γράφει η Έλλη Τσιφόρου
Πρόταση οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές (AEΠ) στην εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων ετοιμάζεται να καταθέσει η Κομισιόν, με στόχο να εισαγάγει ένα μίνιμουμ κοινών κανόνων που θα προστατεύει τους μικρομεσαίους προμηθευτές κατά μήκος της ΕΕ, σύμφωνα με το σχέδιο κειμένου που έχει στα χέρια της η «Ύπαιθρος Χώρα».
Οι 37 σελίδων πρόταση οδηγίας –που αποτελεί το αποτέλεσμα πολύμηνων ζυμώσεων, αλλά και πιέσεων, μεταξύ άλλων, από την πλευρά οργανώσεων αγροτών– αναμένεται να παρουσιαστεί από τον αρμόδιο επίτροπο, Φιλ Χόγκαν, αμέσως μετά το Πάσχα και έχει στόχο τον περιορισμό των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών με την εισαγωγή ενός ελάχιστου κοινού προτύπου προστασίας σε ολόκληρη την ΕΕ, όσον αφορά τρεις πτυχές:
– Την περιγραφή σύντομης λίστας συγκεκριμένων απαγορευμένων πρακτικών.
– Διατάξεις που αφορούν ελάχιστες απαιτήσεις επιβολής που ισχύουν για τις αρμόδιες εθνικές αρχές.
– Την εισαγωγή μηχανισμού συντονισμού μεταξύ των αρμόδιων εθνικών αρχών, ο οποίος θα διευκολύνεται από την Επιτροπή και θα αποσκοπεί στη συντονισμένη εφαρμογή της οδηγίας και στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.
Δίχτυ προστασίας για μικρομεσαίους προμηθευτές
Το πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας περιορίστηκε να καλύπτει τους «μικρομεσαίους προμηθευτές στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, εφόσον πωλούν τρόφιμα σε αγοραστές που δεν είναι μικροί και μεσαίοι». Να υπενθυμίσουμε, στο σημείο αυτό, ότι με βάση τη Σύσταση της Επιτροπής 2003/361/ΕΚ ως πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις ορίζονται οι ακόλουθες :
– Πολύ μικρή επιχείρηση: Λιγότεροι από δέκα εργαζόμενοι με ετήσιο κύκλο εργασιών (ποσό εισπραχθέντων σε μια συγκεκριμένη περίοδο) ή ισολογισμό (έκθεση ενεργητικού και παθητικού μιας εταιρείας) κάτω των 2 εκατομμυρίων ευρώ.
– Μικρή επιχείρηση: Λιγότεροι από 50 εργαζόμενοι με ετήσιο κύκλο εργασιών ή ισολογισμό κάτω των 10 εκατομμυρίων ευρώ.
– Μεσαία επιχείρηση: Λιγότεροι από 250 εργαζόμενοι με ετήσιο κύκλο εργασιών κάτω των 50 εκατομμυρίων ευρώ ή ισολογισμό κάτω των 43 εκατομμυρίων ευρώ.
Η στοχευμένη προστασία των μικρών και μεσαίων προμηθευτών δικαιολογείται «επειδή είναι στις περισσότερες των περιπτώσεων αυτοί που δεν μπορούν να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους έναντι των ΑΕΠ λόγω έλλειψης διαπραγματευτικής δύναμης».
Ως προμηθευτές δεν νοούνται μόνο οι αγρότες και οι ομάδες αγροτών, αλλά κάθε προμηθευτής, συμπεριλαμβανομένων των μεταποιητών και των διανομέων κατά μήκος της αλυσίδας, με την προϋπόθεση να είναι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Όπως χαρακτηριστικά τονίζεται στην πρόταση της Κομισιόν, «σε ένα περιβάλλον γεωργικής πολιτικής που είναι σαφώς περισσότερο προσανατολισμένο προς την αγορά […] και που στοχεύει στην αξιοποίηση των ευκαιριών ελεύθερου εμπορίου, η καλή διακυβέρνηση της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων έχει αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία για τους επιχειρηματίες, συμπεριλαμβανομένων των αγροτών». Το σχέδιο πρότασης «πρέπει να εξασφαλίσει ότι αυτοί οι φορείς είναι σε θέση να ανταγωνίζονται με δίκαιους όρους, συμβάλλοντας έτσι στη συνολική αποτελεσματικότητα της αλυσίδας».
Όσον αφορά τα καλυπτόμενα προϊόντα, η οδηγία καλύπτει τα προϊόντα διατροφής, δηλαδή τα γεωργικά προϊόντα που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ) για τη χρήση ως τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, και των μεταποιημένων γεωργικών προϊόντων για χρήση ως τρόφιμα, δηλαδή τα μεταποιημένα γεωργικά προϊόντα που δεν καλύπτονται ήδη από το παράρτημα Ι της ΣΛΕΕ.
Οι τακτικές που μπαίνουν στο στόχαστρο
Σύμφωνα με το άρθρο 3 (Απαγόρευση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών) της προτεινόμενης οδηγίας, τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι απαγορεύονται οι ακόλουθες εμπορικές πρακτικές, ενώ παράλληλα οφείλουν να ορίσουν την αρμόδια αρχή για την επιβολή της οδηγίας σε εθνικό επίπεδο:
1) Αγοραστής που αποζημιώνει προμηθευτή για ευπαθή προϊόντα διατροφής αργότερα από τις 30 ημερολογιακές ημέρες από την παραλαβή του τιμολογίου του προμηθευτή ή αργότερα από τις 30 ημερολογιακές ημέρες από την ημερομηνία παράδοσης των ευπαθών προϊόντων διατροφής, όποιο από τα δύο είναι μεταγενέστερο.
2) Αγοραστής που ακυρώνει παραγγελίες με τόσο σύντομη ειδοποίηση, ώστε ο προμηθευτής να αδυνατεί να βρει εναλλακτικό εμπορικό κατάστημα για τα ίδια προϊόντα.
3) Αγοραστής που αλλάζει μονομερώς και αναδρομικά τους όρους της σύμβασης προμήθειας σχετικά με τη συχνότητα, τον χρόνο ή τον όγκο της προμήθειας ή παράδοσης, τα πρότυπα ποιότητας ή τις τιμές των προϊόντων.
4) Προμηθευτής που πληρώνει για τη φθορά προϊόντων που πραγματοποιείται στις εγκαταστάσεις του αγοραστή και που δεν οφείλεται στην αμέλεια του προμηθευτή.
Απαγορεύονται, επίσης, οι ακόλουθες πρακτικές «όταν δεν προβλέπονται σαφείς όροι κατά τη σύναψη της σύμβασης προμήθειας»:
1) Αγοραστής που επιστρέφει σε προμηθευτή απούλητα προϊόντα διατροφής.
2) Αγοραστής που χρεώνει τον προμηθευτή για να εξασφαλίσει ή να διατηρήσει μια συμφωνία προμήθειας.
3) Προμηθευτής που πληρώνει για την προώθηση προϊόντων διατροφής που πωλούνται από τον αγοραστή. Πριν από την προώθηση, ο αγοραστής θα πρέπει να καθορίσει τη διάρκεια και τη συχνότητα της προώθησης και την ποσότητα των προϊόντων που θα παραγγελθούν.
