Εναλεία: Η πρώτη σχολή επαγγελματικής αλιείας στην Ελλάδα

Μεγαλωμένος στον κόσμο της θάλασσας και της αλιείας, με παράδοση πέντε γενεών, ο 25χρονος Λευτέρης Αραπάκης βρήκε τον τρόπο να κάνει το θαλάσσιο οικοσύστημα περισσότερο βιώσιμο. Ίδρυσε την Εναλεία, μια κοινωνική επιχείρηση μέσω της οποίας πραγματοποιούνται τρεις διαφορετικές δράσεις, που φέρνουν αισιοδοξία για την ανανέωση του εργατικού δυναμικού στην αλιεία με καταρτισμένους εργαζόμενους, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, τη μείωση της υπεραλίευσης και τον καθαρισμό των θαλασσών από το πλαστικό.

Οι δράσεις της Εναλείας ξεκινούν από τη δημιουργία της πρώτης σχολής επαγγελματικής αλιείας στην Ελλάδα, πριν από τρία χρόνια. «Με το ποσοστό της ανεργίας να είναι μεγάλο και τον κλάδο της αλιείας να γερνάει, καθώς η μέση ηλικία των ψαράδων ήταν τα 63 χρόνια, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μία σχολή που θα καταρτίζει νέους στον συγκεκριμένο τομέα.

Έτσι, λοιπόν, πήγαμε σε ψαράδες και τους ρωτήσαμε τι πρέπει να ξέρει ένας νέος ψαράς. Μετά από αρκετές συνεντεύξεις και αφού πήραμε κοινές απαντήσεις, δημιουργήσαμε το πρόγραμμα σπουδών, ξεκινώντας τη σχολή. Επίσης, για να αποκτήσουμε μία σχετική εμπειρία, πήγαμε για ψάρεμα με όλα τα είδη αλιευτικών σκαφών που υπάρχουν.

Μέσα στα τρία αυτά χρόνια έχουν εκπαιδευτεί 93 άνθρωποι που ήταν μακροχρόνια άνεργοι, είτε είχαν τελειώσει μόνο το σχολείο, είτε είχαν βγει από τη φυλακή, καταφέρνοντας να βρουν θέσεις εργασίας σε επαγγέλματα που σχετίζονται με την αλιεία», αναφέρει ο Λευτέρης στην «ΥΧ».

Κατάρτιση

Η κατάρτιση χωρίζεται σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Τα θεωρητικά μαθήματα πραγματοποιούνται μέσω διαδικτύου, ενώ ακολουθεί ένα προαιρετικό κομμάτι πρακτικής εκπαίδευσης σε επαγγελματικό σκάφος.

Όπως αναφέρει ο Λευτέρης, το κόστος για την όλη διαδικασία είναι 100 ευρώ, ενώ τα ιδρύματα Costas Lemos Foundation και The Hellenic Initiative, που υποστηρίζουν την Εναλεία, προσφέρουν υποτροφίες σε άτομα που δεν μπορούν να διαθέσουν το χρηματικό πόσο και ενδιαφέρονται να εκπαιδευτούν.

Περισσότερα χρήματα, λιγότερα ψάρια

Η μείωση της υπεραλίευσης και η διατήρηση των αποθεμάτων των ψαριών σε υγιές επίπεδο στις θάλασσες είναι ένας από τους στόχους της Εναλείας. Στόχο που προσπαθούν να επιτύχουν μέσω της δεύτερης δράσης τους, με όνομα «Fish Smarter», που έχει στη βάση του την κατάρτιση των επαγγελματιών αλιέων στον αλιευτικό τουρισμό. «Οι ψαράδες ξεκίνησαν να μας ζητάνε κάποιες πληροφορίες για τον αλιευτικό τουρισμό, ο οποίος έγινε νόμιμος και ξεκίνησε στην Ελλάδα στα τέλη του 2015.

