Μικροφύκη, ο «πράσινος σύμμαχος» της οικονομίας

Η πράσινη οικονομία δεν είναι απλώς μια τάση· είναι η νέα πραγματικότητα που καθορίζει την πορεία της γεωργίας και της κοινωνίας. Ζητά βιώσιμη ανάπτυξη, εξοικονόμηση πόρων και νέες πηγές αξίας. Σε αυτό το πλαίσιο, οργανισμοί με ιστορία εκατομμυρίων ετών έρχονται ξανά στο προσκήνιο ως παράγοντες της πράσινης ανάπτυξης: Τα μικροφύκη.

Από την ιστορία, στην επιστήμη

Τα μικροφύκη (συχνά αναφέρονται και ως μικροάλγη) ήταν οι πρώτοι οργανισμοί που παρήγαγαν οξυγόνο στη Γη και έθεσαν τα θεμέλια της τροφικής αλυσίδας. Στην ιστορία βρίσκουμε αναφορές στην αξιοποίησή τους από τους Αζτέκους, οι οποίοι κατανάλωναν σπιρουλίνα ως πηγή ενέργειας και πρωτεΐνης.

Σήμερα, η επιστήμη τα αναγνωρίζει ως «βιοαντιδραστήρες» της φύσης. Ακόμη και στο μικροπεριβάλλον μιας σταγόνας νερού, τα μικροφύκη παράγουν πρωτεΐνες, λιπίδια, αμινοξέα και αντιοξειδωτικά σε μοναδική συγκέντρωση. Έρευνα (Boukid et al., 2022, PMC) επισημαίνει ότι η υψηλή περιεκτικότητά τους σε πρωτεΐνες και βιοδραστικές ενώσεις τα καθιστά σημαντική πηγή για τρόφιμα και συμπληρώματα. Αυτή η βιοχημική τους ικανότητα τα καθιστά πολύτιμα για πλήθος εφαρμογών: Aπό βιοκαύσιμα και φαρμακευτικά προϊόντα έως διατροφή και, βεβαίως, γεωργία.

Μικροφύκη και πράσινη οικονομία

Στον πυρήνα της πράσινης οικονομίας κρύβεται μια βασική αρχή: Τίποτα δεν πάει χαμένο· και τα μικροφύκη είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Αυτοί οι μικροσκοπικοί οργανισμοί δεσμεύουν διοξείδιο του άνθρακα, μειώνοντας τις εκπομπές και αναπτύσσονται με εντυπωσιακή ταχύτητα χωρίς να απαιτούν καλλιεργήσιμη γη ή πόσιμο νερό. Η καλλιέργειά τους γίνεται σε ειδικές δεξαμενές ή φωτοβιοαντιδραστήρες, με κάθε μέθοδο να έχει διαφορετικά κόστη και αποδοτικότητες.

Το πλεονέκτημά τους σε σχέση με άλλες πρώτες ύλες είναι ξεκάθαρο: Υψηλή αποδοτικότητα στη δέσμευση CO2, ταχύτερη ανάπτυξη σε σχέση με τα χερσαία φυτά και δυνατότητα καλλιέργειας ακόμη και σε μη παραγωγικά εδάφη, λύματα ή βιομηχανικά απόβλητα. Έτσι, μετατρέπουν ρύπους και άχρηστους πόρους σε πρώτη ύλη υψηλής αξίας, δημιουργώντας παράλληλα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη. Χαρακτηριστικά, διεθνή ερευνητικά κέντρα τα περιγράφουν ως «πράσινους κινητήρες» της κυκλικής οικονομίας (Nature – Scientific Reports, 2024).

Η παγκόσμια αγορά μικροφυκών αναπτύσσεται με ταχύ ρυθμό. Σύμφωνα με έκθεση της Future Market Insights (2025-2035), η αξία της αναμένεται να αυξηθεί από 13,7 δισ. δολάρια το 2025 σε 29,6 δισ. δολάρια έως το 2035, με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης περίπου 8%, ενισχύοντας τη ζήτηση και τις επενδυτικές ευκαιρίες.

