοσσού πάνω στη συγκεκριμένη ποικιλία ισχυριζόμενη, μεταξύ άλλων, ότι αυτό επιτάσσει το δημόσιο συμφέρον και ότι η ινδική νομοθεσία δεν επιτρέπει την κατοχύρωση πατέντας στους σπόρους.
Όπερ και εγένετο, με την Αρχή να ανακοινώνει την ετυμηγορία της στις 3 Δεκεμβρίου και να αποδέχεται επί της ουσίας τα περισσότερα από τα επιχειρήματα της Κuruganti. Η ακτιβίστρια υποστήριζε, μεταξύ άλλων, ότι με τις μηνύσεις που υπέβαλε η PepsiCo παραβίαζε το θεμελιώδες δικαίωμα των αγροτών να χρησιμοποιούν την παραγωγή τους, συμπεριλαμβανομένων και ποικιλιών σπόρων που προστατεύονται από τις διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας, με τον τρόπο που εκείνοι κρίνουν πρόσφορο και πως το δικαίωμα αυτό υπερβαίνει εκείνο του breeder (εν προκειμένω, της PepsiCo) πάνω στην ποικιλία.
Επιπλέον, η Αρχή αποδέχτηκε ότι με την πρωτοβουλία της να ξεκινήσει δικαστική διαμάχη και να διεκδικήσει υπέρογκα ποσά, η πολυεθνική «παρενόχλησε» και έφερε σε δύσκολη θέση τους αγρότες, ενώ διαπιστώθηκαν και κάποιες παρατυπίες/παραλείψεις στη διαδικασία κατοχύρωσης της FC5 στις αρμόδιες υπηρεσίες της χώρας.
Η PepsiCo λειτούργησε το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής τσιπς στην Ινδία το 1989. Καλλιεργεί την FC5 στη χώρα με σύστημα συμβολαιακής γεωργίας, το οποίο, πέρα από την υποχρέωση απορρόφησης της σοδειάς, προβλέπει και προσυμφωνημένη τιμή για τους παραγωγούς.
Το 2018 δημιούργησε ακόμα μία μονάδα επεξεργασίας πατάτας στην ανατολική πολιτεία της Odisha, εισάγοντας μάλιστα μια νέα ποικιλία με την ονομασία Chipsona. Υπενθυμίζεται ότι ο όμιλος διατηρεί και στη χώρα μας πρόγραμμα συμβολαιακής παραγωγής, απορροφώντας περί τους 11.000 τόνους πατάτας σε ετήσια βάση.
Η χαμηλή υγρασία το αβαντάζ της FC5
Βασικό πλεονέκτημα της FC5 (η οποία στις ΗΠΑ έχει καταχωριστεί ως FL2027) είναι το χαμηλό ποσοστό υγρασίας που δεν ξεπερνά το 80% έναντι 85% των υπόλοιπων ποικιλιών. Το χαρακτηριστικό αυτό την καθιστά ιδανική για την παραγωγή σνακ, όπως τα τσιπς. Η καλλιέργειά της ξεκίνησε στην Ινδία το 2009. Δύο χρόνια μετά, κατέθεσε αίτηση κατοχύρωσης της πατέντας στις τοπικές αρχές την οποία εξασφάλισε το 2016. |
«Πατέρας» της FC5 είναι ο Dr Robert W. Hoopes, κάτοχος των περισσότερων πατεντών στις ποικιλίες πατάτας παγκοσμίως, ο οποίος προσελήφθη από τη Frito-Lay Company, θυγατρική της PepsiCo, το 1987. Έκτοτε, έχει αναπτύξει για λογαριασμό της εταιρείας πολλές ποικιλίες με ανθεκτικότητα σε διάφορες ασθένειες, αλλά και υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά (γεύση, χρώμα).
