των Γιάννη Τσατσάκη, Μαρίας Αντωνίου
Kαμπανάκι για τη δραματική αύξηση του κόστους παραγωγής και τον αντίκτυπό της στη βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών εκμεταλλεύσεων συνιστούν τα στοιχεία που παραθέτoυν οι Copa-Cogeca στο τελευταίο σημείωμά τους για τις επιπτώσεις της πανδημίας στην αγροδιατροφική αλυσίδα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τoυ FEFAC (Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ζωοτροφών), που παραθέτουν οι οργανώσεις, οι τιμές των ζωοτροφών στο σύνολο της ΕΕ αυξήθηκαν το 2021 από 25% έως 35%, ενώ σε κάποιες χώρες οι ανατιμήσεις άγγιξαν το 50%. Με δεδομένο ότι οι ζωοτροφές αντιπροσωπεύουν από 60% έως 70% της συνολικής δαπάνης των κτηνοτρόφων, η κατάσταση κρίνεται από δύσκολη έως απελπιστική, ιδίως για κλάδους, όπως η χοιροτροφία, όπου οι τιμές είναι επί μακρόν καθηλωμένες σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Αντίστοιχα, στα λιπάσματα, σύμφωνα με το AMIS Market Monitor, οι τιμές σε αρκετούς κωδικούς παρέμειναν στα ύψη ή έπιασαν νέα υψηλά στη διάρκεια του προηγούμενου δωδεκαμήνου, λόγω των αυξήσεων στο φυσικό αέριο, των αναταράξεων στην εφοδιαστική αλυσίδα και στις μεταφορές και των περιορισμών στις εξαγωγές που επέβαλαν μεγάλοι εξαγωγείς. Καθώς τόσο οι τιμές όσο και η διαθεσιμότητα εξακολουθούν να αποτελούν πρόβλημα, δημιουργούνται προσκόμματα στους σχεδιασμούς των παραγωγών και των συνεταιρισμών, κάτι που δεν αποκλείεται να αποτυπωθεί στις αποδόσεις.
Στα θετικά, καθώς τα περιοριστικά μέτρα αίρονται στις περισσότερες χώρες, τα κανάλια διάθεσης που «χτυπήθηκαν» περισσότερο από την πανδημία, με πρώτο και κύριο το HoReCa δείχνουν να επανέρχονται στην κανονικότητα, ενώ και οι διεθνείς μεταφορές ανακάμπτουν αργά, αλλά σταθερά, με μεγάλο ερώτημα εδώ βέβαια τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία. Άξιο αναφοράς είναι ότι ο αγροδιατροφικός τομέας συνεισέφερε το 2021 57,5 δισ. ευρώ στο συνολικό εμπορικό πλεόνασμα του ευρωπαϊκού κλάδου τροφίμων (+14% σε σύγκριση με το 2020).
Συνεχίζει να αιμορραγεί η χοιροτροφία
Σε κλαδικό επίπεδο, τη δραματική κατάσταση στη χοιροτροφία αντανακλά, κατ’ αρχάς, η μέση τιμή του χοιρινού κρέατος, που στα 1,32 ευρώ/κιλό βρίσκεται πολύ κάτω από το κόστος παραγωγής. Παράλληλα, η μέση τιμή για τα χοιρίδια είναι μειωμένη κατά 12% ή κατά 35,5 ευρώ/ζώο σε σχέση με πέρυσι.
Οι πιέσεις στον κλάδο εντάθηκαν πέρυσι από τα μέτρα για την πανδημία, αλλά και από την εξάπλωση της πανώλης των χοίρων, ενώ στην εξίσωση προστίθενται και οι δυσκολίες στην ανεύρεση εργατικών χεριών για τα σφαγεία και τις μεταποιητικές μονάδες. Όλα αυτά, όπως αναφέρουν οι Copa-Cogeca, εξηγούν γιατί πολλοί χοιροτρόφοι εγκαταλείπουν το επάγγελμα.
Περισσότερες οι εισαγωγές ντομάτας από Τουρκία
Στα οπωροκηπευτικά, η καλλιέργεια της ντομάτας υπό κάλυψη μειώθηκε την περασμένη χρονιά, ενώ η ΕΕ έγινε καθαρός εισαγωγέας του προϊόντος από την Τουρκία, τη στιγμή που οι εξαγωγές ολλανδικής και ισπανικής ντομάτας προς το Ηνωμένο Βασίλειο (που αποτελεί τη βασική αγορά για την ΕΕ) μειώθηκαν. Στα μήλα, κατά πρώτο λόγο, και στα αχλάδια, κατά δεύτερο, αποτυπώνονται οι συνέπειες από το εμπάργκο της Λευκορωσίας. Τα αποθέματα μήλων τον Ιανουάριο ήταν αυξημένα κατά 5% έναντι των περσινών, ενώ των αχλαδιών κατέγραψαν μείωση 18,2%. Στα πορτοκάλια, οι μέσες τιμές στην ΕΕ τον Δεκέμβριο ήταν ελαφρώς υψηλότερες από ό,τι το 2020.
Επιπλέον, σύμφωνα με τις Copa-Cogeca, πιθανά θεωρούνται τα εμπόδια στην εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς από την εισαγωγή σε εθνικό επίπεδο διαφορετικών νομοθεσιών για τη συσκευασία φρούτων και λαχανικών.
