- Τάσεις που διαμορφώνονται ανά καλλιέργεια και εκτροφή
- Πώς κινούνται οι κλάδοι μεταποίησης, εισαγωγών και εξαγωγών
Με περίπου 4,1 εκατ. στρέμματα βιολογικών εκτάσεων, συμπεριλαμβανομένων των βοσκοτόπων αλλά και των εκτάσεων που είναι στη φάση της μετατροπής, η Ελλάδα καταλαμβάνει τη δέκατη θέση στην Ευρώπη των 28, αντιπροσωπεύοντας το 3,3%. Το 48,9% αυτών των εκτάσεων, για τη χώρα μας, καλύπτουν τα μόνιμα βοσκοτόπια και τα λιβάδια, το 36,6% αφορά εκτάσεις με αροτραίες καλλιέργειες, ενώ ένα περίπου 14,5% καλύπτουν οι μόνιμες καλλιέργειες βιολογικών. Συνολικά, οι εκτάσεις των βιολογικών αντιπροσωπεύουν το 8% των καλλιεργούμενων εκτάσεων της χώρας, όπως καταδεικνύουν τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat, για το 2017, ενώ με βάση τα ίδια στοιχεία στα περίπου 4 εκ. στρέμματα βιολογικών το 31,6% αφορά εκτάσεις που βρίσκονται στο στάδιο της μετατροπής.
Διόλου αμελητέες είναι οι ελληνικές επιδόσεις και στον τομέα της βιολογικής κτηνοτροφίας της ΕΕ, καθώς τα βιολογικά εκτρεφόμενα βοοειδή καλύπτουν ένα περίπου 14,6% του συνόλου των ζώντων βοοειδών, το 12,4% των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής, ενώ, στον κλάδο της αιγοπροβατοτροφίας τα βιολογικά αφορούν ένα περίπου 11%, ποσοστά επί του συνόλου του ζωικού κεφαλαίου ανά κατηγορία ζώου.
Σημαντική, αλλά δυσλειτουργική
Τα παραπάνω αναδεικνύουν τη σημαντική συμβολή της Ελλάδας στον τομέα, παρακολουθώντας και την παγκόσμια αυξητική τάση των κλάδων. Ωστόσο, παρά τις εκτάσεις και τον σημαντικό αριθμό ζώων που εντάσσονται στη βιολογική καλλιέργεια και εκτροφή αντίστοιχα, σημαντικό κομμάτι των προϊόντων αυτών δεν εμφανίζεται στην αγορά. Το γεγονός αυτό θέτει επί τάπητος τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η εγχώρια αλυσίδα των βιολογικών.
Πώς επιμερίζεται, όμως, η ελληνική «πίτα» των βιολογικών ανά κατηγορία καλλιέργειας ή εκτροφής, αλλά και πως διαμορφώνεται το ανθρώπινο κεφάλαιο στον κλάδο; Στην ανάλυση που ακολουθεί, η «ΥΧ» επεξεργάστηκε και παραθέτει τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, που φτάνουν μέχρι το 2016.
Πολυετείς καλλιέργειες, δημητριακά και ελαιώνες έχουν τις μεγαλύτερες εκτάσειςΣε ό,τι αφορά τις καλλιεργούμενες εκτάσεις, από το σύνολο των 3,4 εκατ. στρεμμάτων βιολογικών (καλλιέργειες, βοσκοτόπια, αγρανάπαυση) που εμφάνιζε η χώρα μας το 2016, το 1 περίπου εκατομμύριο στρέμματα αντιπροσώπευαν οι καλλιεργούμενες εκτάσεις. Από αυτές, περισσότερα από 790.000 στρέμματα αφορούσαν καλλιέργειες που βρίσκονταν ήδη στο βιολογικό στάδιο, ενώ τα υπόλοιπα αναφέρονταν σε υπό ένταξη εκτάσεις. Όπως δείχνουν και οι παραπάνω αριθμοί, βοσκότοποι και λιβάδια καταλάμβαναν το 51% των συνολικών βιολογικών εκτάσεων, ενώ από τις σημαντικότερες καλλιέργειες, που κάλυπταν το υπολειπόμενο 49%, ήταν οι πολυετείς καλλιέργειες στο 15% των εκτάσεων, τα δημητριακά συμπεριλαμβανομένων των ορυζώνων στο 14%, το σημαντικό ποσοστό του 12% αφορούσε βιολογικούς ελαιώνες, από 2% καταλάμβαναν οι κατηγορίες των καρποδοτικών (ψυχανθή και πρωτεϊνούχα) και των βιομηχανικών φυτών, ενώ στο 1% βρισκόταν η βιολογική αμπελοκαλλιέργεια. |
Στα επίπεδα του 2013 ο αριθμός των βιοκαλλιεργητών
Στους περίπου 21.900 υπολογίστηκαν οι πιστοποιημένοι βιοκαλλιεργητές στη χώρα μας για το 2016, με βάση όσους ήταν ενταγμένοι στο καθεστώς του κανονισμού 834/07. Μετά από μία πτώση που σημείωσαν το 2014, ο αριθμός τους πλησίασε και πάλι τα επίπεδα του 2013.
