Το κρέας παραμένει σε κεντρική θέση στις τοπικές κουζίνες της Ανατολικής Ευρώπης, ωστόσο η τάση για εναλλακτικές πηγές πρωτεΐνης αρχίζει δειλά δειλά να κάνει αισθητή την παρουσία της. Αυτό συμβαίνει σχεδόν αποκλειστικά μέσω καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων, οι οποίες φιλοδοξούν να καλύψουν τη ζήτηση σε μια ανερχόμενη αγορά.
Σύμφωνα με στοιχεία του Euromonitor, οι λιανικές πωλήσεις «κρέατος» φυτικής προέλευσης αυξήθηκαν κατακόρυφα (+43%) πέρυσι στην Ανατολική Ευρώπη, φτάνοντας τα 176,6 εκατ. ευρώ. Σε συνδυασμό με τη μεγάλη ζήτηση για φυτικές εναλλακτικές από τα δυτικοευρωπαϊκά κράτη, ένας αυξανόμενος αριθμός νεοφυών επιχειρήσεων της Ανατολικής Ευρώπης δράττεται της ευκαιρίας να καινοτομήσει, πειραματιζόμενος με τέτοιες λύσεις για τις τοπικές και διεθνείς αγορές.
Σε πρόσφατο αφιέρωμα, η ιστοσελίδα FoodNavigator ξεχώρισε τρεις νέες startups που αποφάσισαν να δραστηριοποιηθούν στη συγκεκριμένη αγορά ξεκινώντας από το 2023, προερχόμενες από τη βαλκανική χερσόνησο μέχρι την Ουκρανία και τις χώρες της Βαλτικής.
Ουκρανία
Αναπτύσσει φυτικές «μπριζόλες», «θαλασσινά» και «τυριά»
Παρότι η γεωργική παραγωγή έχει διαταραχθεί στην Ουκρανία λόγω της ρωσικής εισβολής, η καινοτόμος έρευνα και ανάπτυξη συνεχίζει να εξελίσσεται. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Green Go, μιας startup που πειραματίζεται με συστατικά φυτικής προέλευσης για την ανάπτυξη χορτοφαγικών «κρεάτων» και «θαλασσινών».
Οι άνθρωποι της Green Go δεν είναι ευχαριστημένοι με τις υπάρχουσες φυτικές εναλλακτικές της αγοράς, αναφέροντας ότι τα εν λόγω προϊόντα έχουν μη ρεαλιστική εμφάνιση και υφή, «κακή» μυρωδιά και γεύση και «αφύσικη» μαγειρική συμπεριφορά. Η νεοσύστατη εταιρεία φιλοδοξεί να επιλύσει τα παραπάνω ζητήματα χάρη στη γνώση που έχει αποκομίσει μέσω της πρακτικής ενασχόλησης με μια αξιοπρόσεχτη γκάμα φυτικών πρωτεϊνών.
Η εταιρεία ξεκίνησε αρχικά την έρευνα και την ανάπτυξη με το τόφου, ένα προϊόν που δημιουργείται από το γάλα σόγιας. Έκτοτε, έχει επεκταθεί στις πρωτεΐνες μπιζελιού, σόγιας και σιταριού. Όπως εξηγεί ο διευθυντής δημιουργικού της Green Go, το εμβληματικό προϊόν της εταιρείας, μια φυτική «μπριζόλα» ονόματι «GreenBeef Steak», «είναι εξαιρετικά ζουμερό, έχει δομή που μοιάζει με κρέας και ρεαλιστική μαγειρική συμπεριφορά».
Άλλα προϊόντα στο χαρτοφυλάκιό της περιλαμβάνουν εναλλακτικές λύσεις φυτικής προέλευσης για τις γαρίδες, το καλαμάρι και το τυρί με βάση το τόφου. Το διατροφικό προφίλ των προϊόντων είναι «πολύ παρόμοιο» με τα συμβατικά προϊόντα κρέατος, ωστόσο αυτά περιέχουν λιγότερες θερμίδες, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Green Go.
Η startup σχεδιάζει να παραγάγει στην Ουκρανία και να πουλήσει σε όλο τον κόσμο. «Δεν είναι μυστικό ότι η παραγωγή οποιουδήποτε αγαθού στην Ουκρανία είναι πολύ οικονομική. Έτσι, μπορούμε να μειώσουμε τα κόστη μας παράγοντας εδώ», αναφέρει ο διευθυντής δημιουργικού της Green Go.