Τι σημαίνουν για τη γεωργία

Για τον αγρότη, η αξία των μικροφυκών δεν είναι θεωρητική, αλλά πρακτική και μετρήσιμη:

• Ανθεκτικότητα: Οι καλλιέργειες αποκτούν μεγαλύτερη αντοχή απέναντι σε ξηρασία, παγετό, καύσωνα ή αλατότητα.
• Ποιότητα: Τα φυτά δίνουν πιο ομοιόμορφους καρπούς, με καλύτερο χρώμα, άρωμα και μεγαλύτερη μετασυλλεκτική διάρκεια.
• Αποδοτικότητα: Τα θρεπτικά στοιχεία αξιοποιούνται καλύτερα και τα λιπάσματα λειτουργούν πιο αποτελεσματικά.
• Έδαφος: Αναζωογονείται η μικροβιακή ζωή, βελτιώνονται η δομή και η γονιμότητα του εδάφους και συμβάλλουν στη διατήρηση υγρασίας.
• Εμπορική αξία: Προϊόντα ανώτερης ποιότητας αποκτούν καλύτερη θέση στην αγορά και προοπτική εξαγωγών.
• Βιωσιμότητα: Λιγότερη εξάρτηση από χημικές εισροές, μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και συμμόρφωση με τις νέες απαιτήσεις της αγοράς.

Σε μια εποχή αβεβαιότητας, τα μικροφύκη προσφέρουν στους παραγωγούς ένα σπάνιο πλεονέκτημα: Σταθερότητα. Στην Ελλάδα, η αξιοποίησή τους παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για καλλιέργειες υψηλής αξίας, όπως η ελιά, το αμπέλι και τα κηπευτικά. Οι συνθήκες ξηρασίας και οι πιέσεις από την κλιματική αλλαγή καθιστούν την ανάγκη για βιώσιμες λύσεις πιο έντονη. Η ενσωμάτωση βιοδιεγερτικών προϊόντων με βάση τα μικροφύκη μπορεί να προσφέρει στους Έλληνες παραγωγούς ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις διεθνείς αγορές.

Η συμβολή της AlgaEnergy

Μία από τις εταιρείες που έχουν επενδύσει συστηματικά στα μικροφύκη για τη γεωργία είναι η εταιρεία μας, AlgaEnergy, η οποία έχει αφιερώσει πάνω από τρεις δεκαετίες έρευνας στην ανάπτυξη βιοδιεγερτικών προϊόντων με βάση αυτούς τους οργανισμούς. Με συνεργασίες με πανεπιστήμια και με παρουσία στην Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία, αναπτύσσει προϊόντα που αξιοποιούν τις ιδιότητες των μικροφυκών για εφαρμογές στον αγροτικό τομέα. Μότο τής εταιρείας είναι το εξής: «Τα μικροφύκη είναι μία από τις πιο καθαρές μορφές καινοτομίας. Εμείς τα μετατρέψαμε σε εργαλείο για τον παραγωγό».

Πράγματι, τα προϊόντα της AlgaEnergy εφαρμόζονται ήδη σε καλλιέργειες όπως αμπέλι, ελιά, σιτηρά και κηπευτικά και, σύμφωνα με μαρτυρίες παραγωγών, έχει παρατηρηθεί βελτίωση σε αποδόσεις και ποιότητα παραγωγής.

Ένα πράσινο μέλλον για την ύπαιθρο

Η πράσινη οικονομία δεν είναι μακρινός στόχος· με τα μικροφύκη γίνεται ήδη πράξη. Για τον παραγωγό αυτό σημαίνει σιγουριά στη σοδειά, ποιότητα στο προϊόν και πρόσβαση σε αγορές που απαιτούν βιωσιμότητα.

γράφει ο Αλέξανδρος Πεχλιβανίδης, Country leader – Balkans, AlgaEnergy