Πάει για τιμή ρεκόρ φέτος το ελαιόλαδο στην Ισπανία

Έσπασε το φράγμα των 5 ευρώ για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας το έξτρα παρθένο τον Οκτώβριο

ypaithros.gr

23.11.2022, 17:49

των Ελένης Ριζάκη, Γιάννη Τσατσάκη

Αύξηση της τιμής του ελαιολάδου σε ιστορικά υψηλά επίπεδα αναμένεται για τη φετινή χρονιά στην Ισπανία, σύμφωνα με κλαδική έρευνα του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στη Μαδρίτη που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες μέρες.

Είναι ενδεικτικό ότι, εντός του Οκτωβρίου, η τιμή του έξτρα παρθένου ελαιολάδου που βγαίνει από το ελαιοτριβείο πλησίασε, για πρώτη φορά στην ιστορία της Ισπανίας, τα 5 ευρώ/κιλό όταν, προ πανδημίας, οι τιμές είχαν φθάσει να είναι χαμηλότερες των 2 ευρώ/κιλό για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο.

Σύμφωνα, δε, με εκτιμήσεις εμπειρογνώμων της χώρας που μεταφέρει η έρευνα, τον Νοέμβριο θα ενταθεί η ανοδική τάση στις τιμές, καθώς είναι μήνας που τα νοικοκυριά προμηθεύονται ελαιόλαδο, ενώ παράλληλα τα αποθέματα της χώρας αναμένεται να αρχίσουν να εξαντλούνται. Συνεπώς, η τιμή παραγωγής του έξτρα παρθένου είναι πιθανό να ξεπεράσει ακόμα και το όριο των 5 ευρώ/κιλό και δεν αποκλείεται να παραμείνει στα επίπεδα αυτά έως και το επόμενο έτος.

Πάνω από 7 ευρώ στο ράφι

Βέβαια, η αύξηση της τιμής παραγωγής έχει μετακυληθεί και στους καταναλωτές, με την τιμή λιανικής να έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 25% σε ένα έτος. Είναι χαρακτηριστικό ότι, στα τέλη Οκτωβρίου, στα ράφια των σούπερ μάρκετ καταγράφονταν, για μπουκάλια ενός λίτρου έξτρα παρθένου ελαιολάδου από γνωστές μάρκες, τιμές έως και 7,05 ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση, οι παραπάνω εκτιμήσεις επιβεβαιώνουν τη δυναμική της αγοράς σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία γίνεται ήδη αισθητή και εντός των ελληνικών συνόρων, όπως έχει καταγραφεί και από τα πρόσφατα ρεπορτάζ της «ΥΧ».

Η δεύτερη χειρότερη σοδειά στον 21ο αιώνα

Η άνοδος της τιμής στην Ισπανία αποδίδεται στις δυσχερείς καιρικές συνθήκες που έχουν πλήξει φέτος την ελαιοπαραγωγή της χώρας, η οποία αναμένεται αρκετά μειωμένη. Συγκεκριμένα, λόγω της πρωτοφανούς ξηρασίας στον Νότο, σε συνδυασμό με την ανομβρία και τις υψηλές θερμοκρασίες που διήρκεσαν μέχρι και το φθινόπωρο, η σοδειά του 2022/2023 ενδέχεται να είναι η χειρότερη των δέκα τελευταίων ετών, αλλά και η δεύτερη χειρότερη του 21ου αιώνα, κινούμενη κάτω από τους 1 εκατ. τόνους. Μάλιστα, πολλοί ειδικοί του κλάδου διατυπώνουν την εκτίμηση ότι η συνολική ισπανική παραγωγή ελαιολάδου δεν θα ξεπεράσει φέτος τους 800.000 τόνους.

