Ο «πληθωρισμός της απληστίας» πνίγει και τον αγρότη

Ο «πληθωρισμός της απληστίας» είναι ένας όρος που χρησιμοποίησε πρόσφατα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μέσα στην κρίση των τελευταίων ετών για τις επιχειρήσεις στην Ευρώπη (και με ακόμα μεγαλύτερη ένταση κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών) που, όταν αυξήθηκε το κόστος παραγωγής, για να προστατεύσουν τα κέρδη τους, αύξησαν τις τιμές της διάθεσης των προϊόντων στην αγορά. Ωστόσο, όταν το κόστος άρχισε να αποκλιμακώνεται, οι τιμές διάθεσης των προϊόντων είτε δεν μειώθηκαν καθόλου, είτε δεν αποκλιμακώθηκαν στον ίδιο βαθμό.

Ο «πληθωρισμός της απληστίας» έχει αναδειχθεί ως μια μεγάλη απειλή για την ευρωπαϊκή και, συνεπώς, για την ελληνική οικονομία. Σε ό,τι αφορά την εγχώρια αγορά τροφίμων, το φαινόμενο αυτό βρίσκεται στην κορύφωσή του, γι’ αυτό και η αύξηση των τιμών καταναλωτή σε βασικά προϊόντα βρίσκεται στο προσκήνιο, με νέα στοιχεία να αναμένονται στις αμέσως επόμενες ημέρες. Στα ήδη διαθέσιμα στοιχεία, παρατηρείται μια άνευ προηγουμένου αύξηση στις τιμές καταναλωτή βασικών τροφίμων.

Παρά το γεγονός ότι σημαντικό μέρος των προϊόντων είναι εισαγόμενα, ορισμένοι επιχειρούν να χρεώσουν τις επιπτώσεις αυτού του φαινομένου στον Έλληνα αγρότη και να του αποδώσουν κερδοσκοπικές βλέψεις.

Στην πραγματικότητα, ισχύει κάτι πολύ διαφορετικό, καθώς ο παραγωγός στην Ελλάδα, όπως μαρτυρά μια σειρά από στοιχεία, πλήττεται σημαντικά από την όλη κατάσταση, τη στιγμή που οι άλλοι κρίκοι της αγοράς αποκομίζουν πολύ μεγάλα και διαρκώς αυξανόμενα κέρδη.

Ανοίγει η ψαλίδα στην αγορά

Η εξέλιξη των εγχώριων τιμών παραγωγού σε έξι διαφορετικά προϊόντα (γάλα, αβγά, κρέας μόσχου URO, μαλακό σιτάρι, ελαιόλαδο), σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat στο δωδεκάμηνο Ιούνιος 2022 – Μάιος 2023, όπως φαίνεται και στον σχετικό πίνακα, αποτυπώνεται ως εξής:

✱ Γάλα – Αβγά: Στα αβγά, η τιμή του Έλληνα παραγωγού αυξήθηκε 8,7% στο δωδεκάμηνο. Στο αγελαδινό γάλα σημειώθηκε μείωση της τιμής παραγωγού 2,6%. Την ίδια στιγμή, η μεταβολή για το διάστημα Μάιος 2022 – Μάιος 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον πληθωρισμό στα τρόφιμα και συγκεκριμένα στην κατηγορία «γαλακτοκομικά και αβγά», ήταν αυξητική κατά 18%. Επιπλέον, σύμφωνα με τον δείκτη τιμών καταναλωτή της Eurostat, στην Ελλάδα η τιμή καταναλωτή του νωπού γάλακτος το ίδιο διάστημα αυξήθηκε 18,8%.

✱ Σιτάρι: Στο μαλακό σιτάρι (για αρτοποιία), η τιμή παραγωγού καταγράφηκε μειωμένη κατά 25% στο δωδεκάμηνο (Eurostat). Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, υπήρξε αύξηση για την τιμή καταναλωτή στην κατηγορία «ψωμί και δημητριακά» 11,1%. Επιπλέον, σύμφωνα με τον δείκτη τιμών καταναλωτή της Eurostat στην Ελλάδα, η τιμή του ψωμιού αυξήθηκε κατά 14,8% πάντα για το διάστημα Μάιος 2022 – Μάιος 2023.

