Μεγάλη ερευνα της «ΥΧ»: Ανακάμπτει το ελαιόλαδο – Μέση αύξηση 70% της παραγωγής δείχνουν οι πρώτες εκτιμήσεις

γράφουν οι Μαρία Αντωνίου, Γεωργία Μπόχτη, Μαρία Αμπατζή, Γιώργος Αργυρίου, Γιώργος Ρούστας, Γιάννης Σάρρος, Νικολέτα Τζώρτζη, Αφροδίτη Χρυσοχόου

Ενθαρρυντικά είναι τα πρώτα μηνύματα για την ελαιοκομική χρονιά 2019/2020 στις περισσότερες περιοχές της χώρας, καθώς σύμφωνα με το αναλυτικό ρεπορτάζ της «ΥΧ» η παραγωγή ελαιολάδου επιστρέφει δυναμικά, μετά από μία καταστροφική «βουτιά» πέρυσι, όπου οι κακοί χειρισμοί στην αντιμετώπιση του δάκου, οι καιρικές συνθήκες και η παρενιαυτοφορία προκάλεσαν αισθητή μείωση στην ποσότητα και προβλήματα στην ποιότητα.

Από τις πρώτες εκτιμήσεις προκύπτει αύξηση της ελαιοπαραγωγής που υπερβαίνει το 70% και τους 330.000 τόνους συνολικά για τη χώρα

Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τη συμπίεση των τιμών, η οποία εν πολλοίς παραμένει ως σήμερα, περιόρισαν σημαντικά το εισόδημα των παραγωγών. Υπήρξαν βέβαια και παράπλευρες απώλειες, όπως η μείωση της αξίας παραγωγής της βιομηχανίας ελαιολάδου και η κάθετη πτώση των εξαγωγών κατά αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Από τις πρώτες εκτιμήσεις προκύπτει αύξηση της ελαιοπαραγωγής που υπερβαίνει το 70% και τους 330.000 τόνους συνολικά για τη χώρα. Ωστόσο, οι περιοχές που αποτελούν τον «ελαιοπαραγωγικό πυρήνα» και σε μεγάλο ποσοστό τροφοδοτούν τη βιομηχανία και τις εξαγωγές, εμφανίζουν σαφώς μικρότερα ποσοστά αύξησης.

Αυτό που όλοι ευελπιστούν, σε μία όψιμη για τις περισσότερες περιοχές χρονιά, είναι και οι επόμενοι κρίσιμοι μήνες να κυλίσουν με ευνοϊκές για την καλλιέργεια συνθήκες.

Ανατ. Μακεδονία-Θράκη

Ξανά στο παιχνίδι η Καβάλα, πρόωρο φρένο από το χαλάζι στην Αλεξανδρούπολη

Θετικό πρόσημο παίρνει, όπως όλα δείχνουν, η φετινή παραγωγή συνολικά στην περιφέρεια, με το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται στην Καβάλα, όπου τα δεδομένα της παραγωγής είναι πολύ καλύτερα από πέρυσι. Η περσινή επιδρομή του εντόμου έφερε υψηλές απώλειες, οι οποίες στη Θάσο άγγιξαν το 95%.

Η φετινή ανθοφορία εξελίχθηκε ομαλά και οι πληθυσμοί του δάκου είναι ελεγχόμενοι, εξηγεί ο γεωπόνος της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης Καβάλας και υπεύθυνος για τη δακοκτονία στη Θάσο, Θεόδωρος Μανιταράς. Στην Ξάνθη, η πρόβλεψη για την τρέχουσα παραγωγή έρχεται βελτιωμένη συγκριτικά με πέρυσι. Στον Νομό Ροδόπης μπορεί οι επικρατούσες κλιματικές και καλλιεργητικές συνθήκες τον Μάιο και τον Ιούνιο να ήταν καλές, αλλά ο ήπιος χειμώνας έφερε μειωμένο ποσοστό καρποφορίας.

Η δυναμική του ηπειρωτικού τμήματος του Έβρου είναι υπό κανονικές συνθήκες περίπου 600-700 τόνοι, σύμφωνα με τον γεωπόνο στη ΔΑΟΚ Έβρου, Δρ. Δημήτρη Ράπτη. Φέτος, αναμένεται μείωση περίπου στο 50%, η οποία οφείλεται σε ισχυρές χαλαζοπτώσεις που έπληξαν τα νότια του νομού και ειδικότερα την παραγωγή της Αλεξανδρούπολης.

