Οι παρατεταμένες ξηρασίες και οι καλοκαιρινοί καύσωνες έχουν επηρεάσει αρνητικά την παραγωγή ελαιολάδου σε πολλές χώρες που κατέχουν παραδοσιακά ηγετικό ρόλο στο συγκεκριμένο προϊόν. Αυτό έχει σηματοδοτήσει μειωμένη διαθεσιμότητα και μεγάλες αυξήσεις των τιμών, κάτι που μπορεί να αλλάξει το status του ελαιολάδου, μετατρέποντάς το σε ένα προϊόν «για λίγους».
Στην κορυφαία παραγωγό ελαιολάδου στον κόσμο, Ισπανία, οι τελευταίες εκτιμήσεις των αρχών κάνουν λόγο για μια συνολική παραγωγή που θα υπολείπεται των 800.000 τόνων ελαιόλαδου φέτος -από τους 1,4 εκατομμύρια τόνους του 2021-, εξαιτίας των ακραίων συνθηκών που τροφοδότησε η κλιματική αλλαγή. Αυτή είναι μια συνθήκη που θέτει σε κίνδυνο τις επιχειρήσεις των ελαιοκαλλιεργητών, τη στιγμή που η Ισπανία αντιπροσωπεύει το 75% της παγκόσμιας παραγωγής ελιάς, παράγοντας σχεδόν 10 εκατομμύρια τόνους κάθε χρόνο.
Οι ανεβασμένες θερμοκρασίες, σε συνδυασμό με τις υψηλότερες τιμές της ενέργειας που συνέβαλαν στην αύξηση του κόστους παραγωγής, μεταφράζονται σε αυξημένες τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Πριν από μερικές ημέρες, ο Ισπανός υπουργός Γεωργίας, Λουίς Πλάνας, τοποθετήθηκε επ’ αυτού, εκφράζοντας την ανησυχία ότι το ελαιόλαδο μπορεί να μετατραπεί σε ένα «προϊόν πολυτελείας» στην Ισπανία.
«Τα γκουρμέ προϊόντα προσθέτουν μεγάλη αξία στον κλάδο. Ωστόσο, για ένα προϊόν όπως το ελαιόλαδο, είναι σημαντικό να παραμένει οικονομικά προσιτό για τις μεσαίες τάξεις» τόνισε ο Πλάνας σε συνέντευξή του στον ισπανικό τηλεοπτικό σταθμό Onda Cero.
Αν και δεν αναμένει να σημειωθούν ελλείψεις ελαιολάδου, ο Ισπανός υπουργός Γεωργίας κάλεσε τις εταιρείες που προμηθεύουν την τοπική αγορά να μειώσουν το κόστος. «Οι αυξήσεις των τιμών επηρεάζονται από το κόστος παραγωγής, αλλά περιλαμβάνουν και επιχειρηματικές αποφάσεις», πρόσθεσε, ξεκαθαρίζοντας ότι οι εξαγωγές δεν μοιάζουν να επηρεάζονται ιδιαίτερα από το αυξανόμενο κόστος.
Η παραγωγή ελαιολάδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση προβλέπεται να μειωθεί πάνω από 35% σε σύγκριση με πέρυσι, σύμφωνα με τις κεντρικές αγροτικές και συνεταιριστικές οργανώσεις Copa και Cogeca, οι οποίες χαρακτήρισαν την Ισπανία ως μια «ιδιαίτερα ανησυχητική» περίπτωση. Η μικρότερη σοδειά ανεβάζει τις τιμές, συμφωνεί και ο Ιταλός παραγωγός ελαιολάδου Filippo Berio, μιλώντας στο Associated Press. Πράγματι, η τιμή του ευρωπαϊκού έξτρα παρθένου ελαιολάδου έχει εκτοξευθεί από 500 ευρώ σε 4.985 ευρώ ανά τόνο.
Αυτή η ιδιαίτερα επιβαρυντική συνθήκη δεν ισχύει μόνο για την Ευρώπη. Για παράδειγμα, οι ήδη υψηλές τιμές του ελαιολάδου στο Μαρόκο (σ.σ. ένα λίτρο ελαιόλαδο πωλείται ήδη στα 7,24 ευρώ) είναι πιθανό να αυξηθούν κατά επιπλέον 25%, γεγονός που θα θέσει το προϊόν εκτός εμβέλειας για πολλούς από τους εγχώριους καταναλωτές.
Η αύξηση των τιμών αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στη μειωμένη παραγωγή ως αποτέλεσμα της παρατεταμένης ξηρασίας. Οι χαμηλότερες αποδόσεις έχουν αυξήσει το κόστος παραγωγής, το οποίο μετακυλίεται στους καταναλωτές.
Ο Rachid Benali, πρόεδρος της Διεπαγγελματικής Ένωσης Ελαιοπαραγωγών του Μαρόκου (Interprolive), προειδοποιεί ότι οι ελλείψεις μπορεί να τροφοδοτήσουν μια πιθανή αύξηση της νοθείας στο ελαιόλαδο. Επιπλέον, το Μαρόκο ενδέχεται να μην είναι σε θέση να παράγει αρκετό ελαιόλαδο για να ανταποκριθεί στις εξαγωγικές του δεσμεύσεις και την εγχώρια ζήτηση.
