Οι μεγάλες ανισότητες στην παγκόσμια κατανομή τροφίμων επηρεάζουν τις δίαιτες ανά χώρα

H κατανάλωση πρωτεϊνών, κρέατος και ζωικών προϊόντων, καθώς και λιπαρών, διαφέρει δραματικά ανά τον πλανήτη. Αν και η μείωση της κατανάλωσης κρέατος και ζωικών προϊόντων κρίνεται –για λόγους υγείας– αναγκαία σε πολλές αναπτυγμένες χώρες, σε άλλες το κρέας αποτελεί είδος… προς εξαφάνιση. 

Τις μεγάλες ανισότητες στην παγκόσμια κατανομή τροφίμων καταδεικνύει ο χάρτης του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών, αποτυπώνοντας αναλυτικά τις ποσότητες κρέατος, τις θερμίδες, αλλά και την πρόσληψη λιπαρών ανά χώρα.

Στα 210,43 γρ. η μέση κατανάλωση κρέατος στην Ελλάδα

Στις ΗΠΑ, με βάση στοιχεία του 2021, η μέση κατανάλωση κρέατος φθάνει τα 347,51 γρ./άτομο ημερησίως. Τα 300 γραμμάρια ημερήσιας κατά κεφαλήν πρόσληψης ξεπερνούν και κάποιες φτωχότερες χώρες της Ασίας, όπως Μογγολία (σ.σ. στα 316,61 γρ.).

Σε χαμηλότερα επίπεδα κινούνται η Βραζιλία (270,82 γρ./άτομο ημερησίως) και ο Καναδάς (237,97 γρ./άτομο) στην αμερικανική ήπειρο. Όσο για την Ελλάδα, τα στοιχεία δείχνουν ότι η μέση κατανάλωση κρέατος ημερησίως φτάνει τα 210,43 γρ./άτομο, ευρισκόμενη κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. 

Την ίδια στιγμή, στη Λιβύη, η μέση κατανάλωση κρέατος κατά άτομο την ημέρα είναι 137,03 γρ., στο Τσαντ 129,14 γρ., στην Ινδονησία 50,83 γρ., στην Ταϊλάνδη 71,21 γρ., στην Αίγυπτο 79,76 γρ., στην Αλγερία 49,1 γρ. και στη Σενεγάλη 52,94 γρ. Μάλιστα, σε πολλές χώρες, οι άνθρωποι καταναλώνουν πολύ κάτω από τα 40 γρ. κρέας ημερησίως.

Για παράδειγμα, στην Ινδία έχουμε 15,59 γρ., στο Αφγανιστάν 23,95 γρ., στην Καμπότζη 34,63 γρ., στη Μαδαγασκάρη 14,74 γρ., στην Αιθιοπία 19,56 γρ., στο Μάλι 21 γρ., στη Νιγηρία 19,07 γρ. και στη Δημοκρατία του Κονγκό 8,3 γρ. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, το κρέας αποτελεί είδος πολυτελείας στις αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας και της Αφρικής.

Πρωταθλήτριες οι ΗΠΑ στην πρόσληψη θερμίδων

Αντίστοιχα μεγάλες είναι και οι διαφορές στην ημερήσια πρόσληψη θερμίδων στις διάφορες περιοχές του κόσμου. Πρωταθλήτριες είναι οι ΗΠΑ, όπου κάθε άτομο καταναλώνει ημερησίως 3.911 θερμίδες κατά μέσο όρο, με τις συνέπειες της παχυσαρκίας να επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την υγεία των πολιτών της χώρας. Κατά μέσο όρο 3.825 θερμίδες την ημέρα καταναλώνουν και οι πολίτες της γειτονικής Τουρκίας. 

Στην Ευρώπη, η διατροφή των κατοίκων της Ιρλανδίας αγγίζει τις 3.861 θερμίδες την ημέρα κατά μέσο όρο, ενώ πολύ κοντά βρίσκονται και οι Αυστριακοί, με 3.819 θερμίδες. Οι Ευρωπαίοι, πάντως, κατά μέσον όρο ημερησίως ξεπερνούν τη συνιστώμενη μέση αναγκαία πρόσληψη τροφής, δεδομένου ότι υπολογίζεται ότι οι άντρες δαπανούν περίπου 2.500- 3.000 θερμίδες ημερησίως και οι γυναίκες 2.000- 2.500.