Υπολογίζεται ότι από τους ελαιώνες της κοινότητας της Ανδαλουσίας θα παραχθούν περί τους 587.000 τόνους ελαιολάδου, κατά 49,1% χαμηλότερα από την παραγωγή της προηγούμενης εσοδείας (2021/2022) και κατά 47,5% χαμηλότερη των τελευταίων πέντε εσοδειών. Ακόμη εντονότερη αναμένεται η πτώση της παραγωγής από τη σημαντικότερη ελαιοπαραγωγό περιοχή της χώρας, την Jaen, αφού η παραγωγή θα μειωθεί στους 200.000 τόνους περίπου ή κατά 60% (και κατά 59,6% σε σύγκριση με τις τελευταίες πέντε εσοδείες).

Αντίστοιχα, η Κόρδοβα αναμένεται να παραγάγει 158.000 τόνους, η Σεβίλλη 90.000 τόνους, η Γρανάδα 70.000 τόνους και η Μάλαγα 40.000 τόνους.

Μείωση 30% στις επιτραπέζιες ελιές

Στο ίδιο πλαίσιο αναμένεται να κινηθεί και η παραγωγή της επιτραπέζιας ελιάς, που βρίσκεται αυτήν τη στιγμή στο μέσο της συγκομιδής, αφού οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μείωση παραγωγής κατά 30%, που φθάνει το 59,6% σε σύγκριση με τα πέντε προηγούμενα έτη. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την καλλιεργητική περίοδο 2021/2022 η παραγωγή ελαιολάδου εκτιμάται ότι ανήλθε σε 1,3 εκατ. τόνους και των επιτραπέζιων ελιών στους 570.000 τόνους.

Επίσης, οι τιμές ήταν υψηλότερες κατά 27% από εκείνες της προηγούμενης περιόδου. Αναφορικά με τις επιτραπέζιες ελιές, η πρόβλεψη για 570.000 τόνους το 2021/2022 θα σήμαινε αύξηση 5,7% σε σύγκριση με τον μέσο όρο των τεσσάρων τελευταίων εποχών και 4,3% σε σύγκριση με την προηγούμενη καλλιεργητική περίοδο (2020/2021).

Σημειώνεται εδώ ότι η αναστολή των αμερικανικών δασμών στα ισπανικά αγροδιατροφικά προϊόντα στις αρχές του 2021 είχε άμεσο αντίκτυπο στις ισπανικές εξαγωγές ελαιολάδου και ελιάς προς τις ΗΠΑ. Επιπλέον, ανέκαμψε και η εγχώρια αγορά, η κατανάλωση της οποίας ανήλθε συνολικά σε 542.800 τόνους, ούσα η υψηλότερη των τελευταίων οκτώ καλλιεργητικών περιόδων, ενώ τα τελικά αποθέματα ανήλθαν σε 423.000 τόνους. Οι εξαγωγές, με 1,1 εκατ. τόνους, ξεπέρασαν τον μέσο όρο κατά +9%, αλλά ήταν ελαφρώς χαμηλότερες από την προηγούμενη περίοδο κατά 3%.

Κλειδί η ζήτηση

Η σημαντική μείωση της παραγωγής, άρα και της προσφοράς, δημιουργεί φέτος τις προϋποθέσεις για αύξηση των τιμών, κάτι που γίνεται αντιληπτό και στην Ελλάδα, όπου η τιμή του ελαιολάδου αυτό το διάστημα προσεγγίζει τα 5 ευρώ. Πάντως, στην έρευνα επισημαίνεται ότι η αύξηση αυτή εξαρτάται και από άλλους παράγοντες που δεν μπορούν να εκτιμηθούν ακόμα, με πιο χαρακτηριστική την εξωτερική ζήτηση.

Οι επιλογές που θα κάνουν οι καταναλωτές των χωρών της Β. Ευρώπης, π.χ. κατά πόσο θα αντικαταστήσουν το βούτυρο, παραδοσιακό προϊόν του Βορρά, με το ελαιόλαδο, αναμένεται να καθορίσουν τον βαθμό ενίσχυσης της τιμής. Σημαντικός βέβαια είναι και ο ρόλος του κόστους παραγωγού, αφού η άνοδος της τιμής του τελικού προϊόντος είναι αποτέλεσμα και των αυξήσεων που καταγράφονται σε ενέργεια και λιπάσματα.

