«Γυμνοί Στον Ήλιο» (1960): «Ο Ταλαντούχος Κύριος Ρίπλεϊ» διά… σπινθήρος Αλέν Ντελόν

Ο Φίλιπ Γκρίνλιφ (Μορίς Ρονέ), ένας νεαρός Αμερικανός, γόνος πάμπλουτης οικογενείας, παραθερίζει ξέγνοιαστα στην Ιταλία. Ο βιομήχανος πατέρας του, που θέλει να εγκαλέσει τον άσωτο υιό στην τάξη, επιστρατεύει τον φτωχό παλιόφιλό του, Τομ Ρίπλεϊ (Αλέν Ντελόν), με σκοπό να τον πείσει να επιστρέψει στις ΗΠΑ και να αναλάβει τις υποχρεώσεις της οικογενειακής επιχείρησης. Τι πρόκειται να συμβεί, όμως, όταν ο χαμηλών τόνων, αλλά παμπόνηρος και οπορτουνιστής Τομ καταληφθεί από άσβεστο πάθος για τον πλούσιο φίλο του και την πολυτελή ζωή του;

Σε αυτό το γαλλοϊταλικής παραγωγής ψυχολογικό δράμα-θρίλερ του 1960, με τα διάχυτα νουάρ στοιχεία, το οποίο επανακυκλοφόρησε στα σινεμά με αφορμή τον θάνατο του θρυλικού Γάλλου ηθοποιού Αλέν Ντελόν (1935-2024), ο εκκολαπτόμενος –τότε– αστέρας είχε δώσει τα διαπιστευτήριά του ως ο ηλιοκαμένος διάβολος με το ψυχρά… αγγελικό πρόσωπο, μαγνητίζοντας τα βλέμματα στη σπουδαιότερη μεταφορά του βιβλίου της Πατρίσια Χάισμιθ, «Ο Ταλαντούχος Κύριος Ρίπλεϊ» (1955). Αντίστοιχα, ο δικός του Τομ Ρίπλεϊ έμελλε να χαραχθεί ως η καλύτερη ενσάρκωση του γνωστού λογοτεχνικού αντιήρωα στην ιστορία του σινεμά. Στον ρόλο που τον καθιέρωσε στο διεθνές καλλιτεχνικό στερέωμα ως σπινθηροβόλο και απαστράπτοντα σταρ, ο 25άρης Ντελόν κατόρθωσε να κάνει ολότελα δικό του τον χαρακτήρα του χαριτωμένου νεαρού με το εξαιρετικό ταλέντο στη μίμηση, την πλαστογραφία και τον αυτοσχεδιασμό. Ο ίδιος ήξερε, ίσως και από… προσωπική πείρα, να κρύβει τα αναδυόμενα σκοτεινά και αδίστακτα ένστικτα πίσω από το θεϊκά λαξευμένο πρόσωπο και το προσηνές, φαινομενικά αθώο ύφος (σ.σ. αμφότερα λειτουργούν ως παγιδευτικά προσωπεία).

Εκτός από τη χαμαιλεοντική του επιτυχία σε μια ερμηνεία υψηλών απαιτήσεων, ο τρόπος με τον οποίο συστήθηκε για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό αποτέλεσε ένα άτυπο προαναγγελτικό μιας μεγάλης καριέρας, στην οποία ο εμβληματικός Γάλλος άφησε το στίγμα του σε ρόλους αμοραλιστή γόη.

Ερωτισμός, πάθη και δολοπλοκίες σε συσκευασία θερινής κρουαζιέρας στη Μεσόγειο

Τo μεθυστικά ηλιόλουστo μεσογειακό φόντο της Νότιας Ιταλίας αντανακλά με ειδυλλιακό τρόπο την ηδονιστική αύρα των πρωταγωνιστών, χωρίς να προϊδεάζει για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη συναναστροφή των δύο ανδρών. Σε πρώτο επίπεδο, το «Γυμνοί Στον Ήλιο» («Purple Noon» / «Plein Soleil», 1960) δίνει το πρόσφορο έδαφος για να ευδοκιμήσει η –εμμέσως ερωτικών διαστάσεων– σαγήνη του Ρίπλεϊ για τον πλούσιο Αμερικανό φίλο του, αυτόν τον αμετανόητο μπον βιβέρ, που αρέσκεται στο να χτίζει εξουσιαστικές σχέσεις και να χρησιμοποιεί ως παιχνιδάκια όσους τον περιστοιχίζουν.

Θα το διαπιστώσουν με πικρά ταπεινωτικό τρόπο η ερωμένη του, Μαρζ (Μαρί Λαφορέ), και περισσότερο ο ίδιος ο Τομ, στη γεμάτη απρόοπτα κρουαζιέρα που θα πραγματοποιήσουν οι τρεις τους.

Ενσαρκώνοντας τον καλύτερο Τομ Ρίπλεϊ στην ιστορία του σινεμά, έναν ρόλο που τον καθιέρωσε στο διεθνές καλλιτεχνικό στερέωμα ως απαστράπτοντα σταρ, ο Ντελόν κάνει ολότελα δικό του τον χαρακτήρα του χαριτωμένου νεαρού με το εξαιρετικό ταλέντο στη μίμηση, την πλαστογραφία και τον αυτοσχεδιασμό

Παραπάνω από τον ίδιο τον Φιλίπ, ο Τομ παθιάζεται με τη σκέψη να οικειοποιηθεί όλα όσα αντιπροσωπεύει ο πρώτος, και η ακαταμάχητη επιθυμία να ζήσει άκοπα ζωή χαρισάμενη του τριβελίζει το μυαλό. Έλκεται από τον Αμερικανό πλεϊμπόι και, ταυτόχρονα, τον επιβουλεύεται, μηχανορραφώντας πίσω από την πλάτη του. Παραδόξως, η αποκάλυψη της δολοπλοκίας του τροφοδοτεί το ειλικρινές ενδιαφέρον του Φιλίπ, ο οποίος αντιμετωπίζει ακόμα και αυτή την εξέλιξη ως άλλο ένα παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι. Πώς θα εξελιχθούν, όμως, τα πράγματα;

Η άψογη ταινία του Ρενέ Κλεμάν δεν λαθεύει στο να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη την ατμόσφαιρα και το σασπένς του εξαιρετικού πρωτότυπου λογοτεχνικού κειμένου. Εδώ, αρωγός της αφήγησης είναι οι ευρηματικές γωνίες λήψης και τα αποκαλυπτικά γκρο πλαν, τα οποία δίνουν –άμεσα ή έμμεσα– έμφαση στη συναισθηματική κατάσταση του κεντρικού ήρωα, τα ερεθίσματά του και τα όσα εκείνος εποφθαλμιά, αφήνοντας να ξεδιπλωθούν οι κυρίαρχες θεματικές του έργου (ταυτότητα/διπροσωπία, ειδωλοποίηση/εμμονή, ναρκισσισμός/μεγαλομανία, η ευμετάβλητη δυναμική των σχέσεων εξουσίας κ.ά.), φωτισμένες τόσο μέσα από εμβληματικές σκηνές –όπως αυτήν του φιλιού του Ντελόν στον καθρέφτη– όσο και από τα άκρως προσεγμένα και καίριας σημασίας διαλογικά μέρη.