Θετικό το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων της Ελλάδας το 2023

Παρά το δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, το εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων της χώρας ανέκαμψε το 2023, παρουσιάζοντας πλεόνασμα (+526 εκατ. ευρώ), έναντι του ελλείμματος κατά το προηγούμενο έτος (-461 εκατ. ευρώ). Βελτίωση, εξάλλου, σημείωσε η συμμετοχή των αγροτικών προϊόντων στο σύνολο των εξαγόμενων αγαθών της χώρας, καλύπτοντας το 20,2% το 2023, αναλογία σημαντικά υψηλότερη της αντίστοιχης του 2022 (16,4%).

Οι θετικές αυτές εξελίξεις, όπως προκύπτουν από τις εκτιμήσεις του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, προήλθαν από τη μεγαλύτερη άνοδο των εξαγωγών, η αξία των οποίων ανήλθε το 2023 σε 10,16 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αισθητή αύξηση ως προς το προηγούμενο έτος (+12,8%) σε σχέση με την πολύ μικρότερη άνοδο των εισαγωγών, που ανήλθαν σε 9,64 δισ. ευρώ (+1,7%).

Την υψηλότερη επίδοση μεταξύ των επιμέρους κατηγοριών κατέγραψαν οι εξαγωγές στα έλαια και τα λίπη (+38%), κυρίως εξαιτίας της μεγάλης ανόδου των εξαγωγών στο ελαιόλαδο. Ακολούθησαν τα μη αλκοολούχα ποτά και ο καπνός (+11,5%) και τα τρόφιμα (+9%), οι εισαγωγές των οποίων σημείωσαν μικρή αύξηση (+2%). Συγκριτικά, πάντως, τα τρόφιμα εξακολουθούν να αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των εμπορικών συναλλαγών στον αγροτικό τομέα, αν και μέρος των εξαγωγών καλύπτουν ορισμένα μη διατροφικά γεωργικά προϊόντα, όπως το βαμβάκι, ο καπνός και τα επεξεργασμένα προϊόντα του, οι εξαγωγές των οποίων παραμένουν ιδιαίτερα σημαντικές.

Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων-ΠΣΕ, 7/3/2024, (*) Προσωρινά στοιχεία

Πηγή: ΚΕΠΕ, Περιοδικό Οικονομικές Εξελίξεις, Τεύχος 54, Ιούνιος 2024

Η πορεία των εξαγωγών στα επιμέρους γεωργικά προϊόντα

Στα γεωργικά προϊόντα, οι εξαγωγές σημείωσαν ανακατατάξεις ως προς το προηγούμενο έτος. Στην κορυφή βρέθηκαν το 2023 οι εξαγωγές παρθένου ελαιoλάδου, με αξία 1.064 εκατ. ευρώ και όγκο 174 χιλ. τόνων, καταγράφοντας έντονη άνοδο της αξίας σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (+44%) λόγω της εκτόξευσης των τιμών του προϊόντος, ως συνέπεια του περιορισμού της προσφοράς εξαιτίας της μεγάλης μείωσης της παραγωγής στις κυριότερες παραγωγικές χώρες της ΕΕ (Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία).

Τα τυροκομικά προϊόντα, με αξία 909 εκατ. ευρώ και όγκο 112 χιλ. τόνων, βρέθηκαν στη 2η θέση, παρουσιάζοντας σημαντική άνοδο της αξίας (+21%). Η άνοδος αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εξαγωγών της φέτας, που εξακολουθεί να καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος (735 εκατ. ευρώ, με όγκο 87 χιλ. τόνων το 2023) και με αυξημένη μέση τιμή εξαγωγής (8,4 ευρώ/κιλό) ως προς την αντίστοιχη του 2022 (+20%). Σημαντική, επίσης, θεωρείται η άνοδος των εξαγωγών στο γιαούρτι και τα επιδόρπιά του, η αξία των οποίων ανήλθε το 2023 σε 325 εκατ. ευρώ (+25%) και με αισθητή άνοδο ως προς τον όγκο (+11%).

Στην 3η θέση, παρά την κάμψη της αξίας, βρέθηκαν οι εξαγωγές σε παρασκευασμένες ελιές (619 εκατ. ευρώ), παρουσιάζοντας άνοδο ως προς τον όγκο (+4,4%). Σημαντικές, επίσης, ήταν οι εξαγωγές σε κονσέρβες πυρηνόκαρπων φρούτων, κυρίως από ροδάκινα και βερίκοκα, καταλαμβάνοντας την 4η θέση, με αξία 424 εκατ. ευρώ, μέγεθος αισθητά αυξημένο ως προς το προηγούμενο έτος (+10%).