Φυσικά, τα δεδομένα αυτά δεν αφορούν όλους τους ανθρώπους, καθώς σημαντικό ρόλο παίζουν πολλοί παράγοντες, όπως η κίνηση, η ηλικία, αλλά και η κληρονομικότητα. Ωστόσο, οι τιμές αυτές αντικατοπτρίζουν τον μέσο όρο.

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι στα στοιχεία της κατανάλωσης συμπεριλαμβάνονται και οι ποσότητες των τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια, οι οποίες είναι ασφαλώς μεγαλύτερες στις αναπτυγμένες χώρες

Στη Ρουμανία, η μέση ημερήσια πρόσληψη θερμίδων είναι 3.665, στην Ιταλία 3.733, στη Γαλλία 3.604, στην Ισπανία 3.390, στην Πορτογαλία 3.526, στην Πολωνία 3.554, στη Γερμανία 3.634, στην Ελλάδα 3.350, στη Ρουμανία 3.655, στην Ιταλία 3.733, στο Βέλγιο 3.892, στην Ολλανδία 3.464, στη Σερβία 3.579 και στην Κροατία 3.259. Στη Λατινική Αμερική, οι κάτοικοι της Βραζιλίας καταναλώνουν 3.299 θερμίδες, αλλά στη γειτονική Βολιβία μόλις 2.361 θερμίδες, στο Εκουαδόρ 2.582 και στο Μεξικό 3.278.

Όσον αφορά την Αφρική, η ημερήσια πρόσληψη θερμίδων στην Αίγυπτο είναι 3.127, στη Λιβύη 3.178, στο Μάλι 2.734, στο Τσαντ 2.203 και στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία 1.785 θερμίδες. Αξίζει να σημειωθεί ότι, τόσο στις χώρες της Αφρικής όσο και της Λατινικής Αμερικής, ο μέσος ημερήσιος αριθμός πρόσληψης θερμίδων δεν είναι αντιπροσωπευτικός, δεδομένου ότι υπάρχουν τεράστιες εισοδηματικές διαφορές μεταξύ των κατοίκων.

Όλα τα παραπάνω στοιχεία αφορούν τα τρόφιμα που αγοράζονται για κατανάλωση και όχι τα τρόφιμα που τελικά καταναλώνονται. Θα πρέπει να συνυπολογιστεί, λοιπόν, ότι στα στοιχεία κατανάλωσης εντάσσονται και οι ποσότητες των τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια, οι οποίες είναι ασφαλώς μεγαλύτερες στις αναπτυγμένες χώρες.

Ποσοστό λίπους και ποιότητα διατροφής

Εντυπωσιακά, ωστόσο, είναι τα στοιχεία που αφορούν το ποσοστό λίπους που καταναλώνουν σε ημερήσια βάση οι κάτοικοι κάθε χώρας, γεγονός που δείχνει την ποιότητα της διατροφής τους, η οποία βέβαια σχετίζεται άμεσα με την υγεία και τη φυσική τους κατάσταση.

Πρωταθλήτριες στην κατανάλωση λίπους είναι και πάλι οι ΗΠΑ, όπου κάθε κάτοικος καταναλώνει κατά μέσο όρο 178,3 γρ. ημερησίως. Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, χρειαζόμαστε μόλις 44-78 γρ. λίπους ημερησίως. Υψηλά ποσοστά λίπους περιέχει και η διατροφή των πολιτών σε πολλές χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Ενδεικτικά: Γερμανία 165,77 γρ., Αυστρία 184,4 γρ., Γαλλία 152,52 γρ., Ιταλία 160, 59 γρ., Ελβετία 162,71 γρ. 

Στην Ισπανία, ο μέσος όρος πρόσληψης λίπους ημερησίως είναι 158,15 γρ., στην Ελλάδα 155,51 γρ., στην Τουρκία 141,2 γρ. και στη Ρωσία 115,39 γρ. Υψηλά είναι τα ποσοστά λίπους και στη διατροφή των ανθρώπων στην Αυστραλία (151,68 γρ.), στη Βραζιλία (136,91 γρ.) και στην Αργεντινή (139,53 γρ.). Στον αντίποδα, χαμηλά είναι τα ποσοστά πρόσληψης λίπους στην πλειονότητα των χωρών της Αφρικής: Νιγηρία 53,94 γρ., Αιθιοπία 49,36 γρ., Κεντροαφρικανική Δημοκρατία 59,95 γρ. και Δημοκρατία του Κονγκό 22,97 γρ.

Διατροφή