| Στον απόηχο του 18ου Εντομολογικού Συνεδρίου της Εντομολογικής Εταιρείας Ελλάδος, που πραγματοποιήθηκε στην Κομοτηνή στις 15-18 Οκτωβρίου με τη συμμετοχή 300 συνέδρων και φιλοξένησε 61 προφορικές εισηγήσεις και 110 εικονογραφημένες, όλες πρωτότυπες, επανερχόμαστε σε κάποιες από τις εργασίες μέσα από διάλογο που ανέπτυξε η «ΥΧ» με τους εισηγητές. |
Η παρακολούθηση του κλίματος και των αλλαγών που επιφέρει, τα νέα μοντέλα πρόγνωσης, τα έξυπνα εργαλεία που δημιουργούν ερευνητές για γεωπόνους ή παραγωγούς και η ανάγκη αγαστής συνεργασίας των Διευθύνσεων Αγροτικής Ανάπτυξης μαζί τους στον τομέα της πρόβλεψης για την προστασία της καλλιέργειας, αλλά και τη βελτίωση της παραγωγής, είναι κάποια από τα βασικά ζητήματα που συζητήθηκαν είτε δημόσια, είτε στο περιθώριο των 13 συνεδριών και δύο στρογγυλών τραπεζών.
Έντομα γεωργικής σημασίας
Ο καθηγητής Εντομολογίας του Τμήματος Γεωπονίας και αντιπρύτανης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Κωβαίος, μίλησε στην «ΥΧ» για τα έντομα με γεωργική σημασία στην Ελλάδα και σχετική έρευνα του ΑΠΘ. Αναφέρθηκε σε ωφέλιμα έντομα που χρησιμοποιούνται στην πράξη για την αντιμετώπιση των βλαβερών και σε έντομα-επικονιαστές, που συνήθως χρησιμοποιούνται στην επικονίαση φυτών θερμοκηπίου.
Ακόμη, αναφέρθηκε στο Nesidiocoris, εισαγόμενο ωφέλιμο έντομο που χρησιμοποιείται σε όλα τα ελληνικά θερμοκήπια για την αντιμετώπιση του αλευρώδους και της Tuta absoluta. «Ορισμένα από τα αρπακτικά ημίπτερα τρέφονται με ζώα-έντομα και με φυτά, άρα όταν χρησιμοποιούνται στην ντομάτα οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, ώστε οι πληθυσμοί τους να μην αυξηθούν πολύ, γιατί τότε από προστάτες γίνονται εχθροί».
Προσοχή στις εισαγωγές
Ο κ. Κωβαίος τόνισε πως απαιτείται προσοχή στους επικονιαστές που εισάγονται στη χώρα μας, κυρίως από την Ολλανδία και το Βέλγιο για τα θερμοκήπια. «Πρόκειται για μία εξαιρετική βιολογική μέθοδο επικονίασης, αλλά το πρόβλημα είναι ότι πολλά από τα εισαγόμενα αυτά είδη δεν ελέγχονται στον βαθμό που θα έπρεπε». Για τους επικονιαστές εστίασε στη διάρκεια πτήσης τους υπό τις ελληνικές ξηροθερμικές συνθήκες, που είναι διαφορετικές από αυτές των βόρειων χωρών, την ταχύτητα πτήσης, τη διάρκεια ζωής τους, την επισκεψιμότητα των ανθέων. «Όλα αυτά τα σκευάσματα έρχονται συνήθως οδικώς στην Ελλάδα, ταλαιπωρούνται κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, με αποτέλεσμα πολλές φορές η ποιότητά τους να υστερεί. Επομένως, απαιτείται αυστηρός έλεγχος πριν φτάσουν στον παραγωγό», τόνισε.
Ο κ. Κωβαίος επικεντρώθηκε στους βομβίνους από τα έντομα-επικονιαστές, εξηγώντας πως στο εργαστήριό τους γίνεται εκτροφή βασιλισσών. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι πρόκειται για κοινωνικό έντομο του οποίου η κάθε αποικία ξεκινάει από μια βασίλισσα που τη χτίζει. «Για την καλή ποιότητα της αποικίας και την καλή επικονίαση των φυτών έχει σημασία η βασίλισσα να έχει εκτραφεί σωστά και κατάλληλα, να μην έχει διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα σε χαμηλές θερμοκρασίες, ώστε να είναι ρωμαλέα».
