Όταν οι τιμές παραγωγού είναι χαμηλότερες των 2,2 ευρώ/κιλό, τότε άνω του 70% της παγκόσμιας ελαιοκαλλιέργειας δεν είναι κερδοφόρα. Για την Ελλάδα, τα όρια του κόστους παραγωγής κυμαίνονται από 2,13 έως 2,54 ευρώ/κιλό (μέσος όρος 2,47) ανάλογα με το σύστημα ελαιοκαλλιέργειας.
Αυτά προέκυψαν από μία μελέτη, την οποία διοργάνωσε το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας (IOC) σε 15 χώρες για τις εσοδείες 2009/2010 έως και 2012/2013 και την έδωσε στη δημοσιότητα πριν από λίγες ημέρες.
Τα στοιχεία είναι εξαιρετικά χρήσιμα και ενδιαφέροντα διότι, ανεξάρτητα από τις όποιες επιφυλάξεις μπορεί κανείς να εκφράσει, βοηθούν τον παραγωγό να μετρήσει και να συγκρίνει το κόστος παραγωγής του ελαιολάδου του, σε όλα τα στάδια και τις επιμέρους εργασίες (λίπανση, φυτοπροστασία, διαχείριση εδάφους, κλάδεμα, συγκομιδή, άρδευση, μεταφορικά, έκθλιψη), και να αναζητήσει μεθόδους μείωσής του.
Από τις χώρες της ΕΕ (αριστερή στήλη στον πίνακα 1) βλέπουμε ότι το κόστος της Ιταλίας ξεπερνά κατά πολύ, περίπου 1,5 ευρώ/κιλό, εκείνο των υπολοίπων, ενώ της Ελλάδας είναι ανταγωνιστικό και χαμηλότερο από αυτό της Ισπανίας! Στη δεξιά στήλη, είναι κάποιες τρίτες, εκτός ΕΕ, χώρες, όπου Μαγκρέμπ και Τουρκία είναι σημαντικά φθηνότερες.
Το κόστος της Ελλάδας είναι αξιοπρόσεχτα μικρότερο του παγκόσμιου μέσου όρου
Από αυτόν τον πίνακα θα μπορούσαμε να αντλήσουμε συμπεράσματα συγκρίνοντας τα τρία διαφορετικά συστήματα καλλιέργειας. Ειδικότερα:
α) Οι εντατικοί αρδευόμενοι ελαιώνες έχουν υψηλότερο κόστος ανά στρέμμα. Όμως, λόγω του ότι έχουν και μεγαλύτερες αποδόσεις σε καρπό και σε λάδι, τελικά, έχουν το χαμηλότερο κόστος ανά κιλό ελαιολάδου.
Β) Το κόστος της συγκομιδής αποτελεί τον παράγοντα με τη μεγαλύτερη συμμετοχή στο συνολικό κόστος, αλλά στο Σ1 αντιπροσωπεύει το 42%, στο Σ2 το 26% και στο Σ3 ανέρχεται στο 22%.
Στα τρία συστήματα (1ο, 3ο, 6ο) που υπάρχουν στοιχεία για την Ελλάδα, το κόστος της είναι αξιοπρόσεχτα μικρότερο του παγκόσμιου μέσου όρου.
Συμπεράσματα
Στον βαθμό που τα παραπάνω στοιχεία είναι σωστά, τότε καταρρίπτεται η άποψη ότι το ελληνικό ελαιόλαδο είναι ακριβό, άρα μη ανταγωνιστικό, τουλάχιστον στο στάδιο της πρωτογενούς παραγωγής.
Έχω υπόψη μου δύο μελέτες για το κόστος του ελαιολάδου στην Ελλάδα. Η πρώτη έγινε από το Πανεπιστήμιο Πατρών (Ψαλτόπουλος Δ. κ.ά.), στο πλαίσιο του προγράμματος ΟΕΦ της Ελαιουργικής το 2003. Η δεύτερη από τον υπογράφοντα με το ΤΕΙ Ηπείρου, η οποία δημοσιεύτηκε στο «Προοπτική ανάπτυξης της ελαιοκομίας της Ηπείρου στο πλαίσιο της ανοιχτής αγοράς της Ελλάδας και του κόσμου» (2014). Το πιο σημαντικό εύρημα των μελετών ήταν ότι σε χρονιές με κανονική/υψηλή σε ποσότητα παραγωγή, τότε το κόστος κυμαίνεται περίπου στα επίπεδα της πρόσφατης έρευνας του IOC. Το κόστος, όμως, εκτινάσσεται στα ύψη τις χρονιές που λόγω παρενιαυτοφορίας η παραγωγή είναι ποσοτικά μειωμένη.
Άρα, η βελτίωση των καλλιεργητικών πρακτικών και η αύξηση της παραγωγικότητας πρέπει να αποτελέσουν βασική στρατηγική για τη μείωση του κόστους.
Να σημειώσουμε ότι τα αποτελέσματα της έρευνας του IOC είναι συμβατά με μία ανάλογη έρευνα που είχε πραγματοποιήσει το ισπανικό υπουργείο Γεωργίας.
Τέλος, η μελέτη αυτή του IOC βασίστηκε σε στοιχεία που προήλθαν από το Ινστιτούτο Υποτροπικών και Ελαίας Χανίων (κ. Κουμπούρης) και της ΠΑΣΕΓΕΣ (κ. Βλουτής).
Βασίλης Ζαμπούνης
