Αντιθέσεις: Πόλεμος και πολιτισμός

Ναι στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας ακόμα και στον πολιτισμό

Κυρώσεις ως μέσο ειρήνης και όχι όπλο πολέμου

Η Δύση θεώρησε από την πρώτη στιγμή τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως επίθεση εναντίον των αξιών της εθνικής ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Αυτός είναι και ο λόγος που, όπως διακηρύσσεται απ’ όλες τις χώρες, και κυρίως τις ΗΠΑ και την ΕΕ, αποφασίστηκαν και επιβλήθηκαν αυστηρές κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας. Οικονομικές κυρίως, αλλά και αθλητικές και πολιτιστικές. Η Ρωσία πληρώνει ήδη ένα τεράστιο κόστος για την εισβολή.

Στα πλαίσια αυτών των κυρώσεων η χώρα αποκλείστηκε από το τραπεζικό σύστημα, τα αεροπλάνα της απαγορεύτηκε να πετούν πάνω από το ευρωπαϊκό έδαφος, η εθνική της ομάδα, αλλά και οι ρωσικοί σύλλογοι και οι Ρώσοι αθλητές και αθλήτριες, αποκλείστηκαν από τις αθλητικές διοργανώσεις. Ακόμα και οι ρωσικοί πολιτιστικοί οργανισμοί αποκλείστηκαν από εκδηλώσεις Τέχνης και Πολιτισμού από πολλές χώρες της Ευρώπης, καθώς θεωρήθηκε ότι ασκούν φιλορωσική προπαγάνδα, ενώ στα ΜΜΕ της σε ευρωπαϊκό έδαφος μπήκε λουκέτο.

Πρόκειται για μια πρωτοφανή στην Ιστορία «πολιορκία», η οποία προφανώς και θα έχει επιπτώσεις όχι μόνο στη Ρωσία, αλλά και στις χώρες που συμμετέχουν στα μέτρα εναντίον της. Κι αυτό γιατί η Ρωσία είναι μια μεγάλη οικονομική δύναμη, με τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου, πετρελαίου και πρώτων υλών, από τα οποία εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό πολλές χώρες της Ευρώπης. Αυτό που συμβαίνει με τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου είναι πολύ χαρακτηριστικό.

Παρ’ όλα αυτά, παρά το γεγονός δηλαδή ότι η Ευρώπη τουλάχιστον, «πυροβολώντας» τη Ρωσία, «πυροβολεί» όπως γράφτηκε και τα πόδια της, είναι τέτοιο το μέγεθος της ρωσικής πρόκλησης, που κρίνεται ότι αν μείνει αναπάντητη και ατιμώρητη, αυτό θα έχει ως συνέπεια να ανοίξει ο δρόμος όχι μόνο προς το Κίεβο, αλλά και προς άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Υπερασπιζόμενη δηλαδή την Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση υπερασπίζεται τον ίδιο τον εαυτό της.

Οι αιτιάσεις που ακούγονται στην Ελλάδα εναντίον των κυρώσεων που αφορούν τον χώρο του πολιτισμού και το λουκέτο των ρωσικών ΜΜΕ, αγνοούν μια βασική παράμετρο της πραγματικότητας: Ο πόλεμος της προπαγάνδας είναι σημαντικός σε μια πολεμική αναμέτρηση. Να σκοτώνονται, για παράδειγμα, άνθρωποι στην Ουκρανία από ρωσικά πυρά και παράλληλα να χορεύουν τα ρωσικά μπαλέτα στην Ελλάδα, είναι μια εικόνα που δεν αποθαρρύνει, αλλά ενθαρρύνει τον ρωσικό επεκτατισμό. Οι πολύπλευρες κυρώσεις είναι όπλο για να μπει τέλος στο δράμα του ουκρανικού λαού, αλλά και να αποθαρρύνουν άλλους που φλερτάρουν με την αναθεώρηση των συνόρων. Κι αυτό η ελληνική κυβέρνηση το έχει συνειδητοποιήσει πλήρως.