Κλιματική αλλαγή και 40 νέα είδηΑπαντώντας σε ερώτηση για τη σχέση κλίματος-εντόμων, ο κ. Κωβαίος εξήγησε ότι οδηγεί σε αύξησή τους και σε γεωγραφική εξάπλωση. «Η κλιματική αλλαγή, που κυρίως συνίσταται στην αύξηση της θερμοκρασίας, έχει εξαιρετικές επιπτώσεις στην παρουσία εντόμων. Περισσότερα από 40 είδη που δεν υπήρχαν πριν από 20 χρόνια, υπάρχουν σήμερα. Αυτό οφείλεται αφενός στο άνοιγμα των συνόρων και στη μετακίνηση ανθρώπων και εμπορευμάτων, αφετέρου στην κλιματική αλλαγή». Αναφορικά με την εξάπλωση σε βορειότερες περιοχές, έφερε ως παράδειγμα τον δάκο της ελιάς, που παλαιότερα έφτανε μέχρι τα βόρεια σύνορα και πλέον εξαπλώνεται σε νότιες περιοχές βαλκανικών χωρών. Στις συνέπειες συμπεριέλαβε το αυξημένο κόστος αντιμετώπισής του. Τέλος, για τον ρόλο της επιστήμης στην εξάπλωση των βλαβερών εντόμων, ο καθηγητής παρέπεμψε σε μοντέλα πρόβλεψης που υποστηρίζουν ότι «εφόσον συνεχιστεί η εκπομπή των αερίων του θερμοκηπίου, κυρίως του διοξειδίου του άνθρακα, θα έχουμε συγκεκριμένες αλλαγές στην εξάπλωση και στην παρουσία εντόμων σε περιοχές που δεν υπήρχαν». |
Ευφυής δακοπροστασία
Ο γεωπόνος της ΔΑΟΚ Σάμου, Γιώργος Κατσικογιάννης, παρουσίασε μια πιλοτική εφαρμογή νέων τεχνολογιών για την παρακολούθηση και τον έλεγχο των πληθυσμών του δάκου σε διάφορες ελαιοκομικές περιοχές της Ελλάδας. Μιλώντας στην «ΥΧ» για τις δακοεπιθέσεις στο νησί, εξήγησε πως όταν οι καιρικές συνθήκες ευνοούν έχουν όψιμες προσβολές, τις οποίες αποφεύγουν όσοι παραγωγοί συλλέγουν εγκαίρως.
«Αναπτύξαμε εφαρμογές με τις οποίες καταγράφουμε άμεσα τα αποτελέσματα των παγίδων σε μια βάση δεδομένων, ώστε ο συντονιστής του προγράμματος δακοκτονίας να σχηματίζει άμεσα εικόνα. Με τη χωρική κατανομή και χαρτογράφησή τους, μπορούμε να βρούμε άμεσα τις δημιουργούμενες εστίες και να έχουμε μείωση των δολωματικών ψεκασμών», περιέγραψε. Χάρη στην εφαρμογή αυξάνεται η αποτελεσματικότητα, μειώνεται το κόστος παραγωγής, η επιβάρυνση στο προϊόν και το περιβάλλον. Το ολοκληρωμένο σύστημα γεωπληροφορικής εφαρμόζεται από το 2016 μέχρι σήμερα και βελτιώνεται διαρκώς, χάρη σε προσπάθειες που ξεκίνησαν πριν από μία δεκαετία. «Θα το εξελίξουμε έτσι ώστε να πετύχουμε την ευφυή γεωργία και να εξυπηρετήσουμε τον αγρότη, προστατεύοντας το εισόδημά του», είπε, εξηγώντας ότι προσθέτουν εφαρμογές και υποβοηθητικά εργαλεία.
Οι παραγωγοί διαπιστώνουν τα θετικά αποτελέσματα της εφαρμογής όχι μόνο στο χωράφι, αλλά και στο ποιοτικό ελαιόλαδο που παράγουν. «Η ελαιοπαραγωγή και η αμπελοκαλλιέργεια αποτελούν βασικές παραγωγές και επιπλέον τα τελευταία χρόνια, που δημιουργήθηκαν συσκευαστήρια ελαιολάδου, απέκτησαν προστιθέμενη αξία». Η εφαρμογή εντάχθηκε στο πρόγραμμα συγκριτικών πειραματικών εργασιών καταπολέμησης του δάκου, που συντονίστηκε από το ΥΠΑΑΤ και χρηματοδοτήθηκε από την ΠΕ Σάμου.
Μέλι
Ο Δημήτρης Κανέλης, διδάκτορας Μελισσοκομίας και εξωτερικός συνεργάτης στο Εργαστήριο Μελισσοκομίας Σηροτροφίας του ΑΠΘ, αναφέρθηκε στην επίδραση της ηλικίας των μελισσών στους υποφαρυγγικούς αδένες και στην παραγωγή βασιλικού πολτού.
