Γιατί ο κλιματικός στόχος της ΕΕ για το 2040 μπορεί να αναδιαμορφώσει τις παγκόσμιες αγορές άνθρακα
Δώδεκα χρόνια μετά τον αποκλεισμό της χρήσης πιστώσεων άνθρακα για την επίτευξη των κλιματικών της στόχων, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει τώρα την επανεισαγωγή τους. Σύμφωνα με άρθρο εμπειρογνωμόνων, που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, μια προτεινόμενη τροποποίηση στη νομοθεσία για το κλίμα προβλέπει νομικά δεσμευτικό στόχο μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 90% έως το 2040, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Στο άρθρο, το οποίο υπογράφεται από τους Nasim Pour, επικεφαλής οικονομολόγο για το κλίμα στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, Sebastien Cross, συνιδρυτή και Chief Innovation Officer της λονδρέζικης startup αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας άνθρακα BeZero Carbon, και Joel Gould, Markets & Policy Lead στην ίδια εταιρεία, επισημαίνεται το κομβικό στοιχείο ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει να εισαγάγει κάποια ευελιξία στη χρήση πιστώσεων άνθρακα για την επίτευξη του στόχου:
- Εγχώριες «μόνιμες» αφαιρέσεις άνθρακα – δηλαδή τεχνολογίες και μεθόδους μακροχρόνιας απορρόφησης άνθρακα εντός ΕΕ.
- Από το 2036, δυνατότητα περιορισμένης αντιστάθμισης εκπομπών έως και 3% των επιπέδων του 1990, μέσω αγοράς διεθνών πιστώσεων στο πλαίσιο του Άρθρου 6 της Συμφωνίας των Παρισίων.
Η ΕΕ έχει ήδη ξεκινήσει την ανάπτυξη προτύπων για τις εγχώριες αφαιρέσεις μέσω του κανονισμού για την «Απορρόφηση Άνθρακα και τη Γεωργία Άνθρακα». Το λεπτομερές πλαίσιο για τις διεθνείς πιστώσεις είναι καθοριστικό:
- Στην καλύτερη περίπτωση, μπορεί να δείξει ότι οι κλιματικοί στόχοι επιτυγχάνονται πιο οικονομικά, στηρίζοντας παράλληλα υψηλής αξίας έργα, κυρίως στον Παγκόσμιο Νότο.
- Στη χειρότερη, κινδυνεύει να αναπαράγει παλιά λάθη, υπονομεύοντας τη φιλοδοξία για μια ολοκληρωμένη παγκόσμια αγορά άνθρακα.
Το «όχι και τόσο αμελητέο» 3%
Το προαναφερθέν 3% αντιστοιχεί περίπου στο 1/3 του στόχου του 2040, δηλαδή σε περίπου 460 εκατ. τόνους ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα (CO2eq). Αν η ΕΕ εξαντλήσει το ποσοστό, θα μπορούσε να αποσύρει περί τα 140 εκατ. πιστώσεων μόνο το 2040, με συνολικό όγκο 300-400 εκατ. πιστώσεων, κόστους άνω των 10 δισ. ευρώ (με τιμή 30 ευρώ/πίστωση). Η ζήτηση αυτή μπορεί να καταστήσει την ΕΕ τον μεγαλύτερο αγοραστή διεθνών πιστώσεων, ξεπερνώντας χώρες όπως η Ιαπωνία και η Σιγκαπούρη.
Επιβράβευση ή ρίσκο;
Η χρήση διεθνών πιστώσεων μπορεί να λειτουργήσει διπλά:
- Ως οικονομικά αποδοτική λύση, μειώνοντας το κόστος για τη βιομηχανία και στηρίζοντας μια δίκαιη μετάβαση στον Παγκόσμιο Νότο.
- Ή ως πολιτικά ευαίσθητη επιλογή, που θα εκληφθεί ως υπονόμευση εγχώριων επενδύσεων και «εξαγωγή» πόρων.
Τρεις αρχές επιτυχίας
- Περιβαλλοντική ακεραιότητα: Απαιτείται προσοχή, ώστε οι πιστώσεις να αντιστοιχούν σε πραγματική μείωση εκπομπών.
- Δίκαιη κατανομή οφέλους: Τα έργα πρέπει να ενισχύουν ουσιαστικά τις τοπικές κοινότητες, με διαφανή κατανομή εσόδων.
- Συμβατότητα με τη Συμφωνία των Παρισίων: Οι πιστώσεις πρέπει να αφορούν δράσεις πέραν των εθνικών δεσμεύσεων (NDCs).
Το επόμενο βήμα
Η ΕΕ βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: Θέλει να μειώσει το κόστος της μετάβασης, να διατηρήσει την ηγετική της θέση στην παγκόσμια κλιματική πολιτική και να διασφαλίσει ότι τα έργα άνθρακα αποφέρουν πραγματικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη. Η ισορροπία αυτών των παραμέτρων θα καθορίσει αν το νέο πλαίσιο θα αποτελέσει ευκαιρία ή κίνδυνο για το μέλλον των αγορών άνθρακα.