Στην έρευνα αναφέρεται επίσης ότι, αν αυξηθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό οι τιμές, ενδέχεται να επηρεαστεί και η ζήτηση στο εσωτερικό της χώρας, η οποία έχει ήδη μειωθεί μερικώς από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς παρατηρήθηκε μια μικρή αύξηση στη χρήση πυρηνέλαιου, σογιέλαιου και σπορέλαιων.

Τους πρώτους επτά μήνες του 2022, τα ισπανικά νοικοκυριά κατανάλωσαν συνολικά 194.660 τόνους ελαιολάδου, εκ των οποίων το 39% (76.600 τόνοι) ήταν έξτρα παρθένο, το 9% (18.900 τόνοι) ήταν παρθένο, ενώ το υπόλοιπο 52% (99.100 τόνοι) αφορούσε κοινό ελαιόλαδο. Σημειωτέον ότι περίπου το 90% των εγχώριων αγορών ελαιολάδου πραγματοποιείται από τα νοικοκυριά, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό χρησιμοποιείται από τον ισπανικό κλάδο εστίασης.

Βέβαια, όπως είναι γνωστό, το ελαιόλαδο κατέχει μία ιδιαίτερη θέση στην ισπανική κουζίνα, γι’ αυτό και θεωρείται δύσκολο να μειωθεί πολύ η κατανάλωσή του. Αντίθετα, είναι πιο πιθανό να μεταβληθεί μέχρι έναν βαθμό ο τύπος του ελαιολάδου που καταναλώνεται. Δηλαδή, στην ανάγκη να εξοικονομήσουν χρήματα, δεν αποκλείεται τα νοικοκυριά να ξεκινήσουν να καταναλώνουν περισσότερο μη παρθένο ελαιόλαδο ή ακόμα και πυρηνέλαιο αντί για παρθένο και έξτρα παρθένο ελαιόλαδο.

Ανοδικά οι ελληνικές εξαγωγές το 2022

Η Ελλάδα εξάγει, ως γνωστόν, στην Ισπανία κατά κύριο λόγο ραφιναρισμένα ελαιόλαδα. Το 2018, οι ελληνικές εξαγωγές ελαιολάδου υπερέβησαν σε αξία τα 50 εκατ. ευρώ, ανερχόμενες σε 51,37 εκατ. ευρώ, ενώ σε επίπεδο ποσοτήτων έφθασαν τους 29.900 τόνους. Το 2020 μειώθηκαν απότομα σε 7,3 εκατ. ευρώ, ωστόσο έδειξαν σημεία ισχυρής ανάκαμψης, τόσο το 2021, όσο και στη μέχρι τώρα πορεία του 2022.

Η μείωση της φετινής ισπανικής παραγωγής δεν αποκλείεται να δημιουργήσει την ανάγκη εισαγωγών μεγαλύτερων ποσοτήτων από τη χώρα μας, η παραγωγή της οποίας φέτος διαφαίνεται αυξημένη.

Σε επίπεδο τελικού προϊόντος, πάντως, είναι γεγονός ότι οι Ισπανοί καταναλωτές επιλέγουν κατά βάση προϊόντα εγχώριας παραγωγής, εξ ου και οι εισαγωγές της χώρας αφορούν συγκεκριμένους τύπους ελαιολάδου, οι οποίοι διοχετεύονται κυρίως σε γαστρονομικά εστιατόρια ή πελάτες που ψάχνουν διαφορετικές ποιότητες και ποικιλίες ελαιολάδου.

Στο πλαίσιο αυτό, κινούνται και οι εξαγωγές ελληνικού ελαιολάδου, οι οποίες, σύμφωνα με την έρευνα, θα πρέπει να στοχεύουν στη διείσδυση και στην κατάληψη τμημάτων «niche» της εγχώριας αγοράς, όπως των προϊόντων delicatessen με ιδιαίτερη έμφαση και στα βιολογικά ελαιόλαδα, καθώς και στην κάλυψη ελλείψεων που ενδεχομένως παρατηρούνται στην εγχώρια προσφορά.