Ε.Κ.

Δεν είναι η πρώτη φορά που επιβάλλονται κυρώσεις εναντίον μιας χώρας που η διεθνής κοινότητα θεωρεί ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι όμως η πρώτη φορά που εφαρμόζονται τέτοιου είδους μαζικά «αντίποινα», όπως αυτά κατά της Ρωσίας για την εισβολή της στην Ουκρανία. Και περιλαμβάνουν όχι μόνο την οικονομία και το εμπόριο, αλλά και όλους σχεδόν τους άλλους τομείς της ζωής αυτής της χώρας. Τον αθλητισμό, τον πολιτισμό, ακόμα και την ελεύθερη κυκλοφορία ιδεών και ανθρώπων.

Όσο και να συμφωνεί κανείς με την πρωτοφανή αυτή απάντηση στη ρωσική πρόκληση, καλό είναι να υπάρχει μια ψύχραιμη αντιμετώπιση. Κι αυτό γιατί η υστερία που μετατρέπει τις κυρώσεις από όπλο για την επιβολή της ειρήνης και το τέλος της εισβολής σε όπλο πολέμου, δεν εξυπηρετεί την ίδια την υπόθεση για την οποία αυτές επιβάλλονται.

Κατ’ αρχάς, είναι γνωστό από το παρελθόν ότι οι κυρώσεις αυτού του είδους ενισχύουν τη λαϊκή στήριξη στην κυβέρνηση κατά της οποίας στρέφονται. Δεύτερον, η λογική απαιτεί να υπάρχει κάποιο μέτρο στις κυρώσεις, ώστε και η υπό κύρωση χώρα να πιέζεται ασφυκτικά, αλλά και οι χώρες που συμμετέχουν στις κυρώσεις να μην πληρώνουν τέτοιο τίμημα, ώστε ο πληθυσμός τους τελικά και στην πορεία του χρόνου να δυσανασχετήσει. Και τρίτον, πολύ βασικό, οι κυρώσεις να μην παραβιάζουν αρχές τις οποίες υποτίθεται ότι υπερασπίζονται.

Αυτό το τελευταίο αφορά κυρίως τα ΜΜΕ και την Τέχνη. Δεν είναι τυχαίο ότι μεγάλες ενώσεις δημοσιογράφων στην Ευρώπη έχουν ταχθεί εναντίον του λουκέτου σε ρωσικά ΜΜΕ, ορισμένες μάλιστα με βαρύτατες εκφράσεις για «μακαρθισμό». Ούτε θα πρέπει να περάσει απαρατήρητο το κύμα κατά της απαγόρευσης πολιτιστικών εκδηλώσεων που υπήρξε στην Ελλάδα. Όταν απαγορεύεται η Λίμνη των Κύκνων του Τσαϊκόφσκι από τα περίφημα μπαλέτα Μπολσόι, τότε ούτε η ειρήνη κερδίζει κάτι, ούτε η Ουκρανία. Χάνει η Τέχνη, που η ελευθερία της πάντα αντανακλά την ανθρώπινη ευαισθησία και για αυτό στρέφεται εκ των πραγμάτων εναντίον κάθε δυνάστη και εισβολέα. Όποιος δει τι καθεστώτα απαγόρευαν έργα τέχνης και έκαιγαν βιβλία, θα καταλάβει.

Ο πόλεμος γεννά δυστυχώς τέρατα, και όχι μόνο στις εμπόλεμες χώρες. Οι επιπτώσεις θα είναι σοβαρές και στις χώρες που επιβάλλουν κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Κάθε λογικός άνθρωπος, όμως, καταλαβαίνει ότι θύμα του πολέμου δεν πρέπει να είναι οι ελευθερίες και ο ανθρωπισμός όχι μόνο στη Ρωσία, αλλά και στη Δύση και στην Ελλάδα.

Ε.Σ.