Μίνιμουμ τα 20 λεπτά στη βιομηχανική πατάτα
Η αγορά της πατάτας ανακάμπτει όσο χαλαρώνουν τα περιοριστικά μέτρα, ενώ στη Δυτική Ευρώπη οι τιμές της βιομηχανικής στην ελεύθερη αγορά ξεκινούν από τα 200 ευρώ/τόνο, πολύ πάνω δηλαδή από αυτές που προβλέπονται στα συμβόλαια και οι οποίες, όπως υπογραμμίζουν οι οργανώσεις, πρέπει να αυξηθούν, προκειμένου να καλυφθούν τα υψηλότερα κόστη παραγωγής. Την ίδια στιγμή, λόγω του Brexit, καταγράφονται προβλήματα στο εμπόριο πατατόσπορου μεταξύ ΕΕ και Ην. Βασιλείου.
Ανεβασμένο τον Ιανουάριο το αγελαδινό
Στην αγορά γάλακτος, η τιμή του αγελαδινού αυξήθηκε τον Ιανουάριο στα 40 λεπτά/κιλό, ενώ σε ανοδικό κανάλι βρίσκονται, επίσης, βούτυρο, σκόνη γάλακτος και τσένταρ.
Η παραγωγή, πάντως, του αγελαδινού παρουσίασε το 11μηνο του 2021 οριακή μείωση 0,2%, ενώ μεγαλύτερη ήταν η πτώση στο βούτυρο (-2,3%) και στη σκόνη αποβουτυρωμένου γάλακτος (-5,6%). Στα δύο τελευταία προϊόντα, οι ευρωπαϊκές εξαγωγές κατέγραψαν μείωση, σε αντίθεση με τις εξαγωγές τυριού που κινήθηκαν ανοδικά.
ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ
Στα 2,20 ευρώ/κιλό η μέση τιμή του κοτόπουλου, στο 1,42 ευρώ τα αβγά
Το πλήγμα της γρίπης των πτηνών ήταν ισχυρό για τους παραγωγούς ορισμένων κρατών (π.χ. Ιταλία, Πολωνία, Γαλλία, Ολλανδία). Ωστόσο, στην αγορά πουλερικών παρατηρείται σταθερότητα, με τις τιμές την τέταρτη εβδομάδα του έτους να διαμορφώνονται για το κρέας κοτόπουλου στα 2,20 ευρώ/κιλό και για τα αβγά στο 1,42 ευρώ/κιλό. Κι εδώ, όπως σημειώνουν οι Copa-Cogeca, είναι αναγκαίο να επικρατήσουν «λογικές» τιμές που θα επιτρέψουν την κάλυψη του αυξημένου κόστους των εισροών. Όπως και στη χοιροτροφία, έτσι κι εδώ υπάρχει ζήτημα διαθεσιμότητας εργαζομένων, ιδίως στις μονάδες σφαγής και μεταποίησης.
ΚΡΑΣΙ
Αυξάνονται κατανάλωση και εξαγωγές, προβληματίζουν δαπάνες και μεταφορές
Η κατανάλωση κρασιού, τόσο κατ’ οίκον όσο και στο κανάλι HoReCa, ανακάμπτει, ωστόσο στον κλάδο της φιλοξενίας (τουρισμός) παραμένει κάτω από τα επίπεδα του 2019. Οι εξαγωγές παρουσίασαν, επίσης, ανοδική τάση σε όγκο και αξία (+10% στις τρεις μεγαλύτερες χώρες παραγωγής) μετά την αναστολή των αμερικανικών δασμών. Οι τιμές αυξήθηκαν ελαφρώς, ιδίως στις εξαγωγές, όχι όμως αρκετά για την κάλυψη του κόστους παραγωγής (λιπάσματα, ενέργεια, μεταφορά, πρώτες ύλες, κόστος συσκευασίας). Επιπλέον, παραμένει η ανησυχία για τις δαπάνες μεταφορών (π.χ. εμπορευματοκιβώτια) που έχουν αυξηθεί από 400% έως 1000%.
ΕΛΙΕΣ & ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ
Τρίτη σερί χρονιά με άνοδο στην κατανάλωση, βελτιωμένες οι τιμές
Μειωμένη κατά 1%, στους 1,97 εκατ. τόνους, εκτιμάται η παραγωγή ελαιολάδου της περιόδου 2021/2022, λόγω των μειωμένων αποδόσεων σε Ισπανία και Ελλάδα, που αντισταθμίζονται έως έναν βαθμό από τις αυξήσεις σε Ιταλία και Πορτογαλία. Αντίθετα, η παραγωγή εκτός ΕΕ αναμένεται αυξημένη κατά 11%, από τα προηγούμενα χαμηλά επίπεδα. Ελαφρά αύξηση προβλέπεται για την κατανάλωση, για τρίτη συνεχή χρονιά, στους 1,5 εκατ. τόνους. Αυξημένες, παράλληλα, προβλέπονται οι εισαγωγές και οι εξαγωγές προϊόντος. Οι τιμές του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου ήταν σημαντικά αυξημένες κατά 29% τον Δεκέμβριο σε Ισπανία και Ελλάδα, αντίθετα υποχώρησαν κατά 15% στην Ιταλία.
