Χονδροκατσαρή: Η παραδοσιακή ποικιλία ντομάτας με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά

Η ταυτότητα και η γεύση των αγροτικών προϊόντων μιας περιοχής εξαρτώνται και από τις αυτόχθονες φυλές ζώων όπως επίσης και τις ποικιλίες των φυτών οι οποίες καλλιεργούνται για πολλά χρόνια. Με λίγα λόγια, φυτά και ζώα προσαρμόζονται με τις εδαφοκλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν, δημιουργώντας τη δική τους φυσιογνωμία.

Σε αυτή την κατηγορία ανήκει και η ποικιλία παραδοσιακής ντομάτας «Χονδροκατσαρή». Έτσι την ονομάζουν οι ντόπιοι παραγωγοί, αλλά και οι κάτοικοι της Μεταμόρφωσης Μεσσηνίας, οι οποίοι έχουν μεγαλώσει με τις γεύσεις και τα αρώματα αυτής της ποικιλίας. Σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων της περιοχής, η ποικιλία αυτή έφτασε στη Μεσσηνία πριν από 180 χρόνια και από τότε μέχρι σήμερα καλλιεργείται από πολλούς ανθρώπους της περιοχής για εμπορική και για προσωπική χρήση. Στο χωριό αυτό με αμείωτο ενδιαφέρον πολλοί παραγωγοί επιμένουν στην καλλιέργεια της ποικιλίας, κόντρα στα εισαγόμενα υβρίδια, γιατί πιστεύουν στις ιδιαιτερότητες και στις δυνατότητές της.

Αξιοποιώντας ένα ιδιαίτερο προϊόν

Μπορεί η Χονδροκατσαρή να υστερεί σε ομοιομορφία, εμφάνιση και χρόνο διατήρησης έναντι των υβριδίων, όμως υπερτερεί σε γεύση, αρώματα και θρεπτικά στοιχεία, τα οποία με τη σειρά τους ενισχύουν την ταυτότητά της, αλλά και τη συνέχιση της καλλιέργειας. Την άποψη αυτή υποστηρίζει ο 90χρονος Παναγιώτης Νικολόπουλος, καλλιεργητής της ντομάτας αυτής για πάνω από 70 χρόνια: «Στηρίζω τη Χονδροκατσαρή και τον τρόπο καλλιέργειάς της από μικρό παιδί, έτσι όπως την έμαθα από τους προγόνους μου, αποφεύγοντας να χρησιμοποιώ τα νέα υβρίδια σπόρων».

Οι κάτοικοι και κυρίως οι νέοι της Μεταμόρφωσης επιμένουν για την αναγκαιότητα της υποστήριξης της καλλιέργειας, όπως επίσης και της προβολής της. Σύμφωνα με τον παραγωγό, Γιώργο Μαστρογιαννόπουλο, «έπειτα από αιώνες ιστορίας στην καλλιέργεια της Χονδροκατσαρής, επιτέλους παρουσιάζεται η ευκαιρία για την ανάπτυξη του προϊόντος. Μαζί με την κατάλληλη ομάδα ανθρώπων, θα στηρίξουμε την καλλιέργεια της Χονδροκατσαρής, της οποίας οι ρίζες βρίσκονται πολύ πίσω στον χρόνο. Ήρθε η ώρα να μάθουν όλοι για την ποιότητα και τη γεύση αυτού του προϊόντος που ανέθρεψε γενιές και γενιές και έχουμε την τύχη να καλλιεργείται στον τόπο μας».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η δήλωση του Κωνσταντίνου Βάγγαλη, προέδρου της κοινότητας Μεταμόρφωσης: «Η κοινότητά μας, όπως και εγώ προσωπικά, είμαστε αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια ενίσχυσης της ταυτότητας της ντομάτας που παράγουμε, με στόχο να δώσουμε μία προοπτική για την παραμονή των νέων στον τόπο μας».

Πανεπιστημιακό ενδιαφέρον

Τα πλούσια αυτά χαρακτηριστικά προσέλκυσαν και το ενδιαφέρον του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Όπως υποστηρίζει ο Γιώργος Ζακυνθινός, καθηγητής του Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων, «η ποικιλία της Χονδροκατσαρής ντομάτας παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον, όχι μόνο για την καλλιέργειά της, αλλά και για τις δυνατότητες που έχει στον τομέα της μεταποίησης και τη συμβολή της στην ανάπτυξη της περιοχής.

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και οι πλούσιες οργανοληπτικές ιδιότητες του καρπού της ντομάτας, την κατατάσσουν ως ένα υψηλής διατροφικής αξίας προϊόν, το οποίο έχει να δώσει πολλά για τον τόπο που παράγεται».

Αναγκαιότητα, όπως επιμένει ο κ. Ζακυνθινός, είναι η αναγνώριση του προϊόντος ως Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ), με την αντίστοιχη υποστήριξή του από τους τοπικούς φορείς. «Η ντομάτα αυτή έχει όλα τα απαιτούμενα μέσα και τις προϋποθέσεις, ώστε να αποκτήσει ένα πιστοποιητικό της τοπικής της ταυτότητας, αλλά και των ποιοτικών γνωρισμάτων που έχει. Οι τοπικοί φορείς πρέπει να ενθαρρύνουν αυτή την προσπάθεια».

Αρωγός και το Επιμελητήριο Μεσσηνίας

Για την ενίσχυση των τοπικών παραδοσιακών προϊόντων κάνει λόγο και ο γενικός γραμματέας του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας, Παύλος Γκρέκης.

Όπως ο ίδιος τονίζει, η Χονδροκατσαρή και το κρεμμύδι Σκάρμιγκα αποτελούν δύο χαρακτηριστικά παραδοσιακά προϊόντα, όπου μαζί με τα άλλα προϊόντα της μεσσηνιακής γης συμπληρώνουν ένα μεγάλο καλάθι γεύσεων υψηλής διατροφικής αξίας. «Μέσω του επιμελητηρίου και τη συνεργασία διάφορων φορέων, όπως το πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και της τοπικής αυτοδιοίκησης, κάνουμε μία συλλογική προσπάθεια για την ανάδειξη αυτών των προϊόντων, γιατί πιστεύουμε ότι έχουν όλες εκείνες τις δυνατότητες να δώσουν προστιθέμενη αξία και κατ’ επέκταση να ενισχύσουν την απασχόληση κυρίως των νέων, σε αυτές τις περιοχές που μπορούν να παραχθούν. Μεθοδικά κάνουμε βήματα, συνεννοούμαστε, εμπιστευόμαστε ο ένας τον άλλον και το αποτέλεσμα είναι τελικά αυτό που κάνουμε στην πράξη, η εκ νέου παραγωγή παραδοσιακών προϊόντων στα χωριά μας», τόνισε.