Ρουμανία
«Σασίμι» φυτικής προέλευσης από τη Μαύρη Θάλασσα
Στη γειτονική Ρουμανία, η startup Bluana Foods αναπτύσσει παρόμοιες καινοτόμες εναλλακτικές, δραστηριοποιούμενη σε φυτικά υποκατάστατα κόκκινου τόνου και σολομού. Τα προϊόντα της εστιάζουν στην αγορά του –ιαπωνικής προέλευσης– «σασίμι» (λεπτά κομμάτια ωμού ψαριού).
Σύμφωνα με δηλώσεις του διευθύνοντος συμβούλου της Bluana Foods, Florin Iriescu, οι μελέτες αγοράς δείχνουν ότι το 80% των καταναλωτών είναι δυσαρεστημένο με τις τρέχουσες εναλλακτικές λύσεις θαλασσινών. Αυτά τα «φθηνά, αλλά σίγουρα όχι νόστιμα» προϊόντα παράγονται σε εργαστήρια, με «ελάχιστη προσοχή στη γεύση και στα ζητούμενα των καταναλωτών», επεσήμανε ο ίδιος σε εκδήλωση της οργάνωσης ProVeg International.
Η προσέγγιση της Bluana επικεντρώνεται σε ένα επιπλέον «συστατικό»: τη γαστρονομία. Πράγματι, ο Iriescu λειτουργεί και ως επικεφαλής σεφ της εταιρείας. «Εστιάζουμε στη γεύση και τις καθαρές ετικέτες, χρησιμοποιώντας υγιεινά συστατικά για να αναπτύξουμε σασίμι κόκκινου τόνου και σολομού που έχει γεύση, αίσθηση και μυρωδιά όπως η αληθινή», τονίζει.
Στην πράξη, η διαφορά για τη νεοσύστατη εταιρεία έγκειται στο γεγονός ότι δεν χρησιμοποιεί τις συνηθισμένες εναλλακτικές πρωτεΐνες, όπως το μπιζέλι και η σόγια, αλλά παρασκευάζει το φυτικό «σασίμι» από πρωτεΐνη πατάτας, όπως εξηγεί ο διευθύνων σύμβουλος. Το επόμενο έτος, η Bluana σχεδιάζει να ενσωματώσει και άλλα συστατικά, που κυμαίνονται από το φύκι Κόμπου και την πρωτεΐνη μικροφύκης, έως το μανιτάρι Σιτάκε και το φυτό Μορίνγκα.
Το διάστημα 2024-2026, η startup σχεδιάζει να κλιμακώσει την τεχνολογία της, αυξάνοντας την εμβέλειά της στους 100.000 καταναλωτές.
Λιθουανία
Μυκοπρωτεΐνη για τις χώρες της Βαλτικής και της Σκανδιναβίας
Στη Βορειοανατολική Ευρώπη, η λιθουανική startup BioGNR πειραματίζεται και εκείνη με μη συμβατικές πρωτεΐνες, όπως οι μύκητες. Με ιδρυτές τους Nerijus Budreckis και Gediminas Blazys, η νεοφυής επιχείρηση έχει αναπτύξει τεχνολογία που βασίζεται στη ζύμωση για την παραγωγή εργαστηριακής μυκοπρωτεΐνης.
Πρόκειται για μια σημαντικά πιο βιώσιμη περιβαλλοντικά εναλλακτική. Ενδεικτικά, το βόειο κρέας χρησιμοποιεί 91 φορές περισσότερο νερό, είναι υπεύθυνο για 42 φορές περισσότερες εκπομπές CO2 και χρησιμοποιεί 1.023 φορές περισσότερη γη σε σύγκριση με τη μυκοπρωτεΐνη.
Η μυκοπρωτεΐνη της BioGNR φέρει την επωνυμία Mico-22, έχοντας υφή «σαν κρέας και χωρίς αφύσικη γεύση συγκριτικά με άλλες τις φυτικές πηγές πρωτεΐνης», εξήγησε ο διευθυντής επιχειρηματικής ανάπτυξης της εταιρείας, Ugne Butvilaite, στην εκδήλωση της ProVeg. «H Mico-22 έχει υψηλή θρεπτική αξία, υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες, περιέχει όλα τα απαραίτητα ωμέγα οξέα και είναι χαμηλή σε λιπαρά». Η νεοσύστατη εταιρεία στρέφει το βλέμμα της στις βαλτικές και σκανδιναβικές χώρες για την αρχική είσοδό της στην αγορά, καθώς και στην Πολωνία και στη Γερμανία.