Η διεθνής βιβλιογραφία αναφέρει ότι σε μετέπειτα στάδια της ζωής των μελισσών, οι αδένες αυτοί σταματούν την παραγωγή βασιλικού πολτού και εκκρίνουν πρωτεΐνες και ένζυμα, με τα οποία εμπλουτίζουν το μέλι. Η συγκεκριμένη έρευνα, όμως, απέδειξε ότι το μέγεθός τους δεν χάνεται. «Φτάνουν στην έκτη με έβδομη ημέρα της ζωής τους στο μέγιστο μέγεθος και στη συνέχεια παραμένουν σταθεροί, αλλά η εργάτρια γίνεται συλλέκτρια. Με την παραγωγή βασιλικού πολτού ασχολούνται μόνο οι παραμάνες μέλισσες». Επομένως, οι εργάτριες μπορούν να παράγουν καλής ποιότητας βασιλικό πολτό οποιαδήποτε στιγμή της ζωής τους.
Ευφυής γεωργίαΟ πρόεδρος της NEUROPUBLIC, Φώτης Χατζηπαπαδόπουλος, μίλησε στην «ΥΧ» για |
την εφαρμογή ευφυούς γεωργίας στη βαμβακοκαλλιέργεια στη Ροδόπη, που συνεχίζεται για τρίτη χρονιά. Αρχικά εστίασαν στην άρδευση και φέτος προστέθηκε η φυτοπροστασία για το πράσινο και ρόδινο σκουλήκι. Το μοντέλο αναπτύχθηκε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και τον εντομολόγο Νίκο Παπαδόπουλο. Τόνισε ότι πρόκειται για σύστημα πρόγνωσης -προειδοποίησης για εμφάνιση κινδύνου, με σκοπό την καθοδήγηση των παραγωγών που συμμετέχουν σχετικά με τη χημική καταπολέμηση του πράσινου και ρόδινου σκουληκιού. «Φέτος, 20 παραγωγοί με 3.500 στρέμματα απήλαυσαν τις συμβουλευτικές υπηρεσίες άρδευσης», ανέφερε.Πρωτοεμφανιζόμενο σκαθάρι στο βαμβάκι
Ο γεωπόνος της ΔΑΟΚ Δράμας, Κωνσταντίνος Σίμογλου, παρουσίασε στην «ΥΧ» το –πρωτοεμφανιζόμενο σε ξενιστή βαμβάκι– σκαθάρι, ονόματι longitarsus luridus. Το συγκεκριμένο έντομο εμφανίστηκε το 2018 σε δύο αγροκτήματα στη Διομήδεια Ξάνθης, συνολικής έκτασης 40 στρεμμάτων. Συνολικά στην περιοχή καλλιεργούνται 800 στρέμματα. Εξήγησε ότι η προσβολή έγινε στο στάδιο ανάπτυξης των κοτυληδόνων, έως των δύο πραγματικών φύλλων.
«Το έντομο έτρωγε τις κοτυληδόνες και τα φύλλα και η ανάπτυξη των φυτών καθυστερούσε, με επίδραση στη μετέπειτα πορεία της καλλιέργειας» περιέγραψε. Πιθανολόγησε την παρουσία του σκαθαριού σε εμφάνιση ενδεχομένως κάποιας πρόσκαιρης διατάραξης στην περιοχή. Τέλος, σημείωσε ότι το επίπεδο προσβολής εκτιμήθηκε στο 90% των φυτών/αγρό και πρόσθεσε ότι η αντιμετώπισή του ήταν εύκολη.
Πρόγνωση σκουληκιού
Ο κ. Σίμογλου αναφέρθηκε επίσης στην αξιολόγηση επί πέντε χρόνια ενός δημοσιευμένου προγνωστικού μοντέλου, που δημιουργήθηκε και δημοσιεύτηκε το 2014 για την αντιμετώπιση της 3ης γενιάς του πράσινου σκουληκιού. «Στην ουσία, δοκιμάσαμε σε πραγματικές συνθήκες εάν μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτό το μοντέλο στην πρόγνωση των κρίσιμων σταδίων εμφάνισής του. Το πλέον κρίσιμο για τη Βόρεια Ελλάδα είναι η γενιά του Αυγούστου».
Σημείωσε ότι η καταλληλότερη στιγμή καταπολέμησης συνδέεται με την εμφάνιση των νεαρών προνυμφών που μόλις εκκολάπτονται, αλλά απαιτείται ο ακριβής προσδιορισμός του σταδίου. Εξήγησε ότι το μοντέλο μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια ≤ 2 ημερών το κρίσιμο στάδιο. Αποτέλεσμα είναι η εντατικοποίηση του μακροσκοπικού ελέγχου. Ακόμη, σημείωσε πως η αντιμετώπιση βελτιώνεται στο πλαίσιο των γεωργικών προειδοποιήσεων της ΔΑΟΚ. «Προϋπόθεση λειτουργίας του μοντέλου είναι η ύπαρξη δικτύου φερομονικών παγίδων που στήνουμε στον βαμβακοπαραγωγικό κάμπο της Δράμας». Η ανακοίνωση πρότεινε τη χρήση του μοντέλου και σε άλλους νομούς καθώς και στο ΥΠΑΑΤ ως χρήσιμου εργαλείου.