Κεντρική Μακεδονία

Αύξηση της ελαιοποιήσιμης στη Χαλκιδική

Μετά από μία χρονιά που όλοι οι Χαλκιδιώτες θα θέλουν να ξεχάσουν, δυστυχώς και οι φετινές ακραίες καιρικές συνθήκες δεν επιβεβαίωσαν την αρχική θετική εικόνα της καρποφορίας.

«Η καλλιεργητική περίοδος ξεκίνησε με υψηλή καρπόδεση και καλή καρποφορία», σχολίασε ο αντιπεριφερειάρχης της ΠΕ Χαλκιδικής, Ιωάννης Γιώργος. Ωστόσο η ανομβρία, η χαλαζόπτωση καθώς και οι καταστροφικοί άνεμοι που έπληξαν τον νομό, συνέβαλαν στη μείωση της παραγωγής επιτραπέζιας ελιάς, αλλά και την υποβάθμιση της ποιότητας, που θα στρέψει στην ελαιοποίηση αυξημένες ποσότητες, εξήγησε.

Θεσσαλία

Εποχές 1999-2000 και 2012-2013 θυμίζουν οι ποσότητες

Θεαματική αύξηση της παραγωγής δείχνουν τα πρώτα δείγματα της καλλιέργειας στον κάμπο, δημιουργώντας προσδοκίες στους παραγωγούς. Όπως προκύπτει από τις ΔΑΟΚ Λάρισας και Μαγνησίας, η φετινή παραγωγή αναμένεται να αγγίξει τις υπερπαραγωγές που καταγράφηκαν τις ελαιοκομικές χρονιές 1999-2000 και 2012-2013.

Σύμφωνα με τον προϊστάμενο του Τμήματος Φυτοπροστασίας της ΔΑΟΚ Λάρισας, Δημήτρη Σταυρίδη, «Πυργετός, Ραψάνη, Αργυροπούλι Τυρνάβου αλλά και τα παράλια, όπου ο θαλασσινός αέρας εμπόδισε τον παγετό και γενικότερα κράτησε την ημερήσια θερμοκρασία σε σταθερά επίπεδα, αναμένουν καλή παραγωγή. Αντίθετα σε περιοχές που σημειώθηκαν αξιόλογες μεταβολές στον υδράργυρο (200C την ημέρα, 00C τη νύχτα), όπως συνέβη πέριξ του πρώην δήμου Νέσσωνα, παρατηρείται μείωση ακόμη και 40%». Σε όλο τον Νομό Μαγνησίας, σύμφωνα με τον προϊστάμενο της ΔΑΟΚ, Νικόλαο Λιανό, προμηνύεται καλή παραγωγή.

Σημαντική συμβολή στη θετική εικόνα που δείχνει φέτος η καλλιέργεια είχαν εκτός από τους δολωματικούς ψεκασμούς των συνεργείων της περιφέρειας (σε εξέλιξη σε ορισμένες περιοχές ο 4ος ψεκασμός), και οι ψεκασμοί που διενήργησαν οι παραγωγοί.


Ήπειρος

Η κλιματική αλλαγή «τρέλανε» τις ελιές

Σε μέτρια επίπεδα εκτιμάται ότι θα κινηθεί ο Νόμος Πρεβέζης, αφού στις παραθαλάσσιες περιοχές σημειώθηκαν υψηλές προσβολές από τον δάκο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Βέβαια, η εικόνα του ελαιοκάρπου φαίνεται καλύτερη από πέρυσι και οι προσδοκώμενες ποσότητες είναι σαφώς μεγαλύτερες.

«Παράξενη χρονιά» χαρακτηρίζει τη φετινή ο Θεοχάρης Μητσάκης, από τη ΔΑΟΚ Θεσπρωτίας, εξαιτίας «της κλιματικής κρίσης». Γειτονικές καλλιέργειες, ακόμη και ίδιας ποικιλίας, πλησίον παραθαλάσσιων περιοχών, ανθοφόρησαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και «σε συνδυασμό με τη μικρή καρπόδεση, εκτιμούμε μέχρι στιγμής μείωση της τάξεως του 30% σε σχέση με μία κανονική χρονιά», εξηγεί. Η ποιότητα του καρπού μέχρι στιγμής φαίνεται καλή, ενώ η συγκομιδή φέτος αναμένεται να μετατεθεί κατά περίπου έναν μήνα.

