Η άνοδος της τιμής του ελαιολάδου στο ράφι καλά κρατεί στις ελαιοπαραγωγούς χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, εικόνα που επιβεβαιώνεται από μελέτες οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί στις αγορές της Ισπανίας και της Ιταλίας, δίνοντας ένα χαρακτηριστικό στίγμα της επιβάρυνσης στον καταναλωτή, αλλά και τη στροφή του τελευταίου προς φθηνότερα υποκατάστατα.
Για τη χώρα μας, τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ τον Ιανουάριο, που περιλαμβάνουν στοιχεία έως και τον Δεκέμβριο του 2023, εμφανίζουν το ελαιόλαδο ως πρωταθλητή στις αυξήσεις για το τελευταίο έτος. Ενώ οι τιμές άλλων προϊόντων υποχωρούν ή εμφανίζουν σαφώς μικρότερες αυξήσεις, το ελληνικό ελαιόλαδο συνεχίζει ανοδικά, αφήνοντας σαφές στίγμα στις καταναλωτικές δαπάνες.
Σε φθηνότερα υποκατάστατα στρέφονται οι Ισπανοί
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Nielsen (NIQ) για την καταναλωτική αγορά στη χώρα της Ιβηρικής, το ισπανικό καλάθι ανά νοικοκυριό έχει αυξηθεί μέσα σε έναν χρόνο κατά 800 ευρώ, λόγω της ανόδου των τιμών των προϊόντων εξαιτίας των αυξήσεων στα παραγωγικά κόστη.
Παρ’ όλη την τάση υποχώρησης που καταγράφεται σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων, υπάρχουν άλλα που εξακολουθούν να κινούνται ανοδικά, με το λάδι να βρίσκεται δεύτερο σε αυτή την κατάταξη, καταγράφοντας αύξηση της τάξεως του 22,8% τον μήνα Νοέμβριο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία για το περσινό έτος, το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο που διατέθηκε στην ισπανική αγορά κόστιζε 79,2% περισσότερο από ό,τι την αμέσως προηγούμενη χρονιά, το παρθένο 68,8% περισσότερο και το απλό ελαιόλαδο 59,6% περισσότερο, όπως αναφέρει η ισπανική La Razon.
Οι αυξήσεις αυτές είχαν, φυσικά, την επίδρασή τους στη ζήτηση των προϊόντων, η οποία και υποχώρησε κατά 40,7%, 11,1% και 14,3% αντίστοιχα, με τις άλλες κατηγορίες ελαίων φυτικής προέλευσης, όπως το ηλιέλαιο, να καταγράφουν άνοδο ζήτησης κατά 16% και μείωση τιμής κατά 36,1% σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2022.
Δύο φορές υψηλότερα από το φθινόπωρο του 2020 πληρώνουν οι Ιταλοί ένα λίτρο λάδι
Συνεχώς ακριβότερο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο καταγράφεται και στην ιταλική αγορά, με σχετικά πρόσφατη μελέτη της καταναλωτικής οργάνωσης Altroconsumo να υπογραμμίζει ότι ένα λίτρο του προϊόντος στοιχίζει πλέον δύο φορές περισσότερο από ό,τι το φθινόπωρο του 2020. Και στην ιταλική αγορά καταγράφεται αποπληθωρισμός σε βασικά προϊόντα από το καλάθι του νοικοκυριού, εικόνα, όμως, που δεν αφορά το ελαιόλαδο.
Τον Οκτώβριο του 2023, ένα λίτρο εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου σε μεγάλη αλυσίδα λιανικής κόστιζε 8,01 ευρώ, τιμή υψηλότερη κατά 42% από την αρχή του έτους, κατά 56% από τον προηγούμενο Οκτώβρη και κατά 82% από τον Οκτώβρη του 2021, όπως επισημαίνεται στην ιταλική μελέτη.
Από την εικόνα της αγοράς, φαίνεται πλέον ότι ο Ιταλός καταναλωτής κερδίζει λιγότερα και από τα φυλλάδια προσφορών (σ.σ. 15% έναντι της κανονικής τιμής από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο του 2023, σε σύγκριση με το 30% που κέρδιζε έως το 2021).
