Ψυχανθή: Με αποθέματα και προσδοκίες ξεκινά η νέα σεζόν της φακής

Με σημαντικά αποθέματα φακής εισέρχονται στη νέα καλλιεργητική περίοδο οι παραγωγοί του προϊόντος. Η νέα χρονιά ξεκινά υπό το βάρος των περσινών υψηλών αποδόσεων, αλλά και της υποτονικότητας που καταγράφεται στην αγορά. Οι καιρικές συνθήκες, που διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, έχουν ήδη επιτρέψει σε ένα μεγάλο ποσοστό καλλιεργητών να ολοκληρώσει τις σπορές, ενώ οι τιμές δείχνουν στάσιμες και χωρίς ιδιαίτερα σημάδια ανάκαμψης.

Την ίδια στιγμή, η απουσία σύγχρονων και λειτουργικών οργανώσεων παραγωγών αφήνει το πεδίο της αγοράς εκτεθειμένο σε ανασφάλειες. Το κενό αυτό καλύπτουν συχνά τα δίκτυα εμπορίας, τα οποία εισάγουν μεγάλες ποσότητες φακής, μέρος των οποίων φέρεται να διακινείται ακόμη και ως «ελληνικό προϊόν». Το φαινόμενο δημιουργεί πρόσθετη πίεση στις τιμές παραγωγού, σε μια περίοδο που τα κόστη παραμένουν υψηλά και η φορολογική επιβάρυνση έντονη.

Επέκταση των καλλιεργούμενων εκτάσεων στην Εύβοια

Στο Μαντούδι Ευβοίας, ο παραγωγός Αντώνης Λάμπρου επιβεβαιώνει ότι η περσινή χρονιά στην περιοχή ήταν ιδιαίτερα θετική για τη φακή, γεγονός που φαίνεται να ωθεί πολλούς αγρότες στην επέκταση των καλλιεργούμενων εκτάσεων. «Ένα μεγάλο ποσοστό θα βάλει περισσότερα στρέμματα φέτος, αφήνοντας καλλιέργειες όπως το βαμβάκι, το καλαμπόκι και το σιτάρι», αναφέρει.

Ωστόσο, η προσπάθεια των παραγωγών να διαθέσουν μόνοι τους το προϊόν δημιουργεί προβλήματα. «Πουλάμε, κυρίως, σε μικρά καταστήματα. Κερδίζουμε μια καλύτερη τιμή σε σχέση με τη χονδρική, αλλά χάνουμε τη συνδεδεμένη ενίσχυση και φορολογούμαστε στο 100% σε σχέση με άλλους παραγωγούς που έχουν τη δυνατότητα της συμβολαιακής σχέσης με εταιρείες ή συμμετέχουν σε συνεργατικά σχήματα», εξηγεί. Ο ίδιος θεωρεί ότι η λύση μπορεί να δοθεί μόνο μέσω ενός συλλογικού σχήματος ή μιας εταιρείας που θα αναλάβει τη διακίνηση του προϊόντος με συμβολαιακές σχέσεις, ώστε να ξεπεραστούν τα γραφειοκρατικά και φορολογικά εμπόδια.

Σταθερά στρέμματα, χαμηλή ζήτηση στα Φάρσαλα

Στην περιοχή των Φαρσάλων, η εικόνα παρουσιάζεται σταθερή, όσον αφορά την έκταση των καλλιεργειών, αλλά η φετινή παραγωγή χαρακτηρίζεται από διστακτικότητα. Όπως δηλώνει ο παραγωγός Νίκος Παυλονάσιος, «οι περισσότεροι έχουν ολοκληρώσει τις σπορές, χωρίς όμως σημαντικές διαφοροποιήσεις από πέρυσι».

Τα αποθέματα στις αποθήκες, που παραμένουν αυξημένα, πιέζουν τις τιμές, οι οποίες διαμορφώνονται γύρω στο 1 ευρώ ανά κιλό, ανάλογα με την ποιότητα. Η περσινή μέση απόδοση, περίπου 200 κιλά ανά στρέμμα, θεωρήθηκε ικανοποιητική, αλλά όπως εκτιμά ο ίδιος, η αγορά φέτος δείχνει επιφυλακτική και χωρίς ιδιαίτερη ζήτηση.