✱Μοσχαρίσιο κρέας: Στο κρέας μόσχου (URO), η τιμή του Έλληνα παραγωγού στο δωδεκάμηνο σημείωσε μικρή αύξηση, 3,1%. Στον αντίποδα, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την κατηγορία «κρέατα (γενικά)» έδειξαν για το διάστημα Μάιος 2022 – Μάιος 2023 πολύ μεγαλύτερη αύξηση (11,9%).

✱ Ελαιόλαδο: Σε ό,τι αφορά το ελαιόλαδο, η τιμή παραγωγού στο δωδεκάμηνο σημείωσε αύξηση 62,9%. Σύμφωνα με τη Eurostat, η μεταβολή της τιμής καταναλωτή στο ελαιόλαδο έφτασε το +24,6%. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι μεγάλες ποσότητες ελληνικού ελαιολάδου αγοράστηκαν στις αρχές της χρονιάς (22/23) όταν η τιμή παραγωγού ήταν κοντά στα 4,5 ευρώ/κιλό και αυτήν τη στιγμή πωλούνται στα ράφια των καταστημάτων με τις τιμές προσαυξημένες στα προαναφερθέντα επίπεδα.

Κόστος: Πάλι ο αγρότης την πληρώνει

Εάν τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν ποιος πραγματικά κερδίζει από την εξέλιξη των τιμών, τα στοιχεία που καταγράφουν τη διακύμανση του κόστους παραγωγής μέσα σε έναν χρόνο είναι αποκαλυπτικά για το ποιος πραγματικά χάνει από τη διαμορφωθείσα κατάσταση.

Και αυτός είναι ο Έλληνας αγρότης. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με το πρόσφατο δελτίο εισροών – εκροών της ΕΛΣΤΑΤ, κατά το διάστημα Απρίλιος 2022 – Απρίλιος 2023, η μεταβολή του δείκτη τιμών λιπασμάτων παρουσίασε αύξηση 8,2%. Εδώ, βεβαίως, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η εν λόγω αύξηση ήρθε σε συνέχεια τεράστιων αυξήσεων της αμέσως προηγούμενης χρονιάς. Το ίδιο ισχύει και για τις ζωοτροφές, που η αύξηση το ίδιο διάστημα φτάνει το 6,2%.

Από τα παραπάνω προκύπτει μια συνεχής αυξητική τάση στις τιμές βασικών εισροών που συνδιαμορφώνουν το κόστος παραγωγής, τη στιγμή που, με εξαίρεση το ελαιόλαδο και τα αβγά, οι τιμές παραγωγού είτε παρουσίασαν μικρότερες αυξήσεις είτε, ακόμα χειρότερα, μειώσεις.

Ζητείται αποτελεσματικότητα

Αυτές τις ημέρες, τόσο οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, όσο και οι αντιπροτάσεις και η κριτική της αντιπολίτευσης αναμένεται να φέρουν στο επίκεντρο των συζητήσεων το ζήτημα της αντιμετώπισης της ακρίβειας στα τρόφιμα. Σε αυτές τις συζητήσεις, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο αγρότης δεν είναι θύτης του φαινομένου του «πληθωρισμού της απληστίας», αλλά θύμα της.

Συνεπώς, τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν, τόσο για την αντιμετώπιση του κόστους παραγωγού, όσο και για τις πρακτικές δεσπόζουσας θέσης που εμφανίζονται στη λιανική αγορά, θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από αποτελεσματικότητα.

Εξέλιξη τιμής παραγωγού στην Ελλάδα (Ιούνιος 2022 – Μάιος 2023)

Πηγή: Eurostat, τιμές με στρογγυλοποίηση

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε την Παρασκευή 7 Ιουλίου 2023