Οι υψηλές θερμοκρασίες, σε συνδυασμό με την ανομβρία τους τελευταίους δύο μήνες, έφεραν συρρίκνωση του καρπού και καρπόπτωση στην Άρτα, ενώ προβλήματα καταγράφηκαν και κατά την περίοδο της ανθοφορίας, με τα πρώιμα να υφίστανται ζημιά κατά την άνοιξη εξαιτίας των βροχοπτώσεων. Τα παραπάνω δεδομένα κάνουν επιφυλακτικές τις εκτιμήσεις για τις ποσότητες που θα οδηγηθούν σε ελαιοποίηση ή εμπορία (επιτραπέζια), διευκρινίζει η ΔΑΟΚ.

Στερεά Ελλάδα

Σημαντική η αύξηση της παραγωγής στην περιφέρεια

Οι χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα ευνόησαν την καρποφορία στη Στερεά, με αποτέλεσμα η παραγωγή σε λάδι να εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει σε μεγάλο ποσοστό τα περσινά επίπεδα, ενώ καλή αναμένεται και η ποιότητα. Δάκος και γλοιοσπόριο εμφανίζονται περιορισμένα, ωστόσο η γενικευμένη παρουσία του κυκλοκόνιου επηρεάζει τις αποδόσεις των δέντρων.

Για τη Φθιώτιδα, οι τελικές ποσότητες πράσινης ελιάς που θα ελαιοποιηθούν θα εξαρτηθούν από την τιμή της βρώσιμης. «Αν ξεπεράσει το 1 ευρώ, θα έχουμε μειωμένες ποσότητες προς ελαιοποίηση» εξηγεί ο Γιάννης Ζαρμπούτης, γεωπόνος της ΔΑΟΚ. Την ίδια τακτική θα ακολουθήσουν και οι παραγωγοί στη Φωκίδα. Στη Βοιωτία, όπου κυριαρχεί η λαδοελιά, η παραγωγή αναμένεται τριπλάσια της περσινής, σύμφωνα με τον Σίσκο Χριστόφορο, γεωπόνο της τοπικής ΔΑΟΚ. Και η Εύβοια από το 5% έως 10% μίας μέσης παραγωγής που πήρε πέρυσι, αναμένεται να ξεπεράσει το 40%-50% την τρέχουσα χρονιά.

Αττική

Μέχρι και 5 φορές πάνω τα κιλά

Μία πολύ καλή χρονιά αναμένει η περιφέρεια, ελπίζοντας και ο καιρός το επόμενο διάστημα να ευνοήσει την καλλιέργεια, με τις πρώτες εκτιμήσεις των ΔΑΟΚ να βλέπουν από διπλάσιες έως και πενταπλάσιες ποσότητες των περσινών, αναλόγως την περιοχή.

Στις περισσότερες έχει ολοκληρωθεί ο δεύτερος ψεκασμός, ωστόσο ο δάκος φαίνεται να ταλαιπωρεί τα ορεινά περιοχών στην ΠΕ Νήσων αλλά και ελαιώνες στα Μέγαρα, όπου γίνεται συγκαλλιέργεια με κηπευτικά και δεν είναι εφικτοί οι ψεκασμοί. «Επειδή ποτίζονται και είναι δροσερό το κλίμα στα περιβόλια, έχει αυξημένους πληθυσμούς», εξηγούν από τη ΔΑΟΚ.

Δυτική Ελλάδα

Χωρίς τον «πονοκέφαλο» του γλοιοσπόριου και του δάκου

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ΔΑΟΚ, η φετινή χρονιά θα είναι καλή για το ελαιόλαδο, χωρίς ωστόσο να υπάρχει στο σύνολό της μεγάλη καρποφορία. Οι χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα και οι υψηλές του καλοκαιριού δεν ευνόησαν τις γενιές του δάκου, ούτε και το γλοιοσπόριο, με αποτέλεσμα ο καρπός να προστατευτεί σημαντικά από προσβολές. Ωστόσο, με αγωνία αναμένεται η εξέλιξη της καλλιέργειας, δεδομένου ότι Σεπτέμβρης και Οκτώβρης θεωρούνται κρίσιμοι μήνες.

Η Αχαΐα αναμένει τη μεγαλύτερη αύξηση σε σύγκριση με τη μειωμένη περσινή παραγωγή, Αιτωλοακαρνανία και Ηλεία εκτιμούν σαφώς αυξημένες ποσότητες ελαιολάδου.

