Τι κρύβεται πίσω από τις «φθηνές» εξαγωγές αγροτικών προϊόντων

✱ Σε μισή τιμή σε σχέση με την Τουρκία εμφανίζεται να εξάγει η Ελλάδα ντομάτα και αγγούρι σε γειτονικές βαλκανικές χώρες
✱ Το κόλπο με την τιμολόγηση μέρους του φορτίου και οι ενδείξεις «μαύρης» διακίνησης

H διακίνηση ατυποποίητων προϊόντων, απευθείας από το χωράφι, με υποτιμολογημένη αξία ή με τιμολογημένο ένα μόνο μέρος του φορτίου, δηλαδή η «μαύρη» διακίνηση αγροτικών προϊόντων, είναι έννοια ταυτόσημη με τη φοροδιαφυγή, τον αθέμιτο ανταγωνισμό σε βάρος του νόμιμου εμπορίου και, συχνά, με την απουσία ελέγχων γύρω από την ποιότητα και την ασφάλεια των προϊόντων.

Στερεί από τα ελληνικά προϊόντα την προστιθέμενη αξία που δικαιούνται και, άρα, καλύτερες τιμές στις ξένες αγορές, υπονομεύοντας τη θέση τους στα ράφια των αλυσίδων, στραγγαλίζοντας το εισόδημα των αγροτών, συμπιέζοντας τη διαπραγματευτική ικανότητα των συνεταιρισμών και καταφέροντας χτυπήματα κάτω από τη μέση στις υγιείς επιχειρήσεις.

Ένας από τους τρόπους με τους οποίους φαίνεται ότι λαμβάνει χώρα αυτή η πρακτική είναι η πώληση προϊόντων κυρίως προς γειτονικές βαλκανικές χώρες σε τιμές που, όπως προκύπτει από τα επίσημα παραστατικά, αντιστοιχούν στο μισό ή και λιγότερο εκείνων που λαμβάνουν τα ίδια (ή με παρόμοια ποιοτικά χαρακτηριστικά) προϊόντα, όταν εξάγονται σε άλλες χώρες.

Μιλώντας στην «ΥΧ» ο επιστημονικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Φρούτων, Λαχανικών και Χυμών Incofruit Hellas, Γιώργος Πολυχρονάκης, σημειώνει πως «από τη μεγάλη διαφορά μεταξύ των τιμών στις οποίες πωλούνται ομοειδή προϊόντα, προκύπτει ότι υπάρχει μεγάλη διακίνηση κηπευτικών χωρίς προστιθέμενη αξία, είτε ατυποποίητων, είτε υποτιμολογημένων και σε κάθε περίπτωση είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να ερευνηθεί αρμοδίως».

Τιμολόγια… άλλα ντ’ άλλων

Καλά πληροφορημένες πηγές και έμπειροι γνώστες της αγοράς μιλούν για σοβαρές ενδείξεις διακίνησης είτε με τιμολόγια που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, είτε χωρίς παραστατικά, χωρίς τα προϊόντα να έχουν υποβληθεί στους απαραίτητους ελέγχους κ.ο.κ.

Είναι γεγονός ότι η συρρίκνωση του αγροτικού εισοδήματος σε συνδυασμό με το δυσβάσταχτο κόστος παραγωγής και, κατά συνέπεια, η ανάγκη για άμεση ρευστότητα, ο πολυκερματισμός της παραγωγής και της διακίνησης, οι αδυναμίες και συχνά η απαξίωση της συνεταιριστικής δράσης στη συνείδηση των αγροτών και από κοντά σε όλα αυτά η ταυτόχρονη απαξίωση των ελεγκτικών μηχανισμών είναι βούτυρο στο ψωμί των επιτηδείων.

Οι προμηθευτές ντομάτας στις χώρες της ΕΕ

Χώρα Ποσότητα (κιλά) Τιμή κιλού
(ευρώ)
Ολλανδία 1.084.705 1,499
Ισπανία 813.154 1,141
Μαρόκο 568.509 1,023
Τουρκία 530.087 0,463
Γαλλία 223.531 1,401
Βέλγιο 220.695 1,089
Πολωνία 88.264 0,758
Πορτογαλία 77.480 0,697
Ιταλία 74.589 0,338
Ελλάδα 37.690 0,338

 

Όταν οι αριθμοί «μιλούν»

Τα στοιχεία που μας παραχώρησε ο Incofruit και επεξεργάστηκε η «ΥΧ» και τα οποία αφορούν τις τιμές πώλησης δύο σημαντικών εξαγώγιμων ελληνικών κηπευτικών, της ντομάτας και του αγγουριού, σε διάφορες χώρες είναι συντριπτικά και γεννούν σοβαρά ερωτήματα. Συγκεκριμένα:

