Σοβαρά προβλήματα σε κηπευτικές καλλιέργειες προκαλεί ο ιός του καρουλιάσματος των φύλλων της ντομάτας Νέο Δελχί (Tomato leaf curl New Delhi virus, ToLCNDV), ο οποίος εντοπίστηκε σε καλλιέργειες κολοκυθιού στον Νομό Ηλείας, όπως επιβεβαιώθηκε από την εργαστηριακή εξέταση δειγμάτων φυτών κολοκυθιών του εργαστηρίου Ιολογίας του Μπενακείου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου. Το γεγονός ότι πρόκειται για ιό καραντίνας, που εξαπλώνεται πολύ γρήγορα, έχει κινητοποιήσει τόσο τις αρμόδιες υπηρεσίες όσο και τους καλλιεργητές, οι οποίοι εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους.
Τα συμπτώματα
Όπως αναφέρει η διευθύντρια της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) ΠΕ Ηλείας, Παναγιώτα Σπυροπούλου, τα συμπτώματα που προκαλεί ο ιός στις προσβεβλημένες καλλιέργειες είναι η συστροφή και το κατσάρωμα των φύλλων, η λεύκανση των νευρώσεων και η ποικιλοχλώρωση και ο νανισμός των φυτών, με συνέπεια να παρουσιάζεται μειωμένη παραγωγή καρπών.
Σε περίπτωση που προσβάλει κολοκυνθοειδή, παραμορφώνει το έλασμα, διογκώνει τις νευρώσεις και παρουσιάζεται μωσαϊκό, με αποτέλεσμα οι προσβεβλημένοι καρποί να εμφανίζουν τραχύτητα και διαμήκεις ρωγμές.
Η επικεφαλής της ΔΑΟΚ Ηλείας εφιστά την προσοχή των αγροτών, δεδομένου ότι λόγω του γεγονότος ότι το πρόβλημα με τον ιό σχετίζεται αποκλειστικά με τις προσβολές από τον αλευρώδη του καπνού Β. tabaci, η επιτυχημένη διαχείρισή του ταυτίζεται με την επιτυχημένη διαχείριση του εντομολογικού εχθρού. «Ο Β. tabaci θεωρείται από τους πιο δύσκολους εχθρούς κηπευτικών καλλιεργειών λόγω της ταχύτατης αναπαραγωγής και της ικανότητας ανάπτυξης ανθεκτικότητας σε εντομοκτόνες χημικές ουσίες», επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, υπογραμμίζει πως εφόσον διαπιστωθούν φυτά με ύποπτα συμπτώματα, θα πρέπει να ειδοποιηθούν οι αρμόδιοι φυτοϋγειονομικοί ελεγκτές της ΔΑΟΚ ΠΕ Ηλείας στα τηλέφωνα 2621360145 – 155 – 140, ώστε να διενεργηθούν επίσημες δειγματοληψίες.
Ταχεία εξάπλωση
Σύμφωνα με τον Δρ Εμμανουήλ Ροδιτάκη και τη Δρ Πολυξένη Παππή του ΕΛΓΟ- «Δήμητρα», ο ιός ToLCNDV αρχικά διαπιστώθηκε σε καλλιέργειες ντομάτας και στη συνέχεια σε άλλα σολανώδη, όπως μελιτζάνα, πιπεριά και πατάτα. Επίσης, διαπιστώθηκε σε κολοκυνθοειδή, όπως καρπούζι, πεπόνι, αγγούρι, κολοκύθι, κολοκύθα, νεροκολοκυθιά, λούφα, πικρό πεπόνι και βενιγκασία. Μεταδίδεται αποκλειστικά με έντομα του είδους Bemisia tabaci (Hemiptera: Aleyrodidae), με έμμονο τρόπο. Η κοινή ονομασία του εντομολογικού εχθρού είναι αλευρώδης του καπνού. Το είδος είναι ενδημικό της περιοχής και σημαντικός εχθρός πολλών καλλιεργειών, ειδικότερα της ντομάτας. Ο Β. tabaci έχει την ικανότητα να μεταδίδει πλειάδα ιολογικών ασθενειών των φυτών. Σε μεγάλες αποστάσεις ο ιός ToLCNDV μπορεί να μεταφερθεί με μολυσμένα φυτά ξενιστές. Λόγω του ότι συμπεριλαμβάνεται στην Alert List του ΕPPO, διενεργούνται επίσημες δειγματοληψίες στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Επισκοπήσεων κατά επιβλαβών οργανισμών καραντίνας.
Περιστατικά
Να σημειωθεί ότι ο ιός ToLCNDV εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Ινδία το 1995, αρχικά σε σολανώδη κηπευτικά, ενώ στη συνέχεια αναφέρθηκαν σημαντικές ζημίες σε κολοκυνθοειδή. Περαιτέρω μελέτες έδειξαν την παρουσία του εν λόγω ιού και σε άλλες ασιατικές χώρες (Πακιστάν, Φιλιππίνες, Ταϊλάνδη κ.ά.) και μεγάλο εύρος ξενιστών.
To 2012 παρατηρήθηκαν ύποπτα συμπτώματα στη Μούρθια (Murcia) της Ισπανίας και το 2013 ο ιός διαπιστώθηκε και στην Αλγερία, ενώ σε λίγους μήνες, καταγράφηκε σε όλη την ισπανική επικράτεια. Στη συνέχεια, ο ιός έκανε την εμφάνισή του στην Τυνησία (2015), στην Ιταλία (2016) και στο Μαρόκο (2017).
Τον Ιούνιο του 2015 ο ToLCNDV συγκαταλέχθηκε στην Alert List του ΕPPO.
Αντιμετώπιση
Σύμφωνα με τον ΕΛΓΟ-«Δήμητρα» η αντιμετώπιση των αλευρωδών στο πλαίσιο της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Εχθρών βασίζεται σε συνδυασμό μεθοδολογιών:
- Στο υγιές φυτωριακό υλικό, στην αποφυγή της προσβολής κυρίως με μηχανικά μέσα (αποτροπή εισόδου, εντομοστεγή δίκτυα κ.λπ.).
- Στη σωστή παρακολούθηση της προσβολής.
- Στην εφαρμογή εγκεκριμένων χημικών και βιολογικών εντομοκτόνων.
- Σε μεθόδους βιολογικής αντιμετώπισης και στην εγκατάσταση δικτύου μαζικής παγίδευσης (χρωματικές κολλητικές παγίδες).
