Άρρηκτα συνδεδεμένη με την εμφάνιση σωρείας ασθενειών, αλλά και προβλημάτων τόσο στον άνθρωπο όσο και στο περιβάλλον αποδεικνύεται η μη ορθολογική χρήση των φυτοφαρμάκων. Επιπλέον, η μη ανακύκλωση των συσκευασιών των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, τα οποία συνήθως καταλήγουν στα απορρίμματα, επιδεινώνουν την ήδη επιβαρυμένη κατάσταση τόσο των εδαφών όσο και του υδροφόρου ορίζοντα. Στο πλαίσιο της ενημέρωσης για την ορθολογική χρήση των φυτοπροστατευτικών, θα πραγματοποιηθεί αύριο, Σάββατο 14 Οκτωβρίου, στο Τυμπάκι του Νομού Ηρακλείου, η 3η επιστημονική διημερίδα για τα φυτοφάρμακα από τον Δήμο Φαιστού.
Το 1% των αγροτών χρησιμοποιεί προστασία
Σε σχέση με την εκδήλωση, ενδιαφέρον αλλά και ανησυχία προκαλούν τα αποτελέσματα μελετών τόσο του Εθνικού Συνδέσμου Φυτοπροστασίας (ΕΣΥΦ) όσο και του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου, τα οποία δείχνουν ότι οι αγρότες δεν συμβουλεύονται τις συσκευασίες των φυτοφαρμάκων τόσο στο θέμα των δοσολογιών όσο και σε ό,τι αφορά τα μέτρα ατομικής προστασίας. Χαρακτηριστική είναι έρευνα του ΕΣΥΦ, που αναφέρει πως μόνο το 1% των αγροτών χρησιμοποιεί ειδικές προστατευτικές στολές, μπότες, γάντια και προσωπίδες. Όπως χαρακτηριστικά δηλώνει στην «ΥΧ» ο Δημήτριος Πετράκης, παιδοχειρουργός, επίτιμο μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Τοξικολογίας και μέλος του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου, «μπορεί οι αγρότες μας να είναι εργατικοί και να παράγουν πιστοποιημένα αγροτικά προϊόντα, αλλά θα πρέπει να “πιστοποιείται” και η υγεία τους». Όπως ο ίδιος προσθέτει, «η Κρήτη έχει 33 εκατ. ελαιόδεντρα, ενώ πραγματοποιούνται τέσσερις έως πέντε επαγγελματικοί ψεκασμοί κάθε καλοκαίρι με φυτοφάρμακα για τη δακοκτονία. Καμία δημόσια υπηρεσία, όμως, δεν πραγματοποιεί ελέγχους στο τέλος της περιόδου των ψεκασμών για να εντοπίσει παραγωγούς, οι οποίοι ενδεχομένως έχουν εκτεθεί σε κάποια από τα φυτοφάρμακα».
Οι κίνδυνοι για την υγεία
Το πρόβλημα, όμως, δεν σταματάει εκεί. Όπως τονίζει ο κ. Πετράκης, η μακροχρόνια έκθεση σε μεγάλες ποσότητες φυτοφαρμάκων μπορεί να ευθύνεται για πολλές ασθένειες και συγγενείς ανωμαλίες, όπως λαγώχειλο, λυκόστομα, κρυψορχία, μυοσκελετικές διαταραχές, αυτοάνοσα, ενδοκρινικές ασθένειες, καρδιοπάθειες, λευχαιμίες, καρκίνο, διαβήτη και υπογονιμότητα. Σύμφωνα με το Κέντρο Γονιμότητας Κρήτης, που επίσης συμμετέχει στη διημερίδα, οι καλλιεργητές, τόσο άντρες όσο και γυναίκες, εντατικών παραγωγικών μονάδων, όπως είναι τα θερμοκήπια, κινδυνεύουν σε μεγαλύτερο βαθμό από την ανεξέλεγκτη και μη σωστή χρήση των φυτοφαρμάκων, ενώ ίχνη από φυτοφάρμακα έχουν βρεθεί σε εξετάσεις κοπράνων ακόμα και σε έμβρυα. Όσον αφορά τις ενδοκρινικές ασθένειες, χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως σε πρόσφατη απόφασή του το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε την απαγόρευση των εμπορικών σκευασμάτων που στη σύνθεσή τους περιέχουν ενδοκρινικούς διαταράχτες.