Να σημειωθεί ότι οι κομπόστες ροδάκινων και νεκταρινιών εξακολουθούν να καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος των προϊόντων της κατηγορίας (388 εκατ. ευρώ το 2023), θέτοντας τη χώρα στην πρώτη θέση στις εξαγωγές του προϊόντος σε παγκόσμιο επίπεδο σε όρους αξίας και όγκου.

Οι εξαγωγές εκκοκκισμένου βαμβακιού περιορίστηκαν το 2023 σε 418 εκατ. ευρώ, με όγκο 212 χιλ. τόνων, μεγέθη σημαντικά μειωμένα ως προς το προηγούμενο έτος (-34% και -21% αντίστοιχα), κατατάσσοντας το προϊόν στην 5η θέση, έναντι της 1ης το 2021. Η πτώση αυτή συνδέεται κυρίως με τη μείωση της εγχώριας παραγωγής στο σύσπορο βαμβάκι λόγω της επικράτησης δυσμενών καιρικών συνθηκών στην καλλιέργεια.

Σημειώνεται, επίσης, η σημαντική μείωση της μέσης τιμής εξαγωγής του προϊόντος το 2023 (1,97 ευρώ/κιλό) σε σύγκριση με την αντίστοιχη του 2022 (-19%). Επιπλέον, πτώση κατέγραψαν οι εξαγωγές σπερμάτων βαμβακιού ως προς την αξία (75 εκατ. ευρώ) και τον όγκο (185 χιλ. τόνοι), μεγέθη ιδιαίτερα μειωμένα ως προς το 2022 (-26% και -25% αντίστοιχα).

Στα νωπά φρούτα, ξεχώρισαν οι εξαγωγές στα ακτινίδια, που κάλυψαν το 91% της αξίας της αναφερόμενης κατηγορίας (271 εκατ. ευρώ), παρουσιάζοντας σημαντική άνοδο ως προς την αξία και τον όγκο (+30% και +15% αντίστοιχα) και με αισθητή βελτίωση της μέσης τιμής εξαγωγής (1,28 ευρώ/κιλό) σε σύγκριση με την αντίστοιχη του 2022 (+13%). Σημειώνεται ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να διατηρεί την 4η θέση στην παγκόσμια παραγωγή ακτινιδίων, καταλαμβάνοντας παράλληλα την 3η θέση στις παγκόσμιες εξαγωγές του προϊόντος, μετά τη Νέα Ζηλανδία και την Ιταλία.

Στα εσπεριδοειδή, σημειώνεται η ιδιαίτερα σημαντική άνοδος στις εξαγωγές πορτοκαλιών, που ανήλθαν σε 226 εκατ. ευρώ, με όγκο 356 χιλ. τόνων, καταγράφοντας έντονη αύξηση ως προς την αξία και τον όγκο (+65% και +34% αντίστοιχα). Άνοδο, εξάλλου, παρουσίασε η αξία εξαγωγών στα μανταρίνια, που ανήλθε σε περίπου 100 εκατ. ευρώ (+15%), παρά την κάμψη στον όγκο εξαγωγών.

Στα κυριότερα πυρηνόκαρπα φρούτα, η εγχώρια παραγωγή περιορίστηκε το 2023 εξαιτίας των δυσμενών καιρικών συνθηκών, κυρίως στα ροδάκινα και τα βερίκοκα. Εντούτοις, η αξία εξαγωγών στο σύνολο των προϊόντων της κατηγορίας ανήλθε σε 201 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας σημαντική άνοδο (+18%), παρά τη μείωση του όγκου (-3%).

Στα κηπευτικά, σημειώνεται η ενίσχυση της αξίας εξαγωγών στις φράουλες, που ανήλθε σε 145 εκατ. ευρώ (+11%). Μικρή, ωστόσο, ήταν η άνοδος της αξίας εξαγωγών στα καρπούζια και τα πεπόνια (+2%), κυρίως εξαιτίας της σημαντικής μείωσης του όγκου (-13%).

Στο σκληρό σιτάρι, η εγχώρια παραγωγή περιορίστηκε το 2023 λόγω της επικράτησης δυσμενών καιρικών συνθηκών στην καλλιέργεια, ενώ πτώση κατέγραψαν οι τιμές του προϊόντος μετά τη μεγάλη άνοδό τους κατά τη διάρκεια του 2022, με συνέπεια την αισθητή μείωση της αξίας εξαγωγών του προϊόντος, που περιορίστηκε σε 166 εκατ. ευρώ (-13%).

