AF4EU: Υποστηρίζοντας στην πράξη την αγροδασοπονία στην Ελλάδα και την Ευρώπη

Το ερευνητικό πρόγραμμα AF4EU (https://af4eu.eu/) σχεδιάστηκε για να αναδείξει την αγροδασοπονία ως επιλογή οικονομικής και κοινωνικής ανθεκτικότητας, σε μια περίοδο κατά την οποία η αγροτική ζωή και οι αγροτικές επιχειρήσεις δοκιμάζονται από οικονομικές, πολιτικές και κλιματικές πιέσεις.

Για να διαδοθεί η γνώση και να εμπλακούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι (αγρότες, ερευνητές, σύμβουλοι, τεχνοκράτες κ.ά.), δημιουργήθηκαν τα τοπικά και περιφερειακά δίκτυα Regional Agroforestry Innovation Networks (RAIN), τα οποία συνεργάστηκαν επί τρία χρόνια με κοινό στόχο τη συλλογή ερευνητικών δεδομένων και την ανάπτυξη εργαλείων ικανών να υποστηρίξουν την αγροτική επιχειρηματικότητα σε κάθε κλίμακα. Μέσα από αυτές τις συνεργασίες, καταγράφηκαν επιτυχημένες πρακτικές, εμπειρίες και επιστημονικές γνώσεις, που εφαρμόζονται ήδη σε διάφορες ευρωπαϊκές περιοχές και γεωργικούς τομείς.

Κεντρικός στόχος του έργου ήταν η διερεύνηση και η ανάπτυξη νέων οικονομικά αποδοτικών πρακτικών, επιχειρηματικών μοντέλων και υπηρεσιών, που βασίζονται στην αγροδασοπονία, την πρακτική της πολλαπλής χρήσης γης. Η προσέγγιση του AF4EU κάλυψε ολόκληρη την αγροδιατροφική αλυσίδα μέχρι τον τελικό καταναλωτή, ενταγμένη στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας.

Για τον σκοπό αυτόν, το έργο αξιοποίησε τα δεδομένα που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια του έργου αλλά και αποτελέσματα προηγούμενων σχετικών πρωτοβουλιών και δημιούργησε:

• Την ολοκληρωμένη πλατφόρμα γνώσης AF Knowledge Cloud.
• Το Alive Handbook, ένα διαδραστικό εγχειρίδιο που παρουσιάζει καινοτόμα αγροκτήματα και τις αντίστοιχες αλυσίδες αξίας.
• Το εργαλείο υποστήριξης επιχειρηματικών αποφάσεων AFi-Bus DSS, το οποίο ενσωματώνει ανάλυση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και των ευρωπαϊκών πολιτικών για την αγροδασοπονία.
• Το πολύγλωσσο Διαδραστικό Διαδικτυακό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (Agroforestry MOOC), με εκπαιδευτικές ενότητες για όσους επιθυμούν επιστημονικά τεκμηριωμένες γνώσεις γύρω από τις αγροδασικές πρακτικές.

Συνολικά, 33 επιτυχημένα επιχειρηματικά μοντέλα αγροδασοπονίας από όλη την Ευρώπη αναλύθηκαν ως προς την οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητά τους. Το έργο υλοποιήθηκε από έντεκα εταίρους από δέκα ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα, υποστηρίχθηκε από τη διεπιστημονική ομάδα του Εργαστηρίου Αγροδασοπονίας και Δασικής Εδαφολογίας του Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και του Εργαστηρίου Γεωργικής Μηχανολογίας του Τμήματος Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων και Γεωργικής Μηχανικής, του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Οι δράσεις εστίασαν στις παραγωγικές δυνάμεις της ορεινής Ευρυτανίας, αναδεικνύοντας τα χαρακτηριστικά των μικρών οικογενειακών αγροτικών επιχειρήσεων στους τομείς της μελισσοκομίας, της κτηνοτροφίας και του αγροτουρισμού.

Από το 2023 έως το 2025, πραγματοποιήθηκαν τέσσερις συναντήσεις του Αγροδασικού Δικτύου Ευρυτανίας:

• Στο Καρπενήσι (Ιούνιος 2023).
• Στη Βαλαώρα (Ιανουάριος 2024).
• Στο Στένωμα (Ιούνιος 2024).
• Στο Καρπενήσι, που ήταν η τελευταία, τον Μάρτιο του 2025.

Συνολικά, συμμετείχαν 124 τοπικοί αγρότες, επιχειρηματίες και εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης, συμβάλλοντας στη συλλογή δεδομένων μέσω δομημένων συνεντεύξεων, ερωτηματολογίων και επιτόπιων καταγραφών σε κτηνοτροφικές μονάδες και αγροκτήματα.

Τον Απρίλιο του 2024, συναντήθηκαν οι εκπρόσωποι όλων των ομάδων στο όμορφο Καρπενήσι, όπου τους δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφθούν και να συζητήσουν με τοπικούς παραγωγούς και επιχειρηματίες.

Στις 3 Δεκεμβρίου 2025, πραγματοποιήθηκε η τελική παρουσίαση του έργου, με τη συμμετοχή 60 συνέδρων, οι οποίοι είχαν ενεργό ρόλο στην παρουσίαση και στην εφαρμογή των εργαλείων που αναπτύχθηκαν.

 Under Grand Agreement 101086563

Για περισσότερες πληροφορίες και ενημερώσεις, μπορείτε να παρακολουθείτε την ιστοσελίδα του έργου (https://af4eu.eu/) και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

• https://x.com/AF4EU_afinet
• https://www.facebook.com/AFINETtoAF4EU 
• https://www.linkedin.com/company/af4eu/ 
• https://www.youtube.com/@AF4EU

Το έργο χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του HORIZON EUROPE – HORIZON-CL6-2022-GOVERNANCE-01, με αριθμό GA 1010865.