Σωστός τρόπος ανακύκλωσης
Η μόλυνση του περιβάλλοντος είναι ακόμα μία επίπτωση της αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων. Εκτός της επιβάρυνσης του υδροφόρου ορίζοντα και της επιβάρυνσης του εδάφους, «δεν πραγματοποιείται ανακύκλωση των συσκευασιών των σκευασμάτων και καταλήγουν στα κοινά σκουπίδια», μας ενημερώνει ο κ. Πετράκης. Η διαδικασία απαιτεί «ξέπλυμα της συσκευασίας δύο με τρεις φορές, μετά να τοποθετηθεί σε ειδική σακούλα και να το συλλέξει ειδικό αυτοκίνητο», συμπληρώνει. Στην πεδιάδα της Μεσσαράς, τη μεγαλύτερη αγροτική περιφέρεια της Κρήτης και μία από τις πιο παραγωγικές της Ελλάδας (ζουν 40.000 κάτοικοι), η πλειονότητα του πληθυσμού ασχολείται με τη γεωργία, με αποτέλεσμα να εκτίθεται (είτε από πλευράς διατροφής είτε από πλευράς ψεκασμών) σε φυτοφάρμακα. «Παρά το γεγονός ότι αρκετές περιοχές, όπως η Πελοπόννησος και η Αττική, έχουν ενταχθεί σε προγράμματα απονιτροποίησης από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, η Κρήτη και η Θεσσαλία που είναι σημαντικές αγροτικές περιοχές έχουν μείνει… απ’ έξω», μας αναφέρει ο Δημήτριος Πετράκης.
Η εκδήλωση
Η εκδήλωση, που πραγματοποιείται αύριο Σάββατο 14 Οκτωβρίου, θα αποτελέσει μια σημαντική ενημερωτική προσπάθεια, με σκοπό να κινητοποιήσει τους παραγωγικούς φορείς της περιοχής, όπως ο Αγροτικός Σύλλογος Τυμπακίου, ο Αγροτοβιομηχανικός Συνεταιρισμός Τυμπακίου, κατοίκους, επιχειρηματίες, αλλά και ευαίσθητες ομάδες, όπως είναι οι μαθητές δημοτικών σχολείων και νηπιαγωγείων της περιοχής.
Σύσσωμοι οι γεωπόνοι, επιστήμονες, ιατροί καθηγητές από το πανεπιστήμιο Κρήτης, όπως ο Αριστείδης Τσατσάκης, και για πρώτη φορά η διευθύντρια του Κέντρου υγείας Μοιρών θα ενημερώσουν τους παρευρισκομένους για τη σημασία της σωστής χρήσης των φυτοφαρμάκων, ώστε να αποφεύγονται περιστατικά δηλητηριάσεων και να μειωθούν τα ποσοστά νοσηρότητας, που οφείλονται στη χρήση τους. Στη διημερίδα, συνδιοργανωτής είναι και η εταιρεία ΒΙΑΝΑΜΕ (Βιολογική Αναπτυξιακή Μεσσαράς) που, όπως σημειώνει ο Γεώργιος Μηναδάκης, τεχνολόγος γεωπόνος, υπεύθυνος πωλήσεων της εταιρείας, θα ενημερώσει το κοινό για «τη βιολογική γεωργία, τις προοπτικές ανάπτυξής της στην περιοχή και εναλλακτικές, νέες μεθόδους καλλιέργειας».
Η χρήση φυτοφαρμάκων σε αριθμούς
Σύμφωνα με στοιχεία που παραχώρησε στην «ΥΧ» ο κ. Πετράκης, η χρήση φυτοφαρμάκων σε παγκόσμιο επίπεδο αντιστοιχεί σε 6 εκατ. τόνους. Αντιστοιχούν, δηλαδή, 2 γραμμάρια ανά κάτοικο σε ημερήσια βάση (σε κάθε κάτοικο αντιστοιχούν, επίσης, έξοδα ύψους 4 ευρώ τον χρόνο για την αγορά φυτοφαρμάκων).
Η Ελλάδα καταναλώνει 30.000 τόνους σε φυτοφάρμακα, που αντιστοιχούν σε 8,2 γραμμάρια ανά κάτοικο ημερησίως, δηλαδή 3 κιλά φυτοφαρμάκου τον χρόνο, ποσότητα τετραπλάσια σε σχέση με τα παγκόσμια στατιστικά, ενώ πληρώνει 16,5 ευρώ τον χρόνο σε φυτοφάρμακα. Επιπλέον, ο μέσος Έλληνας αγρότης καταναλώνει 25 κιλά τον χρόνο και ένας μέσος παραγωγός θερμοκηπίου, που καλλιεργεί 2-3 στρέμματα, καταναλώνει 300 κιλά τον χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι είναι δέκα φορές πιο εκτεθειμένος σε φυτοφάρμακα από έναν απλό αγρότη και 100 φορές περισσότερο από έναν απλό κάτοικο.
Τέλος, στην Κρήτη, καταναλώνονται 3.000 τόνοι φυτοφαρμάκων, που αντιστοιχούν σε 13 γραμμάρια την ημέρα για κάθε κάτοικο, ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ελλήνων.
