Καταλύτης η ευφυής γεωργία για τη βιωσιμότητα των ελαιουργικών συνεταιρισμών

«Οι ελαιουργικοί συνεταιρισμοί θα πρέπει να γίνουν ευφυείς», υποστηρίζουν ερευνητές του τμήματος Οικονομικών Σπουδών και Διοίκησης του πανεπιστημίου της Μάλαγα (Universidad de Malaga – UMA), σε πρόσφατα δημοσιευμένο άρθρο τους (Φεβρουάριος 2020). Όπως σημειώνουν, οι ραγδαίες αλλαγές που έχουν συντελεστεί τα τελευταία χρόνια σε επίπεδο οικονομίας, έχουν δημιουργήσει ένα ιδιαίτερα ευμετάβλητο περιβάλλον, με πολλούς επιχειρηματικούς κινδύνους. Για τους λόγους αυτούς, ο ψηφιακός μετασχηματισμός των συνεταιρισμών και κυρίως η αξιοποίηση τεχνολογιών ευφυούς γεωργίας καθίστανται αναγκαίες συνθήκες για τη βιωσιμότητα και την κερδοφορία τους.

Οι ιδιαιτερότητες, οι απειλές και οι ευκαιρίες των συνεταιρισμών

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των συνεταιρισμών είναι ο παραδοσιακά χαμηλός βαθμός ενσωμάτωσης των ψηφιακών τεχνολογιών. Παρ’ όλα αυτά, όπως υποστηρίζουν οι συγγραφείς, «μέσα στα επόμενα χρόνια, οι συνεταιρισμοί πρόκειται να αναπτύξουν τον δικό τους ρόλο στην υιοθέτηση τεχνολογιών ψηφιακής και ευφυούς γεωργίας».

Αναφερόμενοι στις κυριότερες απειλές που αντιμετωπίζουν σήμερα οι συνεταιρισμοί, οι ίδιοι προτάσσουν το ιδιαίτερα ευμετάβλητο επιχειρηματικό περιβάλλον: «Στις υπάρχουσες συνθήκες, οι παράγοντες που επηρεάζουν το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι όλο και πιο ευμετάβλητοι και απρόβλεπτοι, προκαλώντας προβλήματα στην προσπάθεια των επιχειρήσεων να διατηρήσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα. Επομένως, αυτές πρέπει να προσαρμόζονται γρήγορα, να διαθέτουν ευελιξία κατά την επεξεργασία, την ερμηνεία, αλλά και τη δημιουργία μεγάλου όγκου πληροφοριών».

Εκτός, όμως, από την αντιμετώπιση των απειλών, οι συνεταιρισμοί έχουν να αποκομίσουν πολλαπλά οφέλη από την ενσωμάτωση ψηφιακών τεχνολογιών, όπως είναι το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT), η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI), τα Μεγάλα Δεδομένα (Big Data) και το Blockchain. Απαριθμώντας τα οφέλη αυτά, οι Ισπανοί ερευνητές σημειώνουν: «Οι εν λόγω τεχνολογίες επιδρούν σε όλο το εύρος της αλυσίδας αξίας του αγροδιατροφικού τομέα, από τους προμηθευτές εισροών έως τους καταναλωτές.

Πρώτον, οι τεχνολογίες αυτές έχουν οικονομικό αντίκτυπο. Αφενός συμβάλλουν στην εξοικονόμηση εισροών (π.χ. νερού και φυτοφαρμάκων), αφετέρου βοηθούν στη δημιουργία νέων θέσεις εργασίας, αυξάνοντας παράλληλα την ανταγωνιστικότητα, την παραγωγικότητα και τα μερίδια αγοράς των συνεταιρισμών (οικονομική βιωσιμότητα). Δεύτερον, σε επίπεδο περιβάλλοντος και οικοσυστήματος, οι τεχνολογίες αυτές διασφαλίζουν περιβαλλοντική βιωσιμότητα, συμμετέχοντας στην ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής. Τρίτον, συνεισφέρουν στην κοινωνική βιωσιμότητα, καθώς βοηθούν την ανάπτυξη ορισμένων περιοχών όπου διαμένουν άτομα με χαμηλά εισοδήματα».

Από τους παραδοσιακούς, στους ευφυείς συνεταιρισμούς

Στο άρθρο γίνεται λόγος για τη μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζουν σήμερα οι συνεταιρισμοί, η οποία είναι, από παραδοσιακοί, να γίνουν «ευφυείς αγροτικοί συνεταιρισμοί». Όπως αναφέρουν οι ερευνητές στη συνέχεια, «ο μετασχηματισμός των διαδικασιών στον αγροτικό τομέα εξελίσσεται από ψηφιακό σε ευφυή, παράγοντας περισσότερα με λιγότερα, λειτουργώντας με βιωσιμότητα και διασφαλίζοντας τη διαφάνεια στα καταναλωτικά προϊόντα». Οι ίδιοι, πάντως, εφιστούν την προσοχή: «Δεν είναι ευφυείς όλες οι ψηφιακές τεχνολογίες».

Στη συνέχεια, αναφέρονται στην εφαρμογή τεχνολογιών ευφυούς γεωργίας στους ελαιώνες: «Στην ευφυή γεωργία, η Τεχνητή Νοημοσύνη και τα Μεγάλα Δεδομένα αξιοποιούνται στις παραγωγικές δραστηριότητες. Στην περίπτωση της ελαιοπαραγωγής, τέτοιες τεχνολογίες μπορούν να συνδυαστούν με ελκυστήρες και άλλα μηχανήματα για την παρακολούθηση της ανάπτυξης των ελαιοδέντρων και τον έγκαιρο εντοπισμό ασθενειών στις ελιές».

Για τους ερευνητές, εξίσου σημαντικός παράγοντας ανάπτυξης ενός συνεταιρισμού είναι η ικανότητα των διοικούντων, καθώς, όπως τονίζουν, «εάν δεν υπάρχει ικανή διοίκηση και ξεκάθαρο στρατηγικό σχέδιο, οι συνεταιρισμοί δεν θα μπορέσουν να αντλήσουν πραγματική αξία από την υιοθέτηση των παραπάνω τεχνολογιών».