KΩΣΤΑΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ
«Oι συνεταιρισµοί είναι συλλογικές επιχειρήσεις»
«Ο προτεινόµενος νόµος µάλλον συνεχίζει να διαπνέεται από την αντίληψη ότι κατά βάθος οι συνεταιρισµοί δεν είναι επιχειρήσεις αλλά κάτι µεταξύ κρατικής και ηµι-κρατικής οργάνωσης συµφερόντων» λέει ο Κώστας Ηλιόπουλος, διευθυντής του Ινστιτούτου αγροτικής Οικονοµίας και Κοινωνιολογίας. Όπως εξηγεί, το µοντέλο αυτό δεν έχει πετύχει πουθενά στο κόσµο.
Πώς θα µπορούσε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να βοηθήσει τους αγροτικούς συνεταιρισµούς;
Αναγνωρίζοντας τις ουσιαστικές ιδιαιτερότητες των συνεταιρισµών ως συλλογικές επιχειρήσεις (ΚΑΙ συλλογικές ΚΑΙ επιχειρήσεις). Πέρα από αυτό, αντιµετωπίζοντάς τους όπως οποιαδήποτε άλλη νοµική µορφή επιχείρησης και χωρίς καµία ανάµειξη στα εσωτερικά τους. Πώς πιστεύετε ότι θα αντιδρούσε ο ΣΕΒ αν κάποια κυβέρνηση περνούσε νόµο που υποχρέωνε όλες τις ανώνυµες εταιρείες να εκπαιδεύουν τα στελέχη τους ή να µετατρέπονται σε συνεταιρισµούς όποτε έχουν αρνητική οικονοµική θέση;
Τι θα προτείνατε να γίνει µε την περιουσία των συνεταιρισµών που ουσιαστικά δεν υφίστανται ή έχουν µεγάλα οικονοµικά προβλήµατα;
Ό,τι προβλέπουν οι ισχύοντες νόµοι, τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Οι σηµερινοί ιδιοκτήτες-µέλη τους να κινήσουν τις διαδικασίες για εκκαθάριση ή ανασύσταση. Όπου δεν υπάρχουν, τυπικά τουλάχιστον, ιδιοκτήτες για να προχωρήσουν σε αυτές τις κινήσεις, τότε µόνο µπορεί να αναζητηθούν άλλοι τρόποι επίλυσης του προβλήµατος.
Θα βοηθούσε η εκπαίδευση των ανθρώπων που συµµετέχουν σε ένα συνεταιρισµό;
Είναι δραµατικής σηµασίας να παρέχουµε εκπαίδευση, από το νηπιαγωγείο µέχρι και τα µεταπτυχιακά, στη συνεργασία. Σε αυτό είµαστε δραµατικά πίσω ως χώρα, άρα υπάρχει σηµαντική δυνατότητα να βελτιωθούµε. Όµως η εκπαίδευση των µελών, των στελεχών και των µελών των διοικητικών συµβουλίων των συνεταιρισµών είναι αποκλειστική ευθύνη των συνεταιρισµών. Θα πρέπει να την οργανώνουν και να την πληρώνουν µόνοι τους (δηλ. τα ίδια τα µέλη), όπως κάθε άλλο είδος επιχείρησης. Αν καταφέρνατε να βρείτε µια χώρα µε επιτυχηµένους αγροτικούς συνεταιρισµούς όπου δεν ισχύει αυτό, πραγµατικά θα µε εκπλήσσατε.
Τι σηµαίνει επιτυχηµένος συνεταιρισµός για τα ευρωπαϊκά δεδοµένα;
Πέρα από την απαραίτητη οικονοµική επιτυχία, ένας συνεταιρισµός είναι επιτυχηµένος όταν καταφέρνει να συνεισφέρει σηµαντικά στην επίτευξη των στόχων που έχουν θέσει για αυτόν τα µέλη-ιδιοκτήτες του. Έµµεσα, σε επίπεδο κλάδου ή εθνικής αγροτικής οικονοµίας, µε το να επιτυγχάνονται οι στόχοι των αγροτικών συνεταιρισµών, επιτυγχάνονται και πολλοί εθνικοί στόχοι. Φυσικά, χωρίς επιτυχηµένες αγροτικές εκµεταλλεύσεις αποκλείεται να φτιάξουµε επιτυχηµένους αγροτικούς συνεταιρισµούς…
Πόσοι και τι είδους συνεταιρισµοί θα λέγατε από τη διεθνή εµπειρία σας ότι χωρούν στην Ελλάδα;
Αυτή είναι µια ερώτηση που µόνο η αγορά µπορεί να την απαντήσει, όπως και για όλα τα άλλα είδη επιχειρήσεων. Σίγουρα, πάντως, το να έχουµε εκατοντάδες συνεταιρισµούς ανά προϊόν οδηγεί σε µείωση της διαπραγµατευτικής δύναµης των παραγωγών και, περαιτέρω, σε φτωχό συντονισµό κατά µήκος των αλυσίδων παραγωγής και εµπορίας αγροτικών προϊόντων και τροφίµων. Ο αριθµός και µόνο των αγροτικών συνεταιρισµών δεν αποτελεί επαρκή δείκτη µέτρησης της συνεισφοράς των συνεταιρισµών στην αγροτική οικονοµία. Απαιτείται να δούµε και άλλα πράγµατα και κυρίως τι ύψος οικονοµικής αξίας ανά µέλος δηµιουργεί ο κάθε συνεταιρισµός.