Αντίστροφα, πτώση εμφάνισε ο αριθμός των ενταγμένων μεταποιητών, οι οποίοι για το 2016 ανήλθαν σε 1.495, 3,9% λιγότεροι από το 2013.
Στην κορυφή της μεταποίησης η παραγωγή λιπών και ελαίωνΩς προς το είδος της μεταποιητικής δραστηριότητας, τα διαθέσιμα στοιχεία του υπουργείου καταδεικνύουν ότι ο κλάδος που συγκέντρωνε τον μεγαλύτερο αριθμό μεταποιητών το 2016, παρά τη μείωση που διέγραψε κατά 14,7% από την προηγούμενη χρονιά, ήταν ο τομέας της παραγωγής φυτικών και ζωικών λιπών και ελαίων με 43%, ενώ ακολούθησαν η παραγωγή προϊόντων τροφίμων (14%), η μεταποίηση και συντήρηση φρούτων (13%), η παραγωγή ποτών-αναψυκτικών και η οινοποίηση με 9%, τα γαλακτοκομικά και η παραγωγή ψωμιού και ειδών ζαχαροπλαστικής με 3%. Μόλις το 2% αντιπροσώπευαν οι μεταποιητές προϊόντων κρέατος και προϊόντων αλευροποιίας/αμύλων και 1% οι μεταποιητές έτοιμων ζωοτροφών. Τελευταίοι στην κατάταξη έρχονταν οι μεταποιητές προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας, αριθμώντας 4 επιχειρήσεις. |
Αυξάνονται οι εισαγωγείς και εξαγωγείς βιολογικών
Ανοδική τάση καταγράφηκε στον τομέα των εισαγωγέων και εξαγωγέων βιολογικών για τη χώρα μας, καθώς, σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, το 2016, τουλάχιστον εξαπλάσιος ήταν ο αριθμός των εισαγωγέων ενταγμένων στο καθεστώς του κανονισμού, ενώ τετραπλάσιοι ήταν και οι εξαγωγείς βιολογικών έναντι του αριθμού τους προ τριετίας. Ανοδική τάση, παράλληλα, διέγραψαν και οι μονάδες υδατοκαλλιεργειών που εντάχθηκαν στο καθεστώς των βιολογικών για την ίδια χρονιά, φτάνοντας τις 6, όταν την προηγούμενη χρονιά ήταν μόλις 2.
Κυριαρχούν τα αιγοπρόβατα
Στον κλάδο της βιολογικής κτηνοτροφίας, από τις περίπου 1,2 εκατ. κεφαλές ζώων που καταγράφηκαν το 2016 το 75% αντιπροσωπεύουν τα αιγοπρόβατα, παρά τη μείωση κατά 3,55% που σημείωσαν από την προηγούμενη χρονιά. Από το σύνολο των 920.000 αιγοπροβάτων που εκτρέφονται βιολογικά, τα πρόβατα καταλάμβαναν το περίπου 65% και το υπόλοιπο 35% τα αιγοειδή. Δεύτερη στην κατάταξη με 20% ερχόταν η πτηνοτροφία, συμπεριλαμβανομένης της εκτροφής ορνίθων ωοπαραγωγής και κρεοπαραγωγής και γαλοπούλων κρεοπαραγωγής. Η βιολογική εκτροφή βοοειδών, συμπεριλαμβανομένων όσων προορίζονται για σφαγή, αλλά και των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής, κάλυπτε το 6%, ενώ σε μόλις 4.710 ζώα ανήλθε το 2016 ο πληθυσμός των χοίρων.
Αβγά και γάλα τα κύρια προϊόντα ζωικής προέλευσης
Παρά τη μείωση κατά 3,6% που σημείωσαν σε βάθος τριετίας, σε πάνω από 13 εκατ. τεμάχια υπολογίστηκαν τα βιολογικά αβγά προς κατανάλωση το 2016. Στους 41.578 τόνους ανήλθε η παραγωγή γάλακτος, αιγοπρόβειου και αγελαδινού, ενώ μόλις στους 675 τόνους υπολογίστηκε το παραγόμενο βιολογικά κρέας (βοδινό, χοιρινό και αιγοπρόβειο). Τέλος, στους 1.130 τόνους ανήλθαν τα προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας (τσιπούρα και λαβράκι).
