Μελέτη FAO: Η γεωργία παραμένει ο πλέον υδροβόρος κλάδος παγκοσμίως
Η παγκόσμια διαθεσιμότητα ανανεώσιμων υδατικών πόρων ανά άτομο συνεχίζει να μειώνεται, σημειώνοντας πτώση 7% από το 2015 έως το 2022, ενώ η πίεση στους ήδη σπάνιους πόρους γλυκού νερού αυξήθηκε σε αρκετές περιοχές του πλανήτη, σύμφωνα με έκθεση που αντλεί δεδομένα από το AQUASTAT – το Παγκόσμιο σύστημα πληροφοριών του FAO για το νερό και τη γεωργία.
Τα στοιχεία του 2025 AQUASTAT Water Data Snapshot, που δημοσίευσε ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών, δείχνουν ότι ορισμένες περιοχές (σ.σ. ιδιαίτερα η Βόρεια Αφρική και η Δυτική Ασία) συνεχίζουν να τελούν υπό εξαιρετικά περιορισμένα αποθέματα γλυκού νερού. Μεταξύ άλλων, χώρες όπως το Κουβέιτ και το Κατάρ κατατάσσονται στις χαμηλότερες θέσεις παγκοσμίως όσον αφορά τα διαθέσιμα ανανεώσιμα υδατικά αποθέματα.
Το αποτύπωμα του γεωργικού τομέα
Επιπλέον ανησυχία προκαλεί το συμπέρασμα ότι οι αντλήσεις γλυκού νερού έχουν επίσης αυξηθεί σε αρκετές περιοχές κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, επιβαρύνοντας υπερβολικά τις ήδη πιεσμένες λεκάνες απορροής ποταμών και τους υδροφορείς, που παράγουν υπόγεια ύδατα.
Μάλιστα, η γεωργία παραμένει ο τομέας που έχει τη μεγαλύτερη συμβολή στο παγκόσμιο υδατικό στρες, καταναλώνοντας τη μεγαλύτερη ποσότητα νερού παγκοσμίως. Συγκεκριμένα, το 2022 ο τομέας αντιπροσώπευε το 72% των αντλήσεων των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων του πλανήτη.
Το 2022, η Βόρεια Αφρική ήταν η περιοχή όπου διαπιστώθηκαν οι μεγαλύτερες συνεισφορές του γεωργικού τομέα στη συνολική λειψυδρία (99,6%), ακολουθούμενη από τη Νότια Ασία (70%), την Κεντρική Ασία (57,6%) και τη Δυτική Ασία (52,2%). Να σημειωθεί, πάντως, ότι από το 2015 μέχρι το 2022, η πίεση που ασκήθηκε από τον γεωργικό τομέα στους παγκόσμιους υδάτινους πόρους μειώθηκε ελαφρώς, κατά 0,58%. Αξιοσημείωτες βελτιώσεις των συνθηκών παρατηρήθηκαν στην Κεντρική Ασία (-13,55%), την Ανατολική Ασία (-6,27%) και τη Νότια Ασία (-1,73%), ενώ η κατάσταση στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική έμεινε πρακτικά αμετάβλητη (4,23% – βλ. σχετικό γράφημα).
Ανάγκη για αποδοτική χρήση του νερού κατά την άρδευση
Να σημειωθεί, επίσης, ότι ορισμένες περιοχές με συγκριτικά υψηλότερη διαθεσιμότητα νερού εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν αυξανόμενη επιβάρυνση και ανταγωνισμό μεταξύ των κλάδων που τις επιβαρύνουν, ιδίως εκεί όπου η αστικοποίηση και οι αρδευτικές ανάγκες των καλλιεργειών καθοδηγούν τη ζήτηση.
Τέλος, στην έκθεση υπογραμμίζονται οι μεγάλες ανισότητες σε ό,τι αφορά την άρδευση και την αποδοτικότητα της χρήσης του νερού. Σε μέρη της Λατινικής Αμερικής και της Ασίας, η άρδευση υποστηρίζει ένα μεγάλο μερίδιο της φυτικής παραγωγής, ενώ στην Υποσαχάρια Αφρική οι αρδευόμενες καλλιεργήσιμες εκτάσεις αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό κομμάτι της συνολικής καλλιεργούμενης γης, αντανακλώντας τα μακροχρόνια κενά στην πρόσβαση σε ολοκληρωμένες υποδομές ύδρευσης, σύγχρονα αρδευτικά δίκτυα και ορθές πρακτικές άρδευσης.
Στην έκθεση, πάντως, αναφέρονται βελτιώσεις στην αποδοτικότητα της χρήσης νερού σε αρκετές περιοχές, ενώ τα επίπεδα πίεσης στο νερό παραμένουν υψηλά ή πολύ υψηλά σε χώρες όπου οι αντλήσεις υπερβαίνουν τακτικά τις ανανεώσιμες πηγές.