Η άνοδος της τιμής του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου έχει επιδράσει και στην κατανάλωση της ελαιοπαραγωγού Ιταλίας. Οι ποσότητες του ελαιολάδου που διατίθενται στο ευρείας κλίμακας κανάλι διανομής του λιανεμπορίου μειώνονται, όπως αναφέρεται στην έρευνα. «Εάν το 2021 οι μέσες μηνιαίες πωλήσεις ευρείας κλίμακας ήταν περίπου στα 9,4 εκατ. λίτρα ελαιολάδου, το 2022 μειώθηκαν στα 8,7 εκατ. λίτρα και το 2023 στα 7,4 εκατ., μέσα σε δύο χρόνια η μείωση ήταν 2 εκατ. λίτρα ανά μήνα», επισημαίνεται.
Η παραπάνω πτώση, όμως, δεν αντικατοπτρίζεται στην τσέπη των Ιταλών καταναλωτών, καθώς, μόνο τον Οκτώβρη του 2023, η δαπάνη αυξήθηκε στα 54,7 εκατ. ευρώ, με τις ποσότητες που αγοράστηκαν να υποχωρούν στα 6,8 εκατ. λίτρα.
Ενδεικτικά, το 2022, η μέση μηνιαία δαπάνη για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο ανερχόταν στα 42,4 εκατ. ευρώ για αγορές 8,7 εκατ. λίτρων, ενώ το 2023 ανέβηκε στα 48,7 εκατ. ευρώ για μόλις 7,4 εκατ. λίτρα προϊόντος.
Στο 58,5% η αύξηση της τιμής στην Ελλάδα σε έναν μόλις χρόνο
Για τη χώρα μας, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, για τον Δεκέμβριο του 2023 ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) αυξήθηκε κατά 3,5% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022, αύξηση βέβαια μικρότερη από εκείνη που καταγράφηκε στην αντίστοιχη σύγκριση του 2022 με το 2021 (+7,2%).
«Ο Γενικός ΔΤΚ κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2023, σε σύγκριση με τον Νοέμβριο 2023, παρουσίασε μείωση 0,1%, έναντι μείωσης 0,5% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του προηγούμενου έτους. Ο μέσος ΔΤΚ του δωδεκαμήνου Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2023, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη του Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2022, παρουσίασε αύξηση 3,5%, έναντι αύξησης 9,6% που σημειώθηκε κατά τη σύγκριση της αντίστοιχης περιόδου του 2022 με το 2021», σημειώνει η ΕΛΣΤΑΤ.
Το ελαιόλαδο βρίσκεται μεταξύ των προϊόντων που εξακολουθούν ανοδικά, με την αύξηση των τιμών του να επιδρά στον Γενικό ΔΤΚ. Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου του 2023, η τιμή του αυξήθηκε κατά 4,7%, επιδρώντας κατά 0,06% στον Γενικό ΔΤΚ.
Αντίστοιχα, όπως προκύπτει από τη σύγκριση δεικτών μεταξύ Δεκεμβρίου 2023 και Δεκεμβρίου 2022, η τιμή του ελαιολάδου ανέβηκε κατά 58,5%, σύμφωνα με την καταγραφή της ΕΛΣΤΑΤ, με συμβολή κατά 0,47% στον Γενικό ΔΤΚ. Το προϊόν, μάλιστα, παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση στον ΔΤΚ, όπως επισημαίνει η ελληνική αρχή, όταν φρούτα και λαχανικά παρουσίασαν αυξήσεις της τάξεως του 15% και 14% αντίστοιχα και άλλες κατηγορίες, όπως το πετρέλαιο θέρμανσης, ή προϊόντα, όπως το μεταλλικό νερό, τα αναψυκτικά και οι χυμοί, κινήθηκαν σε χαμηλότερα ποσοστά, της τάξεως του 13,7% και 12,6% αντίστοιχα.
