Σημαντικές ευκαιρίες χρηματοδότησης της έρευνας και της καινοτομίας σε τομείς που αφορούν την καθημερινότητα του Ευρωπαίου πολίτη έρχεται να φέρει την περίοδο 2018-2020 το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Horizon 2020. Το νέο πρόγραμμα εργασίας παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Παρασκευή 27 Οκτωβρίου και περιλαμβάνει μία σειρά νέων προκηρύξεων δράσεων σε διάφορους τομείς, μεταξύ αυτών και της επισιτιστικής ασφάλειας, της βιώσιμης γεωργίας και δασοκομίας, της θαλάσσιας έρευνας και ναυτιλίας και της βιο-οικονομίας.
Συνολικά, για την τριετία 2018-2020, αναμένεται να δαπανηθούν 30 δισ. ευρώ για την προώθηση της καινοτομίας και της έρευνας, εκ των οποίων 1,3 δισ. ευρώ σε επενδύσεις για τον πυλώνα «Κοινωνικές Προκλήσεις» (SC). Περίπου 1 δισ. ευρώ επικεντρώνεται στον τομέα της γεωργίας και των τροφίμων και γύρω στα 500 εκατ. ευρώ σε ερευνητικά έργα πολλαπλών δράσεων στον πρωτογενή τομέα.
Οι πιο σημαντικές ευκαιρίες στον τομέα της γεωργίας και της δασοπονίας συνοψίζονται σε δύο κεντρικά μέτρα: την επισιτιστική ασφάλεια (SFS) και τη λεγόμενη Αγροτική Αναγέννηση (RUR).
Σημειώνεται ότι ευκαιρίες στη γεωργία και στη δασοκομία περιλαμβάνονται και σε άλλα μέτρα του Horizon 2020, όπως είναι τα εξής: «Ψηφιοποίηση και μετασχηματισμός της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και υπηρεσιών» (LEIT-ICT), «Οικοδομώντας ένα μέλλον με μειωμένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή» (SC3), «Πράσινη οικονομία σύμφωνα με τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης» (SC5) ή το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας.
Επισιτιστική ασφάλεια (SFS)
Το μέτρο SFS, ύψους 753 εκατ. ευρώ, επικεντρώνεται στην παραγωγή πιο υγιεινών τροφίμων και με μεγαλύτερη ποικιλία μέσα από την καλύτερη διαχείριση των οικοσυστημάτων, την κατανόηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και τον σχεδιασμό κατάλληλων στρατηγικών προσαρμογής. Μάλιστα, σε συνέχεια των προηγούμενων προγραμμάτων εργασίας, η πρόσκληση επενδύει 112 εκατ. ευρώ σε διεθνείς συνεργασίες μεταξύ Ευρώπης – Κίνας και Αφρικής.
Το μέτρο αποτελείται από τέσσερα υπομέτρα και το καθένα από αυτά από μία σειρά δράσεων που έχουν προγραμματιστεί για την περίοδο 2018-2020. Για το 2018, ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται στα 218,75 εκατ. ευρώ, για το 2019 στα 296 εκατ. ευρώ, ενώ μέχρι στιγμής για το 2020 τα 24 εκατ. ευρώ – ακόμα δεν έχει οριστεί το τελικό ποσό.
Υπομέτρο 1: Από τα λειτουργικά οικοσυστήματα στα υγιεινά τρόφιμα
Οι δράσεις αποσκοπούν στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχουν τα οικοσυστήματα τόσο στις καλλιέργειες όσο και στην κτηνοτροφία, κυρίως σε σχέση με τον έλεγχο παρασίτων και ασθενειών, τις θρεπτικές ουσίες, τη γονιμότητα του εδάφους και την παραγωγικότητα. Υπογραμμίζουν τη σχέση μεταξύ παραγωγής τροφίμων, λειτουργιών οικοσυστήματος, ποιότητας τροφίμων και υγείας των καταναλωτών.
Από τις 31 Οκτωβρίου άνοιξαν οι παρακάτω δράσεις, οι οποίες και θα παραμείνουν ανοιχτές έως τις 13/2/2018, ενώ κάποιες περιλαμβάνουν και δεύτερο κύκλο (που κλείνει στις 11/11/2018), και θα επαναπροκηρυχθούν και για τα επόμενα έτη.
- «Βιοποικιλότητα σε δράση: Σε όλες τις γεωργικές εκτάσεις και τις αλυσίδες αξίας»
- «Μικροβιολογικές εφαρμογές για βιώσιμα αγροδιατροφικά συστήματα»
- «Νέοι και αναδυόμενοι κίνδυνοι για την υγεία των φυτών»
- «Ενίσχυση της ολοκληρωμένης διαχείρισης επιβλαβών οργανισμών»
- «Δημιουργώντας μια υγιή και βιώσιμη ευρωπαϊκή μελισσοκομία»
- «Βελτίωση της διαβίωσης των ζώων»
- «Αντι-μικροβιακά και ζωική παραγωγή»
- «Προσωποποιημένη διατροφή»
- «Μελλοντική αποτύπωση των φυτών»
- «Προς ένα πιο υγιεινό και βιώσιμο προϊόν διατροφής»
Υπομέτρο 2: Περιβάλλον και κλίμα – Ευφυής παραγωγή και κατανάλωση τροφίμων
Οι δράσεις στοχεύουν στην καλύτερη χρήση των πόρων και στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος σε όλη την πρωτογενή παραγωγή, στη βιομηχανία τροφίμων, στη διανομή τροφίμων, στις υπηρεσίες τροφίμων και στα νοικοκυριά.
