Ο ρόλος των βιολογικών στη βιώσιμη μετάβαση των συστημάτων αγροδιατροφής

Τέσσερις ομάδες πολιτικών παρεμβάσεων εντοπίζουν οι επιστήμονες για τη μετάβαση των συστημάτων τροφίμων σε πιο βιώσιμα, αναφορικά με τη συζήτηση που εξελίσσεται για το πώς οι αγροτικές πρακτικές θα συναντήσουν έως το 2030 τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών.

Αγροτικές, αλλά και σχετιζόμενες με τα τρόφιμα παρεμβάσεις, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο ως προς τον τερματισμό των μη βιώσιμων και την κινητοποίηση των βιώσιμων συστημάτων, υποστηρίζουν οι ερευνητές ενός πολυσυγγραφικού κειμένου για τη «Βιωσιμότητα στην παγκόσμια γεωργία που καθοδηγείται από τη βιολογική γεωργία», το οποίο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Sustainability.

Όπως αναφέρουν, οι πολιτικές παρεμβάσεις αυτές μπορούν να κατηγοριοποιηθούν στις εξής ομάδες:

α) Ειδικής υποστήριξης σε συστήματα μετάβασης μέσω ενός συνδυασμού εφαρμογής μέτρων ώθησης-έλξης, ενώ βελτιώνουν τις επιδόσεις τους.

β) Ενθάρρυνσης του «φαινομένου της προσέλκυσης» σε μία αυξανόμενη ζήτηση της αγοράς για βιώσιμα προϊόντα.

γ) Κινητοποίησης σταδιακών βελτιώσεων σε βασικά αγρο-διατροφικά συστήματα αναφορικά με τους συνδυασμένους στόχους αειφορίας.

δ) Αύξησης των νομικών απαιτήσεων και των κανόνων της βιομηχανίας για τον αποκλεισμό πρακτικών που χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερα μη βιώσιμες.

Οι τέσσερις αυτές κατηγορίες πολιτικών παρεμβάσεων μπορούν από κοινού να συμβάλουν στη βιώσιμη μετάβαση, υποστηρίζουν οι ερευνητές, αναφέροντας ωστόσο τα αφηγήματα που κυριαρχούν στον δημόσιο διάλογο: Εκείνο των σταδιακών βημάτων βελτίωσης της αποτελεσματικότητας στη συμβατική γεωργία περιορίζοντας τις εξωτερικές αρνητικές επιδράσεις, έναντι εκείνου που θέλει τον µετασχηµατιστικό επανασχεδιασμό τους με βάση τις αρχές της αγρο-οικολογίας.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η πόλωση εξηγείται κατ’ αρχάς διότι μετασχηματιστικά συστήματα, όπως η βιολογική γεωργία, έχουν αποδεδειγμένα οφέλη ως προς τη βιωσιμότητα μεν, αλλά συχνά οδηγούν σε μειωμένες αποδόσεις, κάτι που θέτει υπό αμφισβήτηση ορισμένες φορές τη βιωσιμότητά τους ανά μονάδα προϊόντος.

Επιπλέον, τα εντατικά συμβατικά συστήματα μπορούν να είναι υψηλής παραγωγικότητας, όμως, μπορούν να έχουν σημαντικές εξωτερικές επιπτώσεις, όπως η απώλεια βιοποικιλότητας, η διάβρωση του εδάφους, η ρύπανση ή ακόμη και τα χαμηλότερα αγροτικά εισοδήματα.

Ευκαιρία οι βιώσιμοι στόχοι

Οι βιώσιμοι στόχοι παρέχουν μία ευκαιρία αναθεώρησης των διαφορετικών γεωργικών προσεγγίσεων και πολιτικών που θα συμβάλουν στην απαιτούμενη μετάβαση. Επιτυχή τέτοια συστήματα μετάβασης, όπως και τα βιολογικά, προσφέρουν ένα παράδειγμα έμπνευσης κι ένα καινοτόμο πεδίο, καθώς επιδιώκουν ακριβώς μία διαφορετική προσέγγιση που βασίζεται σε αγρο-οικολογικές διαδικασίες.

Μάλιστα, σύμφωνα με τη μελέτη, η αναβάθμιση της περιοχής που καλύπτεται από μετασχηματιστικά συστήματα, όπως το βιολογικό, μπορεί να συμβάλει άμεσα σε περισσότερους του ενός στόχους, μεταξύ των 17 των Ηνωμένων Εθνών. Όμως, δεδομένου ότι η μετάβαση αυτή είναι κοστοβόρα, η παροχή οικονομικών κινήτρων και τεχνικών συμβουλών θεωρείται ζωτικής σημασίας για να ενισχυθεί η υιοθέτησή τους από τους αγρότες. Παράλληλα, χρήζουν βελτιώσεων και ως προς τις αποδόσεις, τη διαχείριση του νερού και την προσβασιμότητα των καταναλωτών.