Το USDA ακυρώνει αιφνιδιαστικά το πρόγραμμα ενεργειακών επιδοτήσεων για Αμερικανούς αγρότες

Για περισσότερα από 20 χρόνια, ο Μπρους Έβερλι βοηθά αγρότες στην Ιντιάνα να υποβάλουν αιτήσεις για το ομοσπονδιακό πρόγραμμα Rural Energy for America Program (REAP), που προσφέρει επιδοτήσεις για έργα ηλιακής και αιολικής ενέργειας, ενεργειακής αποδοτικότητας, ξηραντήρια σιτηρών και άλλες τεχνολογίες στην αμερικανική ύπαιθρο.

Το πρόγραμμα αποτέλεσε σανίδα σωτηρίας για μικρούς παραγωγούς – ιδιαίτερα για τους πτηνοτρόφους που λειτουργούν με οριακά κέρδη. Ωστόσο, επί κυβέρνησης Τραμπ, το REAP βρέθηκε αντιμέτωπο με σοβαρά εμπόδια: Σχεδόν 1 δισ. δολάρια σε χρηματοδότηση πάγωσαν για μήνες, οι αγρότες δεν έχουν λάβει καμία απάντηση για αιτήσεις που κατατέθηκαν πέρυσι το φθινόπωρο, ενώ η περίοδος νέων αιτήσεων που θα άνοιγε την 1η Ιουλίου ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή.

«Make Agriculture Great Again»

Την ίδια ώρα, η πιο συνηθισμένη χρήση του προγράμματος –η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε αγροτικές εκτάσεις– απειλείται άμεσα. Έγγραφο του αμερικανικού υπουργείου Γεωργίας (USDA), στο πλαίσιο της ατζέντας «Make Agriculture Great Again», αναφέρει ότι το REAP «θα αποθαρρύνει τη χρηματοδότηση ηλιακών πάνελ σε παραγωγική αγροτική γη».

Η Πράξη Μείωσης του Πληθωρισμού (IRA) του 2022 είχε ενισχύσει το πρόγραμμα με πάνω από 2 δισ. δολάρια, αλλά τα κονδύλια αυτά σύντομα θα εξαντληθούν. Αυτό σημαίνει ότι το REAP πιθανώς να επιστρέψει στο βασικό επίπεδο χρηματοδότησης των 50 εκατ. δολαρίων ετησίως, που προβλέπει ο τρέχων Farm Bill. «Δεν πρόκειται να ξαναδούμε τέτοιας κλίμακας χρηματοδότηση στο REAP σύντομα», δηλώνει ο Λόιντ Ρίτερ, σύμβουλος καθαρής ενέργειας, που είχε συμβάλει στη δημιουργία του αρχικού προγράμματος.

Αύξηση κόστους

Η επιβράδυνση του REAP θα πλήξει χιλιάδες αγρότες σε όλη τη χώρα, αυξάνοντας το κόστος παραγωγής τους. Ειδικά η αποστέρηση κονδυλίων για φωτοβολταϊκά θα φρενάρει την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας στην ύπαιθρο, στερώντας παράλληλα από τους αγρότες μια κρίσιμη πηγή εισοδήματος.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του USDA, περισσότερα από 1 δισ. δολάρια διατέθηκαν σε 6.800 επιδοτήσεις μεταξύ 2023 και αρχών 2025, με το 80% να καταλήγει σε αγροτικές περιοχές που εκπροσωπούνται από Ρεπουμπλικάνους. Ωστόσο, περίπου οι μισοί πόροι έχουν ήδη δεσμευθεί.

«Πάγωμα»

Με εκτελεστική εντολή της πρώτης ημέρας της προεδρίας του, ο Ντόναλντ Τραμπ πάγωσε πάνω από 911 εκατ. δολάρια του REAP. Αν και το «πάγωμα» άρθηκε τον Μάρτιο, η αβεβαιότητα παραμένει, με τους αγρότες να μην ξέρουν αν θα λάβουν τις αναμενόμενες πληρωμές ή αν θα γίνουν δεκτές νέες αιτήσεις. Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι το πρόγραμμα λειτουργεί με αναδρομική αποζημίωση. Αυτό σημαίνει ότι οι αγρότες πρέπει να επενδύουν αρχικά ίδια κεφάλαια με την προσδοκία ότι η κυβέρνηση θα τους αποζημιώσει – κάτι που σήμερα μοιάζει αβέβαιο.

Στις 30 Ιουνίου, το USDA ανακοίνωσε ότι η περίοδος αιτήσεων για το οικονομικό έτος 2026 δεν θα ανοίξει, επικαλούμενο «υπερβολικά μεγάλο όγκο αιτήσεων και καθυστερήσεις». Ανέφερε ότι αναμένει να ξαναδεχθεί αιτήσεις από την 1η Οκτωβρίου.

Σε αβεβαιότητα οι αγρότες

Αυτό, όμως, αφήνει πολλούς παραγωγούς σε δύσκολη θέση: Είχαν αναβάλει έργα, περιμένοντας την περίοδο αιτήσεων του Ιουλίου, και τώρα καλούνται να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν χωρίς στήριξη ή θα αναβάλουν για ακόμη μία φορά κρίσιμες ενεργειακές επενδύσεις.

«Φέτος, από τις 20 Ιανουαρίου, οι αγρότες ζουν με πρωτοφανές άγχος. Έχουν επενδύσει εκατομμύρια δολάρια και δεν ξέρουν αν θα πληρωθούν ποτέ», λέει ο Έβερλι. «Η συγκομιδή έρχεται στην ώρα της κάθε χρόνο· η αβεβαιότητα της κυβέρνησης, όμως, δεν συγχρονίζεται με την πραγματικότητα της αγροτικής παραγωγής».