- «Κλίμα – Ευφυής και ανθεκτική γεωργία»
- «Ολοκληρωμένο σύστημα καινοτομίας για την αξιοποίηση των αστικών βιολογικών αποβλήτων»
Υπομέτρο 3: Ικανότητες κατασκευής
Πρόκειται για ένα σύνολο δράσεων που θα συμβάλουν στη διαμόρφωση νέων προσεγγίσεων και στην ανάπτυξη νέων μοντέλων για τη δημιουργία επιχειρήσεων με κοινωνική δέσμευση.
- «Παρακολούθηση επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία στον τομέα τροφίμων»
- «Γενετικοί πόροι και κοινότητες προ αναπαραγωγής»
- «Καινοτομίες σε δοκιμές ποικιλιών φυτών»
- Agri-Aqua Labs
Υπομέτρο 4: Στοχοθετημένη διεθνής συνεργασία
Οι δράσεις έχουν στόχο τη σύναψη διεθνών συνεργασιών στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων και τη βιώσιμη γεωργία ανάμεσα σε ΕΕ-Αφρική και ΕΕ-Κίνα.
Αγροτική αναγέννηση
Στόχος του μέτρου, συνολικού ύψους 263 εκατ. ευρώ, είναι η ενίσχυση του φυσικού, κοινωνικού, πολιτιστικού και οικονομικού δυναμικού των αγροτικών περιοχών. Επικεντρώνεται σε τρόπους με τους οποίους θα ευνοηθεί η ανανέωση του πληθυσμού, η παροχή δημόσιων αγαθών μέσω σύγχρονων πολιτικών, ενώ, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο πρόγραμμα, στόχο έχει «να φέρει την ψηφιακή επανάσταση στους αγρότες και στους κατοίκους της υπαίθρου».
Το μέτρο περιλαμβάνει τρία υπομέτρα, με πολλές δράσεις. Για το 2018, ο προϋπολογισμός ανέρχεται στα 107,43 εκατ. ευρώ. Οι δράσεις που τρέχουν έως τις 13/2/2018 είναι οι εξής:
Υπομέτρο 1: Από το αγρόκτημα στην κοινωνία: Κατανόηση της δυναμικής και εκσυγχρονισμός πολιτικών
Στόχος είναι, μεταξύ άλλων, ο σχεδιασμός καινοτόμων πολιτικών μέσων – προσεγγίσεων και μοντέλων διακυβέρνησης μέσω των οποίων θα βελτιωθούν οι κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές συνθήκες.
- «Δημιουργία σύγχρονων αγροτικών πολιτικών για μακροπρόθεσμα οράματα και κοινωνική δέσμευση»:
Α. Αγροτική κοινωνία – πολιτική – επιστήμη – πολιτική
Β. Ανανέωση αγροτικού πληθυσμού, θέσεις εργασίας και αγροτικές εκμεταλλεύσεις
- «Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις από την ψηφιοποίηση της γεωργίας και των αγροτικών περιοχών»
- «Συμβάσεις για την αποτελεσματική και διαρκή παράδοση αγροπεριβαλλοντικών δημόσιων αγαθών»
- «Αναλυτικά εργαλεία και μοντέλα για τη στήριξη πολιτικών στη γεωργία και την διατροφή»
Υπομέτρο 2: Οργάνωση βιώσιμων αλυσίδων αξίας διατροφής και μη, σε μεταβαλλόμενες συνθήκες
Στόχος είναι να ενισχυθεί η ανάπτυξη καινοτόμων και βιώσιμων αλυσίδων διατροφής και υπηρεσιών που να υποστηρίζουν τις ποικίλες ανάγκες των κοινοτήτων και των επιχειρήσεων, προωθώντας την αειφόρο ανάπτυξη και την απασχόληση στις αγροτικές περιοχές.
- «Κλείσιμο θρεπτικών κύκλων»
- «Αξιοποίηση του δυναμικού των περιφερειακών και τοπικών βιο-οικονομιών»
Υπομέτρο 3: Αξιοποιώντας την ψηφιακή επανάσταση
Τα εργαλεία της Τεχνολογίας Πληροφοριών (ΤΠΕ) μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της υπαίθρου με ποικίλα αποτελέσματα, όπως κοινωνική ένταξη, νέα επιχειρηματικά μοντέλα και ευκαιρίες, εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών κ.ά.
- «Καινοτομία ΤΠΕ στη γεωργία – Ψηφιακοί κόμβοι καινοτομίας στην γεωργία»
- «Ενεργοποίηση της κοινότητας γεωργικών συμβούλων για την προετοιμασία των αγροτών στην ψηφιακή εποχή»
- «Ψηφιακές λύσεις και ηλεκτρονικά εργαλεία για τον εκσυγχρονισμό της ΚΑΠ»
- «Θεματικά δίκτυα που καταρτίζουν γνώσεις έτοιμες προς εφαρμογή»
