«Η πεποίθηση ότι η καινοτομία προέρχεται μόνο μέσα από την έρευνα, καθώς και τα πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα, έχει πλέον ξεπεραστεί. Τώρα πια διαπιστώνουμε, και θεωρητικά και στην πολιτική της ΕΕ, ότι η καινοτομία μπορεί να προέλθει σχεδόν από παντού, δηλαδή από τους ίδιους τους γεωργούς, οι οποίοι έχουν μια ιδέα για κάτι καινούργιο», αναφέρει ο Αλέξανδρος Κουτσούρης, αναπληρωτής καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και εθνικός εκπρόσωπος του προγράμματος AgriSPIN. Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «AgriSPIN – Χώρος και καινοτομίες στη γεωργία», το οποίο ολοκληρώθηκε πρόσφατα, αναζήτησε τη διαδικασία μέσα από την οποία «γεννιέται» η καινοτομία, στο πλαίσιο των συνεταιρισμών, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να διαδοθεί στην αγροτική παραγωγή και στην ύπαιθρο.
Μελετώντας 58 περιπτώσεις καινοτομίας, οι τέσσερις σε ελληνικό επίπεδο, οι ερευνητές κατέγραψαν τα βήματα που ακολουθήθηκαν για κάθε περίπτωση, αλλά και τις βοήθειες που χρειάστηκαν. Στο επίκεντρο του ελληνικού προγράμματος, βρέθηκε η διερεύνηση τεσσάρων καινοτόμων παραδειγμάτων της περιοχής Καρδίτσας. Πιο συγκεκριμένα, μελετήθηκαν ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Στέβιας, η Ομάδα Παραγωγής Superfoods «Εύκαρπον», η Ομάδα Οσπρίων «Ψύχανθος» και ο Ενεργειακός Συνεταιρισμός Καρδίτσας ΕΣΕΚ. Αυτό που τόνισε ο Αλ. Κουτσούρης είναι πως από τις επιτόπιες επισκέψεις στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό, διαπιστώθηκε ότι για να αναπτυχθεί η καινοτομία χρειάζονται δυνατές υποστηρικτές δομές που θα βοηθήσουν τις ομάδες ή τους συνεταιρισμούς στα πρώτα τους βήματα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τη δουλειά αυτή ανέλαβε η Αναπτυξιακή Καρδίτσας με τη θερμοκοιτίδα επιχειρηματικότητας που διαθέτει.
Με τη μεθοδολογία του «Σπιράλ των καινοτομιών», το πρόγραμμα ερεύνησε πτυχές, όπως την αρχική ιδέα και το πώς μεταδίδεται η ιδέα αυτή, ώστε να δημιουργηθεί μία πρώτη ομάδα, τον σχεδιασμό, τη διάδοση, αλλά και την αποδοχή της καινοτομίας σε ευρύ πλαίσιο.
Αποτελέσματα
Σε όλες τις περιπτώσεις, οι άνθρωποι με την αρχική ιδέα απευθύνθηκαν στην Αναπτυξιακή Καρδίτσας, η οποία διοργάνωσε τις πρώτες εκδηλώσεις για τη μετάδοση της ιδέας. Η δραστηριότητα αυτή είχε ως αποτέλεσμα να ενδιαφερθούν περισσότεροι αγρότες και να δημιουργήσουν τον κάθε συνεταιρισμό. «Η Αναπτυξιακή, επίσης, επειδή οι δομές αυτές ήταν εντελώς ανίσχυρες, τους φιλοξένησε στα γραφεία της και τους παρείχε γραμματειακή και τεχνική υποστήριξη γραφείου, γιατί δεν είχαν κάπου να εγκατασταθούν», αναφέρει ο Αλ. Κουτσούρης. Επιπλέον, διαπιστώθηκε πως οι άνθρωποι αυτοί χρειάστηκαν επαφές με τα κέντρα γνώσης και τεχνολογίας. Σε αρκετές από τις περιπτώσεις αυτές, «επειδή η Αναπτυξιακή είχε πολύ καλές σχέσεις με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, διασύνδεσε τους ανθρώπους που ενδιαφέρονταν για την καινοτομία με τα κέντρα γνώσης και τεχνολογίας, ώστε να μπορέσουν να βρουν τις κατάλληλες πληροφορίες». Επίσης, διοργάνωσε από μόνη της κάποιες εκπαιδευτικές συναντήσεις για τα στελέχη αυτών των νέων συνεταιρισμών.
Τα Βήματα
Αγροτικός Συνεταιρισμός Στέβιας
- Εύρεση εναλλακτικών καινοτόμων καλλιεργειών.
- Διοργάνωση εκδηλώσεων με στόχο τη διάδοση της ιδέας.
- Βοήθεια από πανεπιστημιακούς φορείς, όπως το Πανεπιστήμιο Λάρισας και το ΤΕΙ Λάρισας.
- Χρηματοδότηση από πρόγραμμα LEADER και ιδία κεφάλαια.
Το πρώτο εργοστάσιο στέβιας στην Ευρώπη
Ενεργειακός Συνεταιρισμός Καρδίτσας ΕΣΕΚ
- Ιδέα για χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας στην Καρδίτσα.
- Συναντήσεις για την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την αποτελεσματική χρήση των τοπικών πηγών ενέργειας.
- Θεματικά εργαστήρια για ανταλλαγή ιδεών.
- Κάθε μέλος επένδυσε 1.000 ευρώ ανά μετοχή, οπότε τον Απρίλιο του 2012 η ΕΣΕΚ μπόρεσε να αγοράσει τη δική της γη. Από τότε, η ΕΣΕΚ συμπεριλήφθηκε στο τοπικό πρόγραμμα LEADER και η Συνεργατική Τράπεζα της Καρδίτσας της παρείχε οικονομικές διευκολύνσεις.
Ομάδα Οσπρίων «Ψύχανθος»
- Εύρεση μιας συλλογικής δράσης που εξασφαλίζει στους αγρότες βιώσιμη παραγωγή και συνθήκες δίκαιου εμπορίου, καθώς καλύτερες τιμές και προϊόντα υψηλής ποιότητας για τους καταναλωτές.
- Διοργάνωση συνάντησης από την Αναπτυξιακή Καρδίτσας με αγρότες που ενδιαφέρονται για την καλλιέργεια οσπρίων.
- Εκπαιδευτικές συναντήσεις αφιερωμένες στις αξίες συνεργασίας και συνεταιρισμών για την καινοτομία που ξεκίνησε η ANKA.
Γέφυρες συνεργατισμού στήνονται στα Γεφύρια Καρδίτσας
Αγροτικός Συνεταιρισμός «Εύκαρπον»
- Ενδιαφέρον για ενναλακτικές για την Ελλάδα καλλιέργειες (gojiberry, μαύρο chockberry, βατόμουρο και θάμνος σύμφωνα με τα πρότυπα της βιολογικής καλλιέργειας).
- Επαφή με την Αναπτυξιακή Καρδίτσας για τη διάδοση της ιδέας.
- Σεμινάρια σχετικά με την αξία των συνεταιρισμών, αλλά και των ιδιοτήτων των συγκεκριμένων τροφίμων.
Στην Ματαράγκα Καρδίτσας, 120 παραγωγοί ελληνικών υπερτροφών πρωτοτυπούν