Στο σύνολό τους, οι εξαγωγές στα 30 αναφερόμενα γεωργικά προϊόντα ανήλθαν το 2023 σε 7.374 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αισθητή άνοδο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (+15%), αλλά μικρότερη ως προς τον όγκο (+6,6%), που επηρεάστηκε από τις επιπτώσεις των δυσμενών καιρικών συνθηκών σε ορισμένες καλλιέργειες

Αντίθετα, άνοδο κατέγραψε η αξία εξαγωγών στα παρασκευάσματα δημητριακών, που ανήλθε σε 146 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση ως προς την αξία και τον όγκο (+23% και +18% αντίστοιχα). Σημαντική, εξάλλου, ήταν η αξία εξαγωγών στα μείγματα και ζυμάρια αρτοποιίας, που ανήλθε σε 150 εκατ. ευρώ.

Στα προϊόντα της αμπελοκομίας, στασιμότητα παρουσίασε η αξία των εξαγωγών στο κρασί (97 εκατ. ευρώ, με όγκο 28 χιλ. τόνων), κυρίως εξαιτίας της μείωσης του όγκου (-4%) ως συνέπεια της επικράτησης δυσμενών καιρικών συνθηκών και προσβολών στα οινοστάφυλα. Μείωση, εξάλλου, σημείωσαν οι εξαγωγές στα επιτραπέζια σταφύλια, η αξία των οποίων περιορίστηκε σε 69 εκατ. ευρώ, με όγκο 42 χιλ. τόνων, παρουσιάζοντας πτώση ως προς τον όγκο (-10%) και μικρότερη ως προς την αξία (-4%).

Θετικές ήταν οι επιδόσεις της καπνοβιομηχανίας, με την αισθητή άνοδο των εξαγωγών στα τσιγάρα, η αξία των οποίων ανήλθε σε 333 εκατ. ευρώ (+6%), αλλά και με τη μεγάλη αύξηση σε ορισμένα επεξεργασμένα προϊόντα και εκχυλίσματα, η αξία των οποίων ανήλθε σε 373 εκατ. ευρώ (+42%). Ωστόσο, πτώση καταγράφεται στις εξαγωγές καπνού (130 εκατ. ευρώ, με όγκο 19 χιλ. τόνων), με μεγέθη αισθητά μειωμένα (-8% και -25% αντίστοιχα) λόγω του περιορισμού στην έκταση της καλλιέργειας και στην παραγωγή του προϊόντος.

Στο σύνολό τους, οι εξαγωγές στα 30 αναφερόμενα γεωργικά προϊόντα ανήλθαν το 2023 σε 7.374 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αισθητή άνοδο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (+15%), αλλά μικρότερη ως προς τον όγκο (+6,6%), που επηρεάστηκε από τις επιπτώσεις των δυσμενών καιρικών συνθηκών σε ορισμένες καλλιέργειες.

Ανάκαμψη μετά το ελλειμματικό 2022

Σύμφωνα, εξάλλου, με νεότερες εκτιμήσεις (στοιχεία ΚΕΠΕ, Ιούνιος 2024), το εμπορικό ισοζύγιο στο σύνολο των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων της χώρας, περιλαμβάνοντας τα αλιεύματα και σειρά άλλων επιμέρους προϊόντων (ζωοτροφές, καφές, τσάι, ξυλεία κ.ά.) παρουσίασε πλεόνασμα το 2023 (+460 εκατ. ευρώ), έναντι του ελλείμματος κατά το προηγούμενο έτος (-290 εκατ. ευρώ).

Βελτίωση, επίσης, σημείωσε η συμμετοχή των αναφερόμενων προϊόντων και τροφίμων στο σύνολο των εξαγόμενων αγαθών της χώρας, καλύπτοντας το 31,5% το 2023, αναλογία αισθητά υψηλότερη της αντίστοιχης του 2022 (28,7%).

Όπως σημειώνεται στην έρευνα του ΚΕΠΕ, η άνοδος των εξαγωγών αποδίδεται στη σημαντική αύξησή τους ιδιαίτερα στο ελαιόλαδο και δευτερευόντως στα γαλακτοκομικά προϊόντα και στα οπωροκηπευτικά. Ωστόσο, επισημαίνεται το υψηλό έλλειμμα που εξακολουθεί να παρουσιάζει ο τομέας του κρέατος (-1,5 δισ. ευρώ το 2023).

Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων-ΠΣΕ, 7/3/2024