Η ποιότητα του «καυσίμου» που βάζουμε στη «μηχανή» του οργανισμού μας παίζει σίγουρα μεγάλο ρόλο στην υγεία μας. Εάν, για παράδειγμα, του προσφέρουμε μια εξαιρετικά επεξεργασμένη τροφή, με μπόλικο λίπος, θα καταπονηθεί πολύ για να τη μεταβολίσει και είναι αμφίβολο το κατά πόσο θα καταφέρει να αφομοιώσει τα θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν σε αυτήν, εφόσον υπάρχουν κιόλας. Από την άλλη, στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν τρόφιμα που να λειτουργούν ως «θαυματουργά χάπια».
Τα φύκια έχουν γίνει μόδα στη διατροφή των Ευρωπαίων τα τελευταία χρόνια. Η κατανάλωσή τους ξεκίνησε από την Ιαπωνία και σε όλο τον κόσμο υπολογίζεται ότι υπάρχουν συνολικά 25.000 είδη. Αποτελούνται κυρίως από νερό, ενώ η περιεκτικότητά τους σε πρωτεΐνη ποικίλλει, καθώς υπάρχουν φύκια που περιέχουν πάνω από 20%. Επίσης, περιέχουν προβιταμίνη Α, βιταμίνες Β, ειδικά Β12, ιχνοστοιχεία και μεταλλικά άλατα (ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, ιώδιο), ενώ δεν έχουν λίπος.
Κατά συνέπεια, τα φύκια είναι μια πολύ καλή τροφή, ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι έχουν δυνητικά και ένα μεγάλο μειονέκτημα: Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να περιέχουν βαρέα μέταλλα, μόλυβδο ή υδράργυρο, ακριβώς επειδή βρίσκονται στον πάτο της θάλασσας, όπου κατακάθονται τα βαρέα μέταλλα. Τα φύκια χρησιμοποιούνταν συνήθως ως πρόσθετα σε κρέμες και σάλτσες για να κάνουν την υφή τους πιο πυκνή, αλλά σιγά-σιγά έχουν ξεκινήσει να μπαίνουν περισσότερο στη διατροφή μας λόγω, κυρίως, της πρωτεΐνης που περιέχουν. Άλλωστε, βρισκόμαστε σε μια εποχή που η προστασία του περιβάλλοντος και η ανάγκη περιορισμού της σπατάλης των φυσικών πόρων είναι πρωταρχικής σημασίας, οπότε αναζητούνται πηγές πρωτεΐνης πέραν του κρέατος και των γαλακτοκομικών.
«Φύκια» για μεταξωτές κορδέλες;
Για παράδειγμα, ένα από τα πιο δημοφιλή βότανα ανά τον κόσμο είναι σήμερα το τζίνσενγκ, γνωστό και ως η «ρίζα της ζωής». Προερχόμενο από ένα πολυετές, φυλλοβόλο φυτό, το εν λόγω προϊόν έχει ανεβάσει τις «μετοχές» του, με αποτέλεσμα να προστίθεται –μεταξύ άλλων– σε διάφορα τρόφιμα και να χαρακτηρίζεται ως «υπερτροφή». Τα δύο είδη τζίνσενγκ, το άσπρο και το κόκκινο, θεωρούνται ότι τονώνουν τα νεφρά, τα κόκαλα, τα δόντια την καρδιά, το αίμα και το νευρικό και αναπνευστικό σύστημα, ενώ έχουν και αφροδισιακές ιδιότητες.
Προς το παρόν, ωστόσο, οι υποτιθέμενες ευεργετικές ιδιότητες που εξασφάλισαν φήμη στο τζίνσενγκ δεν έχουν εξακριβωθεί. Δεν υπάρχουν, δηλαδή, συγκεκριμένες μελέτες που να αποδεικνύουν την τονωτική του δράση. Μάλιστα, σε μεγάλες δόσεις θεωρείται ότι μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία, ενώ έχει αναφερθεί ότι άτομα που έλαβαν πάνω δέκα γραμμάρια ημερησίως παρουσίασαν συμπτώματα ευφορίας που συνοδεύονταν από αϋπνίες και σύγχυση.
Η περίπτωση της σόγιας
Από την άλλη, η σόγια έχει πολλά εξακριβωμένα θετικά στοιχεία ως τρόφιμο, ειδικά για όσους δεν καταναλώνουν κρέας. Η εξάπλωσή της στο παγκόσμιο διατροφολόγιο οφείλεται στη μεγάλη ποσότητα πρωτεϊνών που περιέχει, οι οποίες πριν από το μαγείρεμα κυμαίνονται στο 37%.
Πρόκειται, βέβαια, για μια φυτική πρωτεΐνη, κατά συνέπεια της λείπει ένα απαραίτητο αμινοξύ, η μεθιονίνη. Επίσης, έχει περιεκτικότητα 18% σε λίπος, γι’ αυτό, άλλωστε, παίρνουμε από αυτήν το σογιέλαιο, και 20% σε σάκχαρα και υδατάνθρακες. Ωστόσο, περιέχει μπόλικη βιταμίνη Β.
Σήμερα, η σόγια συναντάται σχεδόν παντού, είτε αυτούσια είτε ως λεκιθίνη σόγιας. Σε πολλά προϊόντα, όπως τα χάμπουργκερ, τα ραβιόλια και τα αλλαντικά, συχνά ένα μέρος του κρέατος αντικαθίσταται από σόγια. Επιπλέον, οι έτοιμες σάλτσες περιέχουν σόγια. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, όλα τα έτοιμα γεύματα για βρέφη άνω των πέντε μηνών μπορούν να περιέχουν σόγια. Βέβαια, το μεγαλύτερο ποσοστό της προέρχεται από μεταλλαγμένες ποικιλίες, γεγονός που προκαλεί πολλά ερωτήματα στους καταναλωτές, δεδομένης και της συχνής απουσίας σχετικής επισήμανσης.
Τα αφεψήματα
Τα αφεψήματα είναι πολύ ευεργετικά, διότι καθαρίζουν τον οργανισμό και περιέχουν ωφέλιμα ιχνοστοιχεία. Επιπλέον, προσφέρουν μια καλή πηγή ενυδάτωσης, ειδικά για τους μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους.Τελευταία γίνονται έρευνες για αφεψήματα, όπως το μαύρο τσάι ή το τσάι του βουνού, και τα αποτελέσματα δείχνουν θετική επίδραση στην υγεία. Η εξειδίκευση αυτών των θετικών επιδράσεων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ισχυρισμός υγείας σε συγκεκριμένα προϊόντα, πολλαπλασιάζοντας την αξία τους ως στοιχεία της διατροφής, ειδικά για συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού.
