Αντιθέσεις: Απολογισμός του 2021

2021: Καταφέραμε να μείνουμε όρθιοι σε μία δύσκολη χρονιά

2021: Η έκταση της τραγωδίας δεν ήταν αναπόφευκτη

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία από κανέναν ότι το 2021 ήταν μια δύσκολη χρονιά. Με την πρωτοφανή πανδημία από τη μία μεριά, που έχει θέσει σε δεινή δοκιμασία όλη την ανθρωπότητα. Και με την ακρίβεια το δεύτερο εξάμηνο κυρίως του χρόνου, αποτέλεσμα της αρρυθμίας που προκάλεσε η πανδημία, να πλήττει τη χώρα μας, όπως και όλες τις χώρες του κόσμου.

Και όμως, η Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι δεν έχει τα μέσα και τις δυνατότητες που έχουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τα κατάφερε καλύτερα από πολλές από αυτές. Σε κάθε περίπτωση, κανείς δεν μπορεί να φέρει αντίρρηση ότι η χώρα μας στάθηκε όρθια, αν και βέβαια, όπως συνέβη και συμβαίνει σε όλες τις χώρες του πλανήτη, η τραγωδία του κορωνοϊού έχει κοστίσει χιλιάδες ζωές. Παρ’ όλα αυτά παραμένουμε, χάρη στις προσπάθειες της κυβέρνησης και την αποφασιστικότητα των Ελλήνων, μια λειτουργική χώρα. Το ενισχυμένο ΕΣΥ λειτουργεί, η τάξη δεν έχει διασαλευτεί στις πιο δύσκολες στιγμές, ο πληθυσμός υπομένει καρτερικά την πανδημία, η οικονομία αναπτύσσεται, ο τουρισμός γνώρισε ρεκόρ, τα σχολεία και τα πανεπιστήμια εξακολουθούν να παράγουν γνώση για τα παιδιά και τους νέους.

Αποδείχτηκε ότι ο κρατικός μηχανισμός, που συχνά με μεγάλη ευκολία επικρίνεται, έχει τη δυνατότητα, με την κατάλληλη πολιτική καθοδήγηση, να αντιμετωπίζει όχι μόνο προβλήματα της καθημερινότητας σε κανονικές συνθήκες, αλλά και μεγάλα προβλήματα σε συνθήκες κρίσης. Τα νοσοκομεία, για παράδειγμα, γνώρισαν το 2021 πρωτοφανή σε καιρό ειρήνης πίεση, αλλά άντεξαν. Η αστυνομία ανταποκρίθηκε σε κρίσιμα καθήκοντα, η πυροσβεστική κατάφερε το καλοκαίρι να δώσει τη μάχη της φωτιάς χωρίς να θρηνήσουμε ούτε μία ανθρώπινη ζωή, το κράτος γενικά ανταποκρίθηκε σε όλες τις δυσκολίες. Σε ορισμένους τομείς, μάλιστα, όπως στην ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του, κατάφερε εν μέσω πανδημίας να κάνει άλματα. Η διαδικτυακή οργάνωση της διαδικασίας του εμβολιασμού αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Όλα αυτά προφανώς δεν έγιναν τυχαία. Η φόρμα του επιτελικού κράτους, που δίνει στον πρωθυπουργό μεγάλα περιθώρια παρέμβασης και συντονισμού, αποδείχτηκε άκρως αποτελεσματική. Η στήριξη στους επιστήμονες, όχι μόνο στην πανδημία, αλλά και γενικότερα, έδωσε νέα περιθώρια δράσης και αποτελεσματικότητας στο κράτος. Και τα πρόσωπα στα κρίσιμα υπουργεία, ο Μάκης Βορίδης στο Εσωτερικών, ο Άδωνις Γεωργιάδης στην ανάπτυξη, η Νίκη Κεραμέως στην Παιδεία, ο Κυριάκος Πιερρακάκης στην ψηφιακή πολιτική, όπως και άλλοι, έδωσαν νέα ενέργεια στον κρατικό μηχανισμό. Και όλα όσα καταφέραμε το 2021 έχουν, φυσικά, τη σφραγίδα του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Ε.Κ.

