Στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου του ελαιόλαδου στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο και την υπεραξία που πρέπει να δοθεί στο προϊόν, αναδεικνύοντας συγχρόνως τα χαρακτηριστικά του που προστατεύουν την υγεία, στοχεύει η μεθοδολογία και μελέτη που έχει αναπτυχθεί από την ερευνητική ομάδα του αναπληρωτή καθηγητή του Φαρμακευτικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, Προκόπη Μαγιάτη, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Aristoil.
Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα (διάρκειας τριών ετών), στο οποίο συμμετέχουν 5 χώρες, στήθηκε και οργανώθηκε για να στηρίξει όλους αυτούς τους ελαιοπαραγωγούς που παράγουν ελαιόλαδο με υψηλές φαινόλες και έχουν πιστοποιηθεί με ισχυρισμό υγείας. Στο πλαίσιο των ενημερωτικών εκδηλώσεων του προγράμματος, πραγματοποιήθηκε, στις 11 Μάη στην Παλαιά Βουλή, η απονομή των βραβείων Olympia Health and Nutrition Awards, σε παραγωγούς από την Ελλάδα και άλλες χώρες, που έχουν καταφέρει να παράξουν το συγκεκριμένο ελαιόλαδο.
Φέτος, στο εργαστήριο αναλύθηκαν περισσότερα από 800 δείγματα από 7 χώρες, από τα οποία βραβεύτηκαν περί τα 200 δείγματα με τη χρυσή, αργυρή και χάλκινη διάκριση. Ο Σωτήρης Λημνιώτης, ελαιοπαραγωγός από τους Αγ. Θεοδώρους Κορινθίας, ήταν ένας απ’ αυτούς που διακρίθηκαν με το χρυσό βραβείο. Μιλώντας στην «ΥΧ» είπε ότι το δικό του ελαιόλαδο ήταν ένα από τα υψηλότερα πολυφαινολικά στην Ελλάδα, με τις αναλύσεις να καταγράφουν 2.700 φαινόλες.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, στην οποία παραβρέθηκε ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Βασίλης Κόκκαλης, έγινε και ο εμβολιασμός ενός δένδρου ελιάς που βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο της Πνύκας, με την Ολύμπια ποικιλία από την Αρχαία Ολυμπία. Παράλληλα, ανακοινώθηκε και η σύσταση του Παγκόσμιου Κέντρου Ελαιολάδου για την υγεία, το οποίο μετά τη λήξη του προγράμματος θα παραλαμβάνει δείγματα απ’ όλον τον κόσμο και θα δίνει την αντίστοιχη πιστοποίηση, κατά πόσο το ελαιόλαδο μπορεί να έχει ισχυρισμό υγείας. Αυτήν τη στιγμή, στο πλαίσιο του προγράμματος, η αντίστοιχη πιστοποίηση δίνεται από το Πανεπιστήμιο Αθηνών για την Ελλάδα και τη Μεσόγειο.
Το πρόγραμμα Aristoil
Η παραγωγή ελαιολάδου με υγειοπροστατευτικές ιδιότητες είναι αντικείμενο μελέτης του Aristoil, το οποίο παρακολουθεί συνολικά 3.200 παραγωγούς, εκ των οποίων οι 1.000 είναι από 28 ελληνικούς δήμους, 1.000 από την Ισπανία, 1.000 από την Ιταλία και οι υπόλοιποι από την Κροατία και την Κύπρο. Το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Δεκέμβρη του 2016 και ολοκληρώνεται τον Δεκέμβρη του 2019. Είναι χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ και υλοποιείται στην χώρα μας από τρεις εταίρους, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, την Περιφέρεια Πελοποννήσου και το Δίκτυο Δήμων «Εύξεινη πόλη».
«Το πρόγραμμα στήθηκε για να στηρίξει όλους αυτούς τους παραγωγούς, που συνεχώς επεκτείνονται σε όλη την Ελλάδα και γενικότερα τη Μεσόγειο. Η ανάλυση ελαιολάδου για υγειοπροστατευτικά στοιχεία έχει κόστος. Εδώ, η συγκεκριμένη υπηρεσία παρέχεται δωρεάν», λέει στην «ΥΧ» ο Προκόπης Μαγιάτης.