Ο αλιευτικός τουρισμός ουσιαστικά αφορά τη δυνατότητα που έχει ένας ψαράς να παίρνει τουρίστες στο σκάφος του, να πηγαίνουν για ψάρεμα, να τους μαγειρεύει τα ψάρια που βγάζουν και να τους γυρνά πίσω. Περίπου 150 σκάφη κάνουν αλιευτικό τουρισμό σήμερα με μεγάλη επιτυχία, καθώς ο μέσος ψαράς χρεώνει 70 ευρώ το άτομο και συνήθως παίρνουν 8-10 άτομα στο σκάφος μία με δύο φορές την ημέρα.

Στην αρχή υπήρχαν πολλοί επιτήδειοι οι οποίοι εκμεταλλεύονταν τους ψαράδες για να τους βγάλουν άδεια και τους ζητούσαν πολλά λεφτά, ενώ είναι μία διαδικασία που έχει μέσο κόστος 300 ευρώ, μαζί με τις μετατροπές στο σκάφος. Οπότε, ξεκινήσαμε κάποιες εκπαιδευτικές δράσεις στον αλιευτικό τουρισμό, κυρίως σε νησιά όπου ο τουρισμός είναι πιο αυξημένος. Έχουμε εκπαιδεύσει περίπου 90 επαγγελματίες αλιείς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο ψαράς να κερδίζει χρήματα και να μειώνει τις ποσότητες ψαριών που ψαρεύει», εξηγεί ο Λευτέρης.

Το πλαστικό που έγινε… κάλτσες

Η τρίτη δράση της Εναλείας σχετίζεται με ένα αιώνιο πρόβλημα ρύπανσης του περιβάλλοντος, το πλαστικό στη θάλασσα. «Για να μάθουμε το επάγγελμα μπήκαμε σε αλιευτικά σκάφη και εκεί είδαμε ότι οι ψαράδες, εκτός από ψάρια, ψαρεύουν και πλαστικά. Στο πρώτο ψάρεμα που συμμετείχαμε βγάλαμε από τη θάλασσα πλυντήρια, ψύκτες νερού, κουτάκια αναψυκτικών και άπειρα πλαστικά μπουκάλια. Όλα αυτά τα πετούσαν πίσω στη θάλασσα. Δώσαμε, λοιπόν, πιλοτικά σακούλες σε κάποια αλιευτικά σκάφη στον Σαρωνικό για να δούμε τι θα γίνει. Όταν είδαμε ότι οι ποσότητες που έβγαζαν ήταν πολύ μεγάλες, αποφασίσαμε να το επεκτείνουμε. Πλέον συνεργαζόμαστε με 40 αλιευτικά σκάφη σε 7 λιμάνια της χώρας, τα οποία κάθε μήνα βγάζουν πέντε τόνους πλαστικών. Στα συνεργαζόμενα αλιευτικά σκάφη δίνονται περίπου 100-200 ευρώ, στα πλαίσια της ανταποδοτικής ανακύκλωσης», αναφέρει στην «ΥΧ» ο Λευτέρης. Υποστηρικτές της δράσης είναι το Costas Lemos Foundation και η Nestle για το λιμάνι του Πειραιά.

Καθώς, όμως, η Ελλάδα δεν διαθέτει μέχρι στιγμής σύστημα αξιοποίησης θαλάσσιων πλαστικών, οι τόνοι που συλλέγονται από τα αλιευτικά σκάφη με τη βοήθεια εταιρειών και οργανισμών ανακυκλώνονται στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, ο Λευτέρης αναφέρει ότι «τα πλαστικά μπουκάλια που μαζεύονται τα στέλνουμε στη Μαδρίτη σε μία εταιρεία μόδας, η οποία τα μετατρέπει σε ρούχα. Τα δίχτυα, που αποτελούν το 30% περίπου του πλαστικού που συλλέγεται, τα στέλνουμε στον περιβαλλοντικό οργανισμό Healthy seas στην Ολλανδία.

Εκεί τα καθαρίζουν, τα λιώνουν, τα κάνουν νήμα και φτιάχνουν προϊόντα όπως χαλιά και μαγιό. Επίσης, με τον οργανισμό έχουμε φτιάξει μια σειρά για κάλτσες από δίχτυα, οι οποίες προωθούνται μέσω εταιρειών, ενώ τώρα ετοιμάζουμε και τη διαδικτυακή πώληση μέσω eshop».