EU Agricultural Outlook 2025-2035: Πού κατευθύνεται η ευρωπαϊκή γεωργία την επόμενη δεκαετία
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα την έκθεση EU Agricultural Outlook 2025-2035, σκιαγραφώντας τις προοπτικές της ευρωπαϊκής γεωργίας για την επόμενη δεκαετία. Παρά τις αυξανόμενες προκλήσεις από την κλιματική αλλαγή, το κόστος των εισροών και τον έντονο διεθνή ανταγωνισμό, η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αγροτική παραγωγή της ΕΕ παραμένει ανθεκτική, με σταθερή παραγωγικότητα και διατήρηση της υψηλής αυτάρκειας σε βασικά προϊόντα.
Σταθερό μακροοικονομικό περιβάλλον, αλλά με αβεβαιότητες
Το σενάριο της έκθεσης βασίζεται σε ένα σταθερό πολιτικό πλαίσιο, χωρίς αλλαγές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), και σε μια μέση ανάπτυξη του ΑΕΠ της ΕΕ γύρω στο 1,4% και πληθωρισμό κοντά στο 2%. Η ισοτιμία του ευρώ εκτιμάται ότι θα επανέλθει στα 1,13 δολάρια έως το 2035, ενώ οι τιμές του πετρελαίου Brent αναθεωρούνται χαμηλότερα, κοντά στα 84 δολάρια το βαρέλι, επηρεάζοντας άμεσα το κόστος ενέργειας και λιπασμάτων.
Ωστόσο, η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, κλιματικά φαινόμενα και διακυμάνσεις στις αγορές παραμένουν βασικές πηγές αβεβαιότητας, ικανές να επηρεάσουν το κόστος παραγωγής, την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού αγροδιατροφικού τομέα.
Παραγωγικότητα και δομικές αλλαγές: Λιγότερη εργασία, μεγαλύτερες εκμεταλλεύσεις
Η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας αναμένεται να παραμείνει ο βασικός μοχλός ανάπτυξης της ευρωπαϊκής γεωργίας, καθώς η συνολική απασχόληση μειώνεται και ενισχύεται ο ρόλος των μισθωτών εργαζομένων. Η συνολική παραγωγικότητα αυξάνεται με πιο αργούς ρυθμούς, λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών και της μετάβασης σε πιο βιώσιμα παραγωγικά συστήματα.
Η έκθεση επιβεβαιώνει ότι η οικονομική βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων συνδέεται άμεσα με το μέγεθός τους, με τις μεγαλύτερες φάρμες να εμφανίζουν σαφώς καλύτερες προοπτικές εισοδήματος. Αντίθετα, οι μικρές εκμεταλλεύσεις αναμένεται να πιεστούν περισσότερο, ιδιαίτερα όταν λαμβάνεται υπόψη ο πληθωρισμός.
Αγροτικό εισόδημα: Ονομαστική αύξηση, πραγματικές πιέσεις
Η αξία της γεωργικής παραγωγής της ΕΕ προβλέπεται να αυξάνεται σταθερά έως το 2035, με βασικούς πυλώνες τα σιτηρά, τα γαλακτοκομικά, τα οπωροκηπευτικά και τις εξειδικευμένες καλλιέργειες. Παράλληλα, το κόστος εισροών –ιδίως ενέργειας, ζωοτροφών και λιπασμάτων– παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
Αν και το αγροτικό εισόδημα αυξάνεται σε ονομαστικούς όρους, σε πραγματικούς όρους η εικόνα είναι πιο σύνθετη, με τις μικρές εκμεταλλεύσεις να καταγράφουν μεγαλύτερες απώλειες και το ποσοστό των «πλήρως βιώσιμων» φαρμών να μειώνεται σε επίπεδο ΕΕ.
Εμπόριο και αυτάρκεια: Στροφή σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας
Η ΕΕ αναμένεται να διατηρήσει την αυτάρκειά της σε σιτηρά, κρέας και γαλακτοκομικά, ενώ ενισχύεται ο ρόλος της στις εξαγωγές προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως τυριά, οροί γάλακτος και ελαιόλαδο. Αντίθετα, οι εξαγωγές βασικών εμπορευμάτων, όπως το μαλακό σιτάρι, το βόειο και το χοιρινό κρέας, αντιμετωπίζουν εντεινόμενο ανταγωνισμό.
Η έκθεση προβλέπει αύξηση των καθαρών εξαγωγών σιτηρών και μείωση των καθαρών εισαγωγών ελαιούχων σπόρων, ενώ τονίζει ότι το αγροδιατροφικό εμπόριο της ΕΕ παραμένει κρίσιμο τόσο για την επισιτιστική ασφάλεια της Ένωσης όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Περιβάλλον: Μείωση εκπομπών και φυτοφαρμάκων
Θετική είναι η εικόνα στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα της ευρωπαϊκής γεωργίας. Έως το 2035 προβλέπεται μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, κυρίως λόγω της συρρίκνωσης της ζωικής παραγωγής, αλλά και μείωση του πλεονάσματος αζώτου και της χρήσης φυτοφαρμάκων.
Η συνολική γεωργική γη αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς, κυρίως λόγω ανταγωνισμού από αστικές χρήσεις, υποδομές και ΑΠΕ, ενώ οι εκτάσεις με ελαιούχους σπόρους και ψυχανθή ενισχύονται, αντανακλώντας τη ζήτηση για φυτικές πρωτεΐνες.
Ζωική παραγωγή: Πτώση στο κόκκινο κρέας, άνοδος στα πουλερικά
Η κατανάλωση κρέατος στην ΕΕ μειώνεται οριακά, με σαφή μετατόπιση από το κόκκινο προς το λευκό κρέας. Το βόειο, το χοιρινό, καθώς και το αιγοπρόβειο κρέας ακολουθούν πτωτική πορεία, επηρεαζόμενα από περιβαλλοντικούς περιορισμούς, αυστηρότερη νομοθεσία και μεταβολές στη ζήτηση.
Αντίθετα, η παραγωγή πουλερικών και αυγών αυξάνεται, λόγω χαμηλότερου κόστους, ευκολίας κατανάλωσης και θετικής εικόνας ως προς την υγεία και τη βιωσιμότητα.
Γαλακτοκομικά, ελαιόλαδο και οίνος
Στον γαλακτοκομικό τομέα, η παραγωγή γάλακτος παραμένει σταθερή, παρά τη μείωση του αριθμού των αγελάδων, χάρη στις αυξημένες αποδόσεις. Η τυροκομία και τα προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας στηρίζουν την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ στις διεθνείς αγορές.
Το ελαιόλαδο αναμένεται να ανακάμψει μετά από χαμηλές παραγωγές προηγούμενων ετών, με τις εξαγωγές να παραμένουν ισχυρές, ενώ ο οίνος συνεχίζει την καθοδική του πορεία τόσο σε κατανάλωση όσο και σε παραγωγή, λόγω αλλαγών στις καταναλωτικές συνήθειες και πολιτικών δημόσιας υγείας.