Που οφείλονται οι υψηλές φαινόλες
Η ποικιλία, η εποχή συγκομιδής, οι εδαφοκλιματολογικές συνθήκες, καθώς και οι άψογες συνθήκες στο ελαιοτριβείο είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν τις υψηλές φαινόλες. Από τα πιο σημαντικά, όμως, είναι, όπως μας ενημερώνει ο κ. Μαγιάτης, «η εποχή συγκομιδής. Το έχουμε διαπιστώσει αυτό επανειλημμένως εδώ και πολλά χρόνια που κάνουμε μετρήσεις. Όσο πιο άγουρος είναι ο καρπός ελιάς τόσο υψηλότερες ποσότητες σε φαινόλες δίνει στο λάδι».
Παράλληλα, στο πλαίσιο του προγράμματος, θα χαρτογραφηθούν πλήρως όλα τα κτήματα που θα συμμετάσχουν στη μελέτη, έτσι ώστε να καταλήξουν σε συγκεκριμένα συμπεράσματα για το ποιοι είναι οι παράγοντες εκείνοι που επηρεάζουν τελικά περισσότερο την ποιότητα του ελαιολάδου: «Απαραίτητη είναι και η πλήρης χαρτογράφηση των κτημάτων. Για παράδειγμα, έχουμε την ίδια ποικιλία, η οποία συλλέγεται την ίδια εποχή, πηγαίνει στο ίδιο ελαιοτριβείο, αλλά επειδή προέρχεται από διαφορετική τοποθεσία, βγάζει διαφορετικά αποτελέσματα. Παράλληλα, έχουμε ελιές μη αρδευόμενες, που είναι κοντά σε παραθαλάσσια μέρη και είναι συνεχώς εκτεθειμένες στον ήλιο. Και σε αυτή την περίπτωση έχουμε καλύτερα αποτελέσματα», σημειώνει ο Πρ. Μαγιάτης.
Τελικά είναι φαρμακευτικό;
«Από το 2012 υπάρχει επίσημος ευρωπαϊκός κανονισμός, ο οποίος αναφέρει ότι ένα ελαιόλαδο, εφόσον έχει ορισμένα συστατικά σε συγκεκριμένη περιεκτικότητα, μπορεί να επικαλεστεί στην ετικέτα του ότι προστατεύει την υγεία. Είναι αυτό που στην πραγματικότητα ονομάζουμε υγειοπροστατευτικό, δηλαδή δεν θεραπεύει αλλά προστατεύει να μην αρρωστήσουμε. Υπάρχει μια λεπτή διάκριση, αλλά με τη λαϊκή έννοια μπορεί να το ονομάσουμε φαρμακευτικό ελαιόλαδο, σε εισαγωγικά», τονίζει ο Πρ. Μαγιάτης, απαντώντας στο αν το ελαιόλαδο με τις υψηλές φαινόλες είναι… φάρμακο.
Όσοι παραγωγοί έχουν μπει στη διαδικασία και παράγουν πιστοποιημένο ελαιόλαδο με ισχυρισμό υγείας, έχουν μεγάλη ζήτηση σε αγορές του εξωτερικού, απολαμβάνοντας και υψηλές τιμές. «Αυτήν τη στιγμή έχουμε δει ένα μισόλιτρο μπουκάλι να πωλείται 50, 60, 70 ευρώ, επειδή έχει πιστοποιημένη δράση στην υγεία. Στην περίπτωση μάλιστα που ένα τέτοιο ελαιόλαδο διακριθεί στην χρυσή κατηγορία, τότε σημαίνει ότι έχει μεγάλη αντοχή στον χρόνο και ότι από πολύ μικρή ποσότητα μπορεί κάποιος να πάρει όλες τις ευεργετικές ουσίες. Αυτό είναι ένα τελείως καινούργιο πεδίο στην αγορά, το οποίο έχει ανοίξει τα τελευταία 2-3 χρόνια και έχει τεράστια απήχηση», σημειώνει ο αναπληρωτής καθηγητής.
