Μεγάλη συζήτηση για το μέλλον της βαμβακοκαλλιέργειας άνοιξε η πρόταση των Ολλανδών για σταδιακή απεξάρτηση από το βαμβάκι, σε σχέση με τη διαχείριση των υδάτινων πόρων στη Θεσσαλία και, κυρίως, για την αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας.
Ομοβροντία αντιδράσεων προκάλεσε η παραπάνω πρόταση από αυτοδιοικητικούς, βαμβακοπαραγωγούς, Διεπαγγελματική Οργάνωση Βάμβακος (ΔΟΒ) και γεωπόνους, οι οποίοι υπερθεματίζουν την άποψη πως ο «λευκός χρυσός» είναι στενά συνδεδεμένος με την τοπική οικονομία του κάμπου και είναι ο περιορισμός ή η εγκατάλειψή του που θα οδηγήσουν στην ερημοποίηση της θεσσαλικής υπαίθρου.
Το έλλειμμα νερού θα μετατραπεί σε έλλειμμα εισοδήματος και το ερώτημα είναι πώς θα ζήσουν οι παραγωγοί όταν σταματήσουν την καλλιέργεια;
Ο πρόεδρος της ΔΟΒ, Ευθύμης Φωτεινός, σημειώνει ότι «οι εισροές από το βαμβάκι αγγίζουν τα 2 εκατ. ευρώ (σ.σ. πετρέλαια, λιπάσματα), 83 εκατ. ευρώ είναι οι επιδοτήσεις, ενώ στο 1 δισ. φθάνουν οι εξαγωγές του εκκοκκισμένου βαμβακιού προς τις άλλες χώρες. Μιλάμε για 2,3 εκατομμύρια στρέμματα και 47.000 παραγωγούς. Ας μας πουν ποιο άλλο προϊόν έχει τέτοια οικονομική αξία».
Το βαμβάκι συνεχίζει να προσφέρει ένα σημαντικό εισόδημα όχι μόνο στους παραγωγούς, αλλά και σε έναν μεγάλο κύκλο επαγγελματικών τάξεων που δραστηριοποιούνται από την παραγωγή και την εκκόκκιση μέχρι και την εξαγωγή του για να γίνει νήμα.
Ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Δημήτρης Κουρέτας, υποστήριξε πως «η χώρα έχει όλα όσα χρειάζεται για να επενδύσει στην παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, με πολλαπλά οικονομικά οφέλη και στην εξεύρεση θέσεων εργασίας και στην αύξηση συναλλάγματος».
Σύμφωνα με τον κ. Φωτεινό, «το 80% της καλλιέργειας βαμβακιού στην ΕΕ βρίσκεται στην Ελλάδα και το υπόλοιπο 20% στην Ισπανία. Όταν μιλάμε για EU cotton μιλάμε ουσιαστικά για ελληνικό βαμβάκι».
Προτάσεις
Από την πλευρά τους, οι εκπρόσωποι του γεωτεχνικού κόσμου στον κάμπο αναφέρουν ότι το βαμβάκι «δεν είναι το πιο υδροβόρο προϊόν» και πως, αν υλοποιηθούν όλα όσα προτείνουν οι Ολλανδοί, «δεν θα υπάρξει πρόβλημα με τα υδάτινα αποθέματα». Για παράδειγμα, μια λύση θα είναι να προχωρήσει η μεταφορά νερού από τον Αχελώο και η στάγδην άρδευση.
Όπως είναι γνωστό, η πρόταση της Περιφέρειας Θεσσαλίας για τον περιορισμό της σπατάλης νερού και την άμβλυνση του ετήσιου ελλείμματος κατά τουλάχιστον 200 εκατ. κυβικά μέτρα νερού αφορά την αντικατάσταση ανοικτών με κλειστούς αγωγούς μεταφοράς νερού, την καθολική επέκταση της στάγδην άρδευσης και την εφαρμογή ορθών γεωργικών πρακτικών (σ.σ. αμειψισπορά με ψυχανθή, χλωρή λίπανση κ.λπ., σύμφωνα με τη νέα ΚΑΠ).
«Για το υδάτινο έλλειμμα 460 εκατομμύριών κυβικών μέτρων νερού δεν ευθύνεται το βαμβάκι, αλλά οι πολιτικές αστοχίες του παρελθόντος. Εάν δρομολογηθούν τα τρία σημαντικά φράγματα για τον θεσσαλικό κάμπο, όπως είναι της Σκοπιάς Φαρσάλων, της Πύλης Τρικάλων και του Μουζακίου Καρδίτσας και επισπευσθούν οι κλειστοί αγωγοί στα δίκτυα των ΤΟΕΒ, τα έργα ορεινής υδρονομίας, δεν θα χρειάζεται να κάνουμε τέτοιες συζητήσεις», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Κουρέτας στην πρόσφατη εσπερίδα της ΔΟΒ στα Φάρσαλα.
Σχολιάζοντας σχετικές δηλώσεις του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Λευτέρη Αυγενάκη, περί «αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών (ενδεχομένως στο πνεύμα των Ολλανδών για μείωση των καλλιεργούμενων στρεμμάτων βαμβακιού στη Θεσσαλία), η διοίκηση του Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας σημειώνει πως «η μετάβαση δεν μπορεί να γίνει από τη μία στιγμή στην άλλη, πόσο μάλιστα όταν οι επενδύσεις που έχουν γίνει στο βαμβάκι σε τεχνολογία και εξοπλισμό είναι αρκετές».
Επιπλέον, ο Γεωπονικός Σύλλογος αναρωτιέται πώς γίνεται από τη μία το ΥΠΑΑΤ να συντηρεί συζητήσεις περί αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών, με πιθανή μείωση της βαμβακοκαλλιέργειας, και από την άλλη να εξετάζει εμπεριστατωμένες προτάσεις περί επιδότησης του βαμβακιού για τον περιορισμό του ανθρακικού αποτυπώματος, όπως είναι η πρόταση του καθηγητή Δημήτρη Μπιλάλη, από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, που παρουσίασε στο προηγούμενο φύλλο η «ΥΧ».