Πελοπόννησος

Στα πάνω της, αλλά με τον φόβο της αφυδάτωσης

Αισθητά καλύτερη από την περσινή αναμένεται η φετινή παραγωγή ελαιολάδου για το σύνολο της περιφέρειας, εάν οι επόμενοι δύο μήνες λειτουργήσουν ευεργετικά για την ελιά. Σημαντικές αυξήσεις εκτιμούν οι ΔΑΟΚ και των πέντε νομών, κρατώντας ωστόσο τις επιφυλάξεις τους για πιθανές προσβολές από τον δάκο, αλλά και την αφυδάτωση, αφού σε κάποιες περιοχές καταγράφεται παρατεταμένη ανομβρία που επηρεάζει τα δέντρα.

«Η κρίσιμη περίοδος είναι ακόμα μπροστά μας», δήλωσε ο προϊστάμενος της ΔΑΟΚ Μεσσηνίας, Γιάννης Κυριακόπουλος, επισημαίνοντας ότι «η παρατεταμένη ανομβρία δημιουργεί συμπτώματα αφυδάτωσης του ελαιοκάρπου που, αν συνεχιστεί, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει».

Επιφυλακτικός ήταν και ο προϊστάμενος της ΔΑΟΚ Αργολίδας, Δημήτρης Δήμου, αφού ακόμη παραμονεύει ο κίνδυνος του δάκου, με μικρές εστίες να δημιουργούνται λόγω των κλιματολογικών συνθηκών. Μικρά προβλήματα εμφανίζονται και στην Κορινθία, όμως μέχρι στιγμής η κατάσταση είναι υπό έλεγχο. Αντιθέτως, στην Τριφυλία η ποιότητα του ελαιολάδου αναμένεται πολύ καλή, αφού δεν υπάρχουν προβλήματα με τον δάκο, σύμφωνα με τον προϊστάμενο της ΔΑΟΚ, Αντώνη Παρασκευόπουλο.

Ιόνια Νησιά

Θετικό πρόσημο για Ζάκυνθο και Κεφαλονιά, μειωμένη η καρποφορία στην Κέρκυρα

Καλύτερη παραγωγικά χρονιά αναμένουν Ζάκυνθος και Κεφαλονιά, αφού οι καιρικές συνθήκες απέτρεψαν μέχρι στιγμής τις εντομολογικές προσβολές, ενώ η καρποφορία χαρακτηρίζεται ικανοποιητική. Αντίθετα, μία κακή παραγωγικά χρονιά, με προσδοκίες ωστόσο για την επόμενη, διανύει η Κέρκυρα, αφού οι συνεχείς βροχοπτώσεις κατά την ανθοφορία της ελιάς έφεραν την καρποφορία των ελαιόδεντρων σε ποσοστά που αγγίζουν μόλις το 25% – 35%. Παρόλα αυτά, θετικό για τους ελαιοκαλλιεργητές του νησιού θεωρείται το γεγονός ότι ως τώρα δεν καταγράφεται καμία προσβολή από τον δάκο.

Βόρειο Αιγαίο

Άφησαν πίσω τους τις περσινές καταστροφές

Αισθητά βελτιωμένες εκτιμώνται οι ποσότητες και στα νησιά του βόρειου Αιγαίου. Σάμος και Ικαρία περιμένουν την απόδοση μίας καλής χρονιάς, αφού η καρποφορία είναι πάνω από το 60% σε πολλές περιοχές και χωρίς προσβολές από τον δάκο. Αντίστοιχα και η Χίος επανέρχεται, μετά από μία εξαιρετικά κακή χρονιά, που έφερε διψήφιο αριθμό στην παραγωγή ελαιολάδου. «Βέβαια η δύσκολη περίοδος ξεκινά τώρα, που αυξάνει η υγρασία και πέφτει η θερμοκρασία, ευνοώντας την ανάπτυξη του εντόμου», σχολίασε ο Μάριος Γκολέμης, διευθυντής στη ΔΑΟΚ.

Καλή παραγωγή χωρίς μεγάλους δακοπληθυσμούς αναμένει και η Λέσβος. Ωστόσο, δεν έλειψαν και φέτος τα προβλήματα με τη δακοκτονία, αφού το ζήτημα της εργολαβίας παραπέμφθηκε στην ΕΑΔΗΣΥ καθυστερώντας τη διαδικασία, ενώ πρόβλημα για την εφαρμογή του προγράμματος αποτελούν οι κλειδωμένοι, εγκαταλελειμέννοι αλλά και οι βιολογικοί ελαιώνες, οι οποίοι συχνά αποτελούν φυσικά εντομοτροφεία, δήλωσε ο διευθυντής της ΔΑΟΚ, Γιώργος Λαγουτάρης. Η υπηρεσία εφαρμόζει πιλοτικά πρόγραμμα ψεκασμών με drone σε συνεργασία με το ΓΠΑ, ενώ συμμετέχει και σε πρόγραμμα του ΥΠΑΑΤ.