Θα πρέπει να είναι κανείς παράλογος για να αγνοήσει ότι η υγειονομική κρίση και τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που αυτή γεννάει, έχουν οικουμενικό χαρακτήρα. Αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι η έκταση και το βάθος τους δεν έχει να κάνει και με την πολιτική που κάθε χώρα ασκεί, με τα μέτρα που παίρνει, ούτως ώστε να αντιμετωπίσει και να μειώσει τις δραματικές επιπτώσεις της διπλής κρίσης στους πολίτες.

Το ερώτημα δηλαδή αν η κρίση είναι παγκόσμια, δεν σηκώνει συζήτηση. Φυσικά και είναι. Αλλά καμιά κυβέρνηση δεν μπορεί να κρύβεται πίσω από αυτό, και να αρκείται σε αυτό για να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Γιατί έτσι, αν όλα είναι αντικειμενικά και αναπόφευκτα, δεν μπορεί να εξηγηθεί γιατί η Ελλάδα είναι στις χειρότερες θέσεις στην Ευρώπη τόσο στις τραγικές συνέπειες της πανδημίας, όσο και στις επιπτώσεις της στη ζωή των πιο ευάλωτων νοικοκυριών. Γιατί η χώρα μας, που στην πρώτη φάση της πανδημίας ήταν θετικό «υπόδειγμα», μέσα στο 2021 κατάφερε να γίνει παράδειγμα προς αποφυγή. Με μεγάλο ανθρώπινο κόστος, που συνεχίζει να καταβάλλει μέχρι σήμερα.

Η απάντηση σε αυτό είναι ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη απέτυχε, και μάλιστα δραματικά, να διαχειριστεί μια δύσκολη κατάσταση. Κι αυτό πρώτα-πρώτα γιατί είναι παγιδευμένη δογματικά στην αντίληψη ότι καλό είναι πάντα το ιδιωτικό και κακό το δημόσιο, μια αντίληψη που έχει εγκαταλειφθεί ακόμα και στις ΗΠΑ του προέδρου Μπάιντεν, όπως και σε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες. Ενώ δηλαδή η συνεχιζόμενη κρίση αλλάζει αντιλήψεις και αναδεικνύει την ανάγκη του δημόσιου χαρακτήρα ορισμένων κρίσιμων τομέων για τις κοινωνίες, όπως το σύστημα Υγείας για παράδειγμα, η Ελλάδα βαδίζει ολοταχώς προς τα πίσω. Ο κ. Μητσοτάκης, αντί να ενισχύσει το ΕΣΥ με πράξεις, όχι με μεγάλα λόγια, εξαγγέλλει εν μέσω υγειονομικού τυφώνα την είσοδο της κερδοσκοπίας στη δημόσια Υγεία. Αντί να προστατεύσει τον δημόσιο χαρακτήρα της ΔΕΗ εν μέσω ενεργειακού τυφώνα, τη βγάζει στο σφυρί. Αντί να προστατεύσει την κοινωνική ασφάλιση, τη μετατρέπει σε ιδιωτική. Τα αποτελέσματα αυτής της ιδεοληψίας, σε τραγικό συνδυασμό με ενδημική ανικανότητα, αντιφατικά και συνήθως καθυστερημένα μέτρα, τεράστιο έλλειμμα προγραμματισμού, πρόβλεψης και συντονισμού, υποταγή σε μικροκομματικές σκοπιμότητες και εκτεταμένη διαφθορά, σημάδεψαν τη χρονιά που τελειώνει. Και είναι σχεδόν μαθηματικά βέβαιο ότι θα σημαδέψουν και τη χρονιά που έρχεται αν δεν υπάρξει η πολιτική αλλαγή που η ανάγκη της πηγάζει από το δράμα που ζήσαμε το 2021.

Ε.Σ.