Θεσσαλία: Δράση για την αντιμετώπιση του μεταχρωματικού έλκους που απειλεί τα πλατάνια

Την εσπευσμένη συγκρότηση ενός στρατηγικού σχεδίου προτεραιοτήτων για τη διάσωση του ανατολικού πλάτανου από το μεταχρωματικό έλκος, ξεκινώντας από τους πλάτανους-τοπόσημα –σύμβολα των ορεινών κοινοτήτων– και τις συστάδες που δεν έχουν προσβληθεί ακόμη, αποφάσισαν αυτοδιοικητικοί και επιστήμονες μετά τα ανησυχητικά συμπεράσματα ημερίδας που πραγματοποιήθηκε προ ημερών στην Περιφέρεια Θεσσαλίας στη Λάρισα.

Η ημερίδα, με θέμα «Μεταχρωματικό έλκος πλατάνων. Επιπτώσεις στα δασικά οικοσυστήματα και το τοπίο», έδωσε βήμα σε διακεκριμένους εισηγητές, οι οποίοι αναφέρθηκαν στην άμεση ανάγκη εκπόνησης ενός στρατηγικού σχεδίου για τη διάσωση των πλατανιών στα ορεινά της Θεσσαλίας. Όπως αναδείχθηκε, η διατήρηση του ανατολικού πλάτανου δεν συνιστά απλά την προστασία ενός δέντρου, αλλά ενός ολόκληρου τοπίου, της βιοποικιλότητας, της πολιτιστικής κληρονομιάς και της κοινωνικής ταυτότητας των περιοχών όπου αυτά ευδοκιμούν.

Μιλώντας στην «ΥΧ», ο χημικός και περιβαλλοντολόγος, Ζήσης Αργυρόπουλος, στάθηκε ιδιαίτερα στην έρευνα της διεπιστημονικής ομάδας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων για τον ρόλο της συνθετικής βιολογίας στη θεραπεία του μεταχρωματικού έλκους των πλατανιών. «Οι παρεμβάσεις τους αφήνουν μια ελπίδα. Προφανώς και δεν μπορούμε να παρέμβουμε στα άρρωστα δέντρα, ωστόσο μπορούμε να θωρακίσουμε τα υγιή, ενώ υπάρχει ανάγκη για την άμεση εκπόνηση ενός στρατηγικού σχεδίου για τη διάσωση των πλατανιών στα ορεινά της Θεσσαλίας, όπως π.χ. στο Πήλιο», ανέφερε.

Και πρόσθεσε: «Ο μύκητας εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη Μεσσηνία και, με τρόπους που ακόμη διερευνώνται, εξαπλώθηκε σε άλλες περιοχές. Δεν ξέρω με ποιον τρόπο πέρασε στην Αλβανία και ξαναγύρισε πίσω στην Ήπειρο. Από εκεί κατέβηκε στη Μακεδονία, στα ορεινά των Τρικάλων και έφτασε τελικά και σε εμάς. Τόσο το καταστροφικό πέρασμα του Daniel, όσο και η ίδια η φύση συνετέλεσαν στην εξάπλωση της ασθένειας στην περιοχή».

Ο κ. Αργυρόπουλος αναφέρθηκε, επίσης, στην ανάγκη συνεργασίας όλων των φορέων για την αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού αυτού προβλήματος, εκφράζοντας τον προβληματισμό του για τη μη ανταπόκριση –στο κάλεσμα για τη σύσκεψη– των εκπροσώπων του ΔΕΔΔΗΕ, αλλά και των τεχνικών υπηρεσιών της αυτοδιοίκησης, καθώς θα πρέπει να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα προστασίας για τα πλατάνια κατά τη διάρκεια εργασιών σε δάση και ποτάμια.

Εξαιρετικά επιθετική ασθένεια

Το μεταχρωματικό έλκος του πλάτανου είναι εξαιρετικά επιθετικό. Μεταδίδεται μέσα από τις ρίζες, μέσω του νερού, αλλά και με την ανθρώπινη παρέμβαση: Μολυσμένα εργαλεία, πριόνια και σκαπτικά μηχανήματα που χρησιμοποιούνται σε δασικές εργασίες ή σε παρόχθιες ζώνες. Ένα μόνο τραύμα στο δέντρο αρκεί για να εισχωρήσει ο μύκητας, προκαλώντας σιγά-σιγά νέκρωση. Το αποτέλεσμα είναι αμείλικτο: Ο πλάτανος ξεραίνεται, και μαζί του μολύνονται και τα διπλανά δέντρα, καθώς η μόλυνση διαδίδεται υπόγεια. Όταν η εικόνα της ξήρανσης είναι ορατή, είναι ήδη αργά.

Διαχείριση και πρόληψη

Στο πλαίσιο της ημερίδας έγιναν αναφορές σε σύγχρονες μεθόδους έγκυρης ανίχνευσης του μεταχρωματικού έλκους και συνοπτική παρουσίαση της ασθένειας, όπως και εισηγήσεις που αφορούσαν τον ρόλο των δασικών υπηρεσιών στη διαχείριση και στην πρόληψη, με τον κ. Αργυρόπουλο να στέκεται και στη σύνδεση του πλάτανου, από την αρχαιότητα ακόμη, με το ελληνικό τοπίο και την παράδοση του τόπου μας. Σημειώνεται ότι στη χώρα μας ο πλάτανος αναφέρεται ως τοπόσημο, αλλά και σε ονοματοδοσίες, καθώς, όπως επισημάνθηκε χαρακτηριστικά, 123 τοπωνύμια προέρχονται από τη λέξη «πλάτανος», σε ένα ποσοστό που στη Θεσσαλία φτάνει στο 11,9%.