Το ιστορικό ρεκόρ του ηλιελαίου και η μεγάλη ευκαιρία για το ελαιόλαδο

Οι τιμές των ελαιούχων σπόρων στην ΕΕ έχουν πάρει την ανιούσα από το ξέσπασμα του πολέμου και μετά, υπερβαίνοντας πλέον τα 1.000 ευρώ/τόνο. Αυτό σαφώς εξηγείται από την κομβική θέση που κατέχει η Ουκρανία στη συγκεκριμένη αγορά (ενδεικτικά, ήταν υπεύθυνη για πάνω από το 1/3 των εξαγωγών ηλιελαίου παγκοσμίως το 2021).

Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, στην ελαιοκράμβη, οι εκτάσεις που σπάρθηκαν στην ΕΕ τη χειμερινή περίοδο «έπιασαν» υψηλό τετραετίας, φτάνοντας τα 55 εκατ. στρέμματα και, ως εκ τούτου, η ευρωπαϊκή παραγωγή αναμένεται να είναι φέτος αυξημένη κατά 1 εκατ. τόνους (+6,5% σε σχέση με πέρυσι), φτάνοντας τους 18,1 εκατ. τόνους.

Στον ηλίανθο, οι πολύ ελκυστικές τιμές, αλλά και η δυνατότητα αξιοποίησης των εκτάσεων που βρίσκονται σε αγρανάπαυση αναμένεται, σύμφωνα με την Κομισιόν, να φέρουν αύξηση 4,5% στις εκτάσεις, που πλέον τοποθετούνται στα 47 εκατ. στρέμματα. Ως εκ τούτου, η παραγωγή ηλιελαίου αναμένεται να φτάσει το ιστορικό ρεκόρ των 4,2 εκατ. τόνων.

Η δε παραγωγή ελαιούχων σπόρων στο σύνολο της ΕΕ για τη σεζόν 2022/2023 αναμένεται να σημειώσει αύξηση 6,4% σε ετήσια βάση αγγίζοντας τους 32,2 εκατ. τόνους, για πρώτη φορά από το 2017.

Επί του παρόντος, πάντως, και ειδικά σε ό,τι αφορά τους επόμενους μήνες, οι αναλυτές της Κομισιόν παραδέχονται ότι ρεαλιστικά δεν υπάρχει τρόπος να αντικατασταθούν οι ελλιπείς έως ανύπαρκτες εισαγωγές ηλιέλαιου από την Ουκρανία, οι οποίες διοχετεύονταν τόσο στην εστίαση όσο και στη βιομηχανία τροφίμων (μαργαρίνες, μπισκότα κ.λπ.). Θεωρούν, ωστόσο, πολύ πιθανό η κατάσταση αυτή να «γεννήσει» ευκαιρίες για το ελαιόλαδο.

Κρατάει το έξτρα παρθένο σε Ελλάδα και Ισπανία

Οι τιμές παραγωγού, όπως αναφέρει η έκθεση, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ισπανία, παραμένουν σε αρκετά ικανοποιητικά επίπεδα, με το έξτρα παρθένο στην ιβηρική χώρα να βρίσκεται στα 3,20- 3,30 ευρώ/κιλό (+12% σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας), σε αντίθεση με την Ιταλία, όπου οι τιμές είναι 14% κάτω από τον μέσο όρο της πενταετίας.

Οι τιμές εξαγωγής κινήθηκαν σε εξίσου ικανοποιητικά επίπεδα το 2021, φτάνοντας τον Δεκέμβριο του 2021 τα 4.000 ευρώ/τόνο μεσοσταθμικά, αυξημένες κατά 25% σε ετήσια βάση.

Οι αυξήσεις αυτές, πάντως, παραμένουν συγκριτικά χαμηλότερες από εκείνες που παρατηρούνται σε άλλα φυτικά έλαια. Γι’ αυτό και, όπως επισημαίνουν οι συγγραφείς της έκθεσης, το ελαιόλαδο προβάλλει πλέον ως μια ελκυστική εναλλακτική, όχι μόνο για την κατανάλωση στο σπίτι, αλλά και για την εστίαση και τη βιομηχανία τροφίμων, εξ ου και αναμένεται μια αύξηση της τάξης του 7% στην κατανάλωση για το σύνολο της ΕΕ.

Σε επίπεδο παραγωγής, και παρά τις μάλλον απαισιόδοξες αρχικές προβλέψεις, η σεζόν 2021/2022 υπολογίζεται ότι «έδωσε» 2,3 εκατ. τόνους, που αντιπροσωπεύουν αύξηση 10% σε ετήσια βάση. Η πτώση 22% στην Ελλάδα αντισταθμίστηκε και με το παραπάνω από την εντυπωσιακή αύξηση 106% της παραγωγής στην Πορτογαλία, ενώ αυξήσεις 7% και 10% καταγράφηκαν σε Ισπανία και Ιταλία αντίστοιχα.

Δεδομένων των αυξήσεων παραγωγής σε χώρες όπως η Τυνησία (+100.000 τόνοι ή 70% σε ετήσια βάση) και το Μαρόκο (+40.000 τόνοι ή 25%), δεν τίθεται ζήτημα επάρκειας ή διαθεσιμότητας για την παγκόσμια αγορά.