Διπλής ανάγνωσης επιδέχονται τα στοιχεία για την πορεία των εξαγωγών των ελληνικών τροφίμων και, ειδικότερα, του ελαιολάδου το 2022 που επεξεργάστηκε και ανέδειξε σε πρόσφατη μελέτη της η Εθνική Τράπεζα.
Μια πρώτη προσέγγιση θα μπορούσε να εστιάσει στα ρεκόρ που πέτυχε την περασμένη χρονιά το ελληνικό ελαιόλαδο, επωφελούμενο από τα προβλήματα ξηρασίας που έπληξαν την παραγωγή στις υπόλοιπες ελαιοπαραγωγικές χώρες της Μεσογείου, και ιδίως στην Ισπανία. Με τη ζήτηση, λοιπόν, για το ελληνικό προϊόν να αυξάνεται κατακόρυφα, οι εξαγωγές κατέγραψαν άνοδο 157% σε επίπεδο όγκου, επιτυγχάνοντας υψηλό 20ετίας, ενώ και σε όρους αξίας το ελαιόλαδο, μαζί με τη φέτα και τον καπνό, κατάφεραν να σημειώσουν υψηλά εξαετίας.
Διπλασιασμός μεριδίου
Παράλληλα, δεδομένου ότι η ελληνική παραγωγή αυξήθηκε κατά 51% σε ετήσια βάση, ενώ εκείνες της Ισπανίας και της Ιταλίας μειώθηκαν κατά 48% και 29% αντίστοιχα, όπως συνέβη άλλωστε και με την Πορτογαλία, την Τυνησία και το Μαρόκο, η χώρα μας σχεδόν διπλασίασε το μερίδιό της στην παγκόσμια παραγωγή που διαμορφώθηκε στο 13% από 7% το 2021.
Η επίδοση αυτή φέρνει την Ελλάδα στην τρίτη θέση για την περσινή χρονιά, οριακά πίσω από την Τουρκία, η οποία, αυξάνοντας τη δική της παραγωγή κατά 62%, είδε το μερίδιό της να ανεβαίνει από το 7% στο 14%.
Πέραν αυτών, το ελληνικό ελαιόλαδο βελτίωσε το 2022 σε σημαντικό βαθμό και τις εξαγωγικές τιμές του, οι οποίες ενισχύθηκαν σε ποσοστό 37%. Εδώ, ωστόσο, θα μπορούσε να βάλει κανείς έναν αστερίσκο, καθώς κάτω από το ποσοστό αυτό «κρύβεται» μια σημαντική απόκλιση μεταξύ των τιμών που αντιστοιχούν στις εξαγωγές προς την Ιταλία και την Ισπανία (70% του συνόλου σε επίπεδο ποσοτήτων) και εκείνων στις υπόλοιπες χώρες προορισμού. Στην πρώτη περίπτωση, η μέση τιμή εξαγωγής διαμορφώθηκε πέρυσι σε 3,8 ευρώ/κιλό, ενώ στη δεύτερη σε 5,1 ευρώ/κιλό.
Αυτή η «απόσταση» αντικατοπτρίζει, όπως επισημαίνεται στην ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας, τον χαμηλό βαθμό τυποποίησης της ελληνικής παραγωγής, που δεν ξεπερνά το 30%, όταν στην Ισπανία φτάνει το 70% και στην Ιταλία σχεδόν το 100%. Έχει, δε, ως αποτέλεσμα η χώρα να χάνει υπεραξία της τάξης των 1,3 ευρώ/κιλό που αντιστοιχούν σε περίπου 200 εκατ. ευρώ ετησίως λόγω της προώθησης του ελαιολάδου σε χύμα μορφή, προκειμένου να αναμειχθεί με άλλες (χαμηλότερης ποιότητας συνήθως) προελεύσεις και να πωληθεί στη διεθνή αγορά ως επώνυμο, αλλά όχι ελληνικό προϊόν.
Στη Γαλλία η υψηλότερη τιμή
Εστιάζοντας στις επιμέρους αγορές, η υψηλότερη τιμή για το ελληνικό ελαιόλαδο καταγράφηκε στις εξαγωγές προς τη Γαλλία και ανήλθε σε 5,4 ευρώ/κιλό κατά μέσο όρο, ακολουθούμενη από τη Γερμανία με 5,3 ευρώ/κιλό, το Ηνωμένο Βασίλειο με 5,2 ευρώ/κιλό και τις ΗΠΑ με 5 ευρώ/κιλό. Στον αντίποδα, η χαμηλότερη τιμή 3,1 ευρώ/κιλό αφορούσε τις εξαγωγές προς την Ισπανία, ενώ στα 3,9 ευρώ/κιλό διαμορφώθηκε η μέση τιμή προς την Ιταλία, η οποία απορρόφησε τις μεγαλύτερες ποσότητες (127.000 τόνους ή 61,5% των ελληνικών εξαγωγών).
Πάντως, οι πολύ καλές επιδόσεις του ελαιολάδου την περσινή χρονιά ήταν οι κύριες υπεύθυνες για την άνοδο 10% που καταγράφηκε συνολικά στις εξαγωγές των τροφίμων. Αν εξαιρεθεί το ελαιόλαδο, τα υπόλοιπα προϊόντα κινήθηκαν πτωτικά σε ποσοστό 5%, εμφανίζοντας μάλιστα έντονες αποκλίσεις. Η φέτα και ο καπνός, όπως προαναφέρθηκε, εμφάνισαν σημαντική άνοδο, ωστόσο ελιές, φρέσκα ψάρια και βαμβάκι παρουσίασαν έντονη πτώση, η οποία, σε ορισμένες περιπτώσεις, έφτασε το 25%.