Κρήτη

Δάκος, ρυγχίτης και πυρηνοτρήτης κρατούν σε επαγρύπνηση τους παραγωγούς

Σαφώς καλύτερες των περσινών εκτιμώνται οι φετινές παραγωγές, σε μία όψιμη χρονιά και για τους τέσσερις νομούς της Κρήτης, ελπίζοντας ότι ο καιρός θα είναι σύμμαχος και το επόμενο κρίσιμο διάστημα. Οι ΔΑΟΚ εκτιμούν μέσες προς καλές παραγωγές για το σύνολο του νησιού, με απουσία σημαντικών δακοπροσβολών μέχρι τώρα. Παρόλα αυτά, τις δύο τελευταίες εβδομάδες, οι δακοπληθυσμοί σε αρκετές περιοχές παρουσιάζουν αύξηση λόγω των καιρικών συνθηκών.

Σύμφωνα με την Αγγελική Καραταράκη, προϊσταμένη στο Τμήμα Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου της ΔΑΟΚ Λασιθίου, περιοχές του νομού δέχονται εξαιρετικά μεγάλες πιέσεις από τους πληθυσμούς του δάκου, ενώ υπάρχουν και ζημιές από τον ρυγχίτη. Ταυτόχρονα, η ανθοφορία δεν εξελίχθηκε το ίδιο καλά σε όλα τα ελαιοκτήματα εμφανίζοντας καλύτερη εικόνα σε εκείνα που περιποιήθηκαν από τους παραγωγούς, μετά από την τριετή σχεδόν λειψυδρία που ταλαιπώρησε το νησί.

Στα Χανιά εντοπίστηκε και πυρηνοτρήτης, ο οποίος προκάλεσε μεγαλύτερες ζημιές από πέρυσι στην καρπόβια γενιά του, αλλά και ρυγχίτης, σύμφωνα με τη Μαρία Μυλωνάκη, προϊσταμένη στη ΔΑΟΚ. Όπως ανέφερε η ίδια, η υπηρεσία έχει προχωρήσει φέτος σε συνεργασία με τους συλλόγους τυποποιητών και ελαιουργών του νομού σε ενημερωτικές συναντήσεις για τους παραγωγούς που αφορούν την ποιότητα του ελαιολάδου και τον περιορισμό της χρήσης μη επιτρεπόμενων φυτοφαρμάκων.

Περιοχή Παραγωγή (τόνοι) 2018/2019 Εκτίμηση παραγωγής (τόνοι) 2019/2020
Ανατ. Μακεδονία & Θράκη
Καβάλα 3.500 8.000
Θάσος 80 1.500
Ροδόπη 310 270
Έβρος 362 300
Σαμοθράκη 5 160
Ξάνθη 257 300
Δράμα 832 . .
Κεντρική Μακεδονία
Χαλκιδική 2.000 4.000
Θεσσαλία
Λάρισα 700 1.000
Μαγνησία 2.000 9.500
Ήπειρος
Πρέβεζα 2.000 3.500
Θεσπρωτία 800 400
Άρτα 686 337
Στερεά Ελλάδα
Βοιωτία 300 1.000
Φθιώτιδα 2.000 10.000
Φωκίδα 300 1.300
Εύβοια 200 2.000
Αττική
ΠΕ Νήσων 350 1.800
ΠΕ Ανατολικής Αττικής 500 1.500
ΠΕ Δυτικής Αττικής 450 1.000
Δυτική Ελλάδα
Αχαΐα 2.500 6.000
Αιτωλοακαρνανία 5.000 10.000
Ηλεία 15.000 22.000
Πελοπόννησος
Λακωνία 26.000 30.000
Μεσσηνία 20.000 28.000
Τριφυλία 19.000 27.000
Κορινθία 3.500 9.000
Αργολίδα 4.200 6.000
Αρκαδία 1.600 3.500
Ιόνια Νησιά
Ζάκυνθος 4.000 7.000
Κέρκυρα 8.000 4.000
Κεφαλονιά 1.600
Βόρειο Αιγαίο
Λέσβος 4.500 17.500
Σάμος-Ικαρία 1.200 3.000
Χίος 13 800
Κρήτη
Χανιά 22.000 29.000
Ρέθυμνο 5.000 16.000
Ηράκλειο 30.000 45.000
Λασίθι 5.500 18.000
Σύνολο 194.645 331.267

Ελαιόλαδο: Οι προβλέψεις για την παραγωγή των άλλων χωρών τις Μεσογείου