✱ Το 2018 η Ελλάδα εξήγαγε στη Βουλγαρία επισήμως 31.823 τόνους ντομάτες, ποσότητα που αντιπροσωπεύει το 80,1% των συνολικών εξαχθεισών ποσοτήτων της χώρας μας για το συγκεκριμένο προϊόν. Η μέση τιμή, η οποία προκύπτει από τα παραστατικά που συνόδευσαν αυτές τις ποσότητες διαμορφώθηκε σε 0,212 ευρώ το κιλό. Την ίδια χρονιά, η μέση τιμή πώλησης ελληνικής ντομάτας προς τη Ρουμανία, η οποία αντιπροσωπεύει το 5,9% των εξαγωγών του προϊόντος, ανήλθε σε 0,448 ευρώ το κιλό, ενώ προς άλλες χώρες η μέση τιμή διαμορφώθηκε σε 0,99 ευρώ το κιλό. Κατά συνέπεια, η μέση τιμή της εξαγόμενης ελληνικής ντομάτας, βάσει της βαρύτητας των ποσοτήτων που πουλήθηκαν στις αντίστοιχες τιμές, διαμορφώνεται σε 0,338 ευρώ το κιλό, κατατάσσοντάς τη στη δέκατη φθηνότερη χώρα-προμηθευτή της ΕΕ.

✱ Η μέση τιμή πώλησης στα δημοπρατήρια της Κρήτης κατά την εμπορική περίοδο 2018/2019 ήταν 0,59 ευρώ το κιλό.

 Η Βουλγαρία, στην οποία η Ελλάδα εμφανίζεται να πουλάει την ντομάτα προς 0,212 ευρώ το κιλό, αντιπροσωπεύοντας το 36% των συνολικών εισαγωγών της στο συγκεκριμένο προϊόν, αγοράζει επίσης από τη γειτονική Τουρκία, τον δεύτερο προμηθευτή της μετά την Ελλάδα, προς 0,88 ευρώ το κιλό, δηλαδή τέσσερις φορές ακριβότερα, από την Πολωνία προς 0,3 ευρώ το κιλό, την Αλβανία προς 0,28 ευρώ το κιλό και την Τσεχία προς 1,09 ευρώ το κιλό. Και, ούτε λόγος, για τη Γερμανία και την Ολλανδία, οι οποίες έχουν τιμές πώλησης ντομάτας προς τη Βουλγαρία στο 1,36 και 2,35 ευρώ το κιλό αντίστοιχα.

✱ Σε επίπεδο εξαγωγέων προς χώρες της ΕΕ, η Ελλάδα εμφανίζεται να είναι ο προμηθευτής με τη χαμηλότερη τιμή, εκείνη των 0,338 ευρώ το κιλό. Η αντίστοιχη μέση τιμή της τουρκικής ντομάτας προς την ΕΕ είναι 0,463 ευρώ το κιλό, ενώ η ντομάτα Μαρόκου, που είναι ο τρίτος προμηθευτής της ΕΕ μετά την Ολλανδία και την Ισπανία και για το οποίο γίνεται πολύς λόγος για τις ανταγωνιστικές τιμές του λόγω χαμηλού κόστους παραγωγής, πούλησε στην ΕΕ το 2017 ντομάτες με μέση τιμή 1,023 ευρώ το κιλό.

Πιο ακριβά πωλούν στη Βουλγαρία το αγγούρι Τούρκοι και Αλβανοί

Από την ανάλυση των στοιχείων των εξαγωγών της Ελλάδας το 2018, που εξασφάλισε η «ΥΧ» από τον Incofruit Hellas, προκύπτει επίσης ότι η μέση τιμή πώλησης αγγουριών προς τη Βουλγαρία, η οποία απορρόφησε το 36,9% των συνολικών ποσοτήτων που εξήχθησαν, διαμορφώθηκε σε 0,258 ευρώ το κιλό, ενώ προς άλλες χώρες η μέση τιμή πώλησης ήταν 0,986 ευρώ το κιλό.

Η τιμή που έλαβε το τουρκικό προϊόν ήταν 0,599 ευρώ το κιλό και η Αλβανία 0,299 ευρώ το κιλό, νούμερα που αποδυναμώνουν το επιχείρημα ορισμένων ότι είναι αναπόφευκτο να πωλούνται φθηνά προϊόντα στις βαλκανικές χώρες, γιατί έχουν χαμηλά εισοδήματα και η αγορά τους δεν «σηκώνει» τις υψηλές τιμές και τα ποιοτικά προϊόντα.