Μεγάλες αποδόσεις, ακόμη μεγαλύτερο κόστος στην Καρδίτσα

Με πολυετή εμπειρία στην παραγωγή των οσπρίων, ο Κώστας Καμινιώτης από την Καρδίτσα καταγράφει αύξηση αποθεμάτων και μείωση της ζήτησης, στοιχεία που διαμορφώνουν μια μάλλον συγκρατημένη εικόνα για τη νέα σεζόν. Αν και οι περσινές αποδόσεις ήταν θεαματικές (σ.σ. σε αρκετές περιπτώσεις ξεπέρασαν τα 250 κιλά ανά στρέμμα), το βασικό ζήτημα για τους παραγωγούς αφορά το αυξανόμενο κόστος. «Το κόστος παραγωγής φέτος αναμένεται να είναι 15%-20% υψηλότερο», σημειώνει ο κ. Καμινιώτης, κάτι που ήδη οδηγεί πολλούς καλλιεργητές σε μείωση των στρεμμάτων.

Οι αυξημένες τιμές σε αγροεφόδια, καύσιμα και υπηρεσίες, σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές παραγωγού, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που απειλεί τη βιωσιμότητα της καλλιέργειας. 

Ενίσχυση του βιολογικού μοντέλου στα Γρεβενά

Στον Νομό Γρεβενών, τα στοιχεία δείχνουν σταθερότητα στις καλλιεργούμενες εκτάσεις, οι οποίες σύμφωνα με τον παραγωγό Χρήστο Τσιαρσιώτη ξεπερνούν τα 30.000 στρέμματα. Ένα μεγάλο ποσοστό εξ αυτών αφορά βιολογικές καλλιέργειες, που φαίνεται πως κερδίζουν συνεχώς έδαφος. «Η επιλογή της βιολογικής καλλιέργειας έγινε από τους ίδιους τους παραγωγούς, γιατί αποδίδει καλύτερο εισόδημα σε σχέση με τα σιτηρά», αναφέρει ο ίδιος.

Η εναλλαγή καλλιέργειας από σιτηρά σε ψυχανθή και αντίστροφα συμβάλλει στη μείωση του κόστους των εισροών, ενώ βοηθά και στη βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους. Η περσινή χρονιά θεωρείται ιδιαίτερα επιτυχημένη, με τις αποδόσεις της βιολογικής φακής να ξεπερνούν τα 150 κιλά ανά στρέμμα. Παρά τα θετικά αποτελέσματα, ο κ. Τσιαρσιώτης εκφράζει έντονο προβληματισμό για την εμπορία του προϊόντος. «Οι εταιρείες με τις οποίες συνεργαζόμασταν έχουν συγκεντρωθεί ουσιαστικά σε μία μεγάλη εταιρεία. Η εικόνα μοιάζει ολιγοπωλιακή και αυτό λειτουργεί αποτρεπτικά για την παραγωγή και, βέβαια, για τους καλλιεργητές», επισημαίνει.

Προσδοκίες με φόντο μια δύσκολη αγορά

Η νέα καλλιεργητική περίοδος ξεκινά με θετικές ενδείξεις από πλευράς αποδόσεων, αλλά με έντονη αβεβαιότητα ως προς την εμπορία του προϊόντος και τη διαμόρφωση των τιμών. Η απουσία οργανωμένων σχημάτων παραγωγών, η αδυναμία συλλογικής διαπραγμάτευσης και ο έντονος ανταγωνισμός από τις εισαγωγές δημιουργούν ένα περιβάλλον ανασφάλειας για τους Έλληνες καλλιεργητές φακής και των οσπρίων γενικότερα. Την ώρα που το κόστος παραγωγής αυξάνεται, οι παραγωγοί ζητούν διαφάνεια στην αγορά και ενίσχυση πραγματικών συλλογικών σχημάτων, που θα στηρίξουν την οικονομική βιωσιμότητα του προϊόντος.