Απαιτείται µεγάλο κεφάλαιο για τη σύσταση ενός αγροτικού συνεταιρισµού;
Το κεφάλαιο που απαιτείται για τη σύσταση και λειτουργία ενός συνεταιρισµού εξαρτάται, µεταξύ άλλων, από το είδος και τις δραστηριότητες του συνεταιρισµού. Για παράδειγµα, ένας διαπραγµατευτικός συνεταιρισµός απαιτεί ελάχιστα κεφάλαια, ενώ ένας µεταποιητικός αγροτικός συνεταιρισµός µπορεί να χρειαστεί πολλά εκατοµµύρια ευρώ. Γι’ αυτό και η προτεινόµενη κατάργηση της διάταξης για ελάχιστο συνεταιρικό κεφάλαιο στο πρόσφατο σχέδιο νόµου για τους αγροτικούς συνεταιρισµούς, η οποία ουσιαστικά επαναφέρει ό,τι ίσχυε µε τον Ν.2810/2000, κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.
«ΤΟ ΝΕΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΦΟΡΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΑΙΤΕΡΙΣΜΟΥΣ ΣΑΝ ΗΜΙΚΡΑΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ»
«Απαραίτητο ένα σταθερό και ευέλικτο νοµικό πλαίσιο»
Μπορεί το νέο νοµοσχέδιο για τους αγροτικούς συνεταιρισµούς να λύσει τα χρόνια προβλήµατα που έχουν δηµιουργηθεί;
Κανένα νοµοσχέδιο δεν µπορεί από µόνο του να λύσει τα προβλήµατα των αγροτικών συνεταιρισµών. Φυσικά, ένα κακό νοµοσχέδιο µπορεί να καταστρέψει τους συνεταιρισµούς, όπως και οποιοδήποτε άλλο είδος επιχείρησης. Αυτό που έχει ανάγκη κάθε επιχείρηση, συµπεριλαµβανοµένων και των αγροτικών συνεταιρισµών, είναι ένα διαχρονικά σταθερό και ευέλικτο νοµικό πλαίσιο. Στην Ελλάδα, αυτό το στοίχηµα µέχρι σήµερα το έχουµε χάσει, αφού κάθε τρεις και λίγο τροποποιείται ο νόµος για τους αγροτικούς συνεταιρισµούς.
Όσον αφορά στο συγκεκριµένο νοµοσχέδιο;
Το προτεινόµενο νοµοσχέδιο περιλαµβάνει αρκετές διατάξεις προς τη σωστή κατεύθυνση. Με µια πρώτη ανάγνωση, γίνεται φανερό ότι κακώς τροποποιήθηκε το 2011 ο νόµος 2810/2000, αφού στο νέο νοµοσχέδιο επιστρέφουµε σε πολλά από όσα αυτός προέβλεπε. Ωστόσο, και ο προτεινόµενος νόµος µάλλον συνεχίζει να διαπνέεται από την αντίληψη ότι κατά βάθος οι συνεταιρισµοί δεν είναι επιχειρήσεις αλλά κάτι µεταξύ κρατικής και ηµι-κρατικής οργάνωσης συµφερόντων.
Πώς θα µπορούσε να ξεκαθαρίσει το τοπίο στους ελληνικούς αγροτικούς συνεταιρισµούς;
Εφαρµόζοντας, µεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα:
- Δηµιουργία σταθερού και ευέλικτου θεσµικού πλαισίου, σύµφωνα µε το παράδειγµα χωρών µε επιτυχηµένους αγροτικούς συνεταιρισµούς.
- Μηδενική ανάµειξη του κράτους στα εσωτερικά των συνεταιρισµών.
- Εφαρµογή όλων των νόµων.
- Διακοπή κάθε είδους χρηµατοδότησης που νοθεύει τον ελεύθερο ανταγωνισµό.
Συνέντευξη στην Τάνια Γεωργιοπούλου
