Στο πάρα πέντε σε ΦΕΚ η τροποποιητική απόφαση για τους ΟΕΦ
Σε ισχύ τέθηκε πρόσφατα η νέα Υπουργική Απόφαση, που αφορά το πλαίσιο υλοποίησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων των Οργανώσεων Ελαιουργικών Φορέων (ΟΕΦ) για την περίοδο 2024-2027, θέτοντας σαφέστερους κανόνες για τη χρηματοδότηση, τις επιλέξιμες δράσεις και τη διαχείριση των προγραμμάτων. Όπως αναφέρουν στην «ΥΧ» στελέχη συνεταιρισμών και φορέων, η νέα τροποποίηση δημοσιεύθηκε στο πάρα πέντε και λίγες μέρες πριν από την εκπνοή του χρόνου, ενώ οι αρμόδιοι φορείς περίμεναν από τον Σεπτέμβριο την επίλυση των ζητημάτων που είχαν ανακύψει σε σχέση με την υλοποίηση των εν λόγω επιχειρησιακών προγραμμάτων.
Σύμφωνα με τη σχετική απόφαση, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ με Αρ. Φύλλου 6695/12.12.2025, ορίζεται ότι τα επιχειρησιακά προγράμματα έχουν τετραετή διάρκεια, με πρώτο έτος εφαρμογής το 2024, ενώ η ετήσια ενωσιακή χρηματοδότηση ανέρχεται σε 10,66 εκατ. ευρώ. Ως προς τον προϋπολογισμό, το ελάχιστο ύψος ενωσιακής χρηματοδότησης ορίζεται σε 500.000 ευρώ για τη Ζώνη Α και σε 150.000 ευρώ για τη Ζώνη Β, με ανώτατο όριο τα 2,5 εκατ. ευρώ ανά πρόγραμμα.
Βασική προϋπόθεση επιλεξιμότητας αποτελεί η υποχρεωτική διάθεση τουλάχιστον του 55% του συνολικού προϋπολογισμού, ως μέσος όρος της τετραετίας, σε παρεμβάσεις που αφορούν το περιβάλλον, τη βιώσιμη διαχείριση φυσικών πόρων, τη μείωση αποβλήτων και φυτοφαρμάκων, τη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων, καθώς και τη μεταφορά και αποθήκευση. Στο ίδιο πλαίσιο προβλέπεται, όπου απαιτείται, η δυνατότητα χρηματοδότησης αναφύτευσης ελαιώνων.
Παράλληλα, καθορίζονται ελάχιστα ποσοστά δαπανών για συμβουλευτικές υπηρεσίες, κατάρτιση, προώθηση και εμπορία, συστήματα ποιότητας και ιχνηλασιμότητας. Τα ποσοστά αυτά δεν απαιτείται να τηρούνται ετησίως, αλλά ελέγχονται συνολικά στο τέλος της τετραετίας, γεγονός που προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία στις ΟΕΦ. Ειδικότερα, με το άρθρο 4 δίνεται το περιθώριο μέχρι το 2027 οι εμπλεκόμενοι φορείς να προχωρήσουν σε διορθώσεις κ.λπ. Παράλληλα, εισάγονται διευκολύνσεις στη διαχείριση τιμολογίων, στις προθεσμίες προμηθειών, στη σύναψη συμβάσεων κ.ά.
Τροποποίηση προγραμμάτων
Σημαντικές αλλαγές εισάγονται και στη διαδικασία τροποποίησης των προγραμμάτων, καθώς οι ΟΕΦ μπορούν να υποβάλουν έως τέσσερις αιτήσεις τροποποίησης ανά έτος, χωρίς αύξηση του συνολικού εγκεκριμένου προϋπολογισμού. Επιτρέπονται μεταβολές σε επιμέρους δράσεις και δαπάνες, υπό την προϋπόθεση ότι δεν αλλοιώνεται ο βασικός στόχος του προγράμματος.
Στη νέα απόφαση προβλέπονται, επίσης, ρυθμίσεις και για τις προκαταβολές, με την απόφαση να ξεκαθαρίζει ότι σε περίπτωση μη πλήρους απορρόφησής τους, τα αδιάθετα ποσά δεν επιστρέφονται, εφόσον έχουν τηρηθεί οι βασικές υποχρεώσεις του εγκεκριμένου προγράμματος. Αντίθετα, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, προβλέπονται κυρώσεις. Επισημαίνεται ότι η απόφαση εφαρμόζεται από τη δημοσίευσή της στο ΦΕΚ και αφορά το σύνολο των ΟΕΦ που υλοποιούν επιχειρησιακά προγράμματα στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).
Στελέχη των συνεταιρισμών και της αγοράς επισημαίνουν ότι αποτελεί αδήριτη ανάγκη να απλουστευθούν στο μέλλον και να γίνουν περισσότερο ευέλικτα και ουσιαστικά τα νέα προγράμματα για τους ΟΕΦ, τα οποία –όπως υποστηρίζουν– τα τελευταία χρόνια αποτελούν «την επιτομή της γραφειοκρατίας». Προσθέτουν, δε, ότι το ΦΕΚ μπορεί τυπικά να έδωσε λύση σε κρίσιμα ζητήματα που αφορούν την εκκαθάριση του 1ου έτους και το κλείσιμο του 2ου (2025) έτους των προγραμμάτων που «τρέχουν», όμως στην πράξη δημιουργήθηκε ένα νέο, σοβαρό πρόβλημα εφαρμογής. Και αυτό, γιατί οι εγκρίσεις και απορρίψεις τροποποιήσεων των ΟΕΦ (που δημοσιεύθηκαν στις 15/12 στη Διαύγεια) κοινοποιήθηκαν λίγες μόλις ημέρες πριν από τη λήξη του έτους υλοποίησης (δηλαδή στις 31/12), δημιουργώντας «ασφυκτικά» χρονοδιαγράμματα.
Το αποτέλεσμα είναι παράδοξο, όπως λένε στελέχη συνεταιρισμών και γεωτεχνικοί, καθώς όσοι ωφελούμενοι έχουν απορριφθεί δεν υποχρεώνονται σε καμία ενέργεια, ενώ όσοι έλαβαν εγκρίσεις καλούνται εν μέσω εορτών να «τρέξουν» νέες, χρονοβόρες διαγωνιστικές διαδικασίες των προγραμμάτων. Για ακόμη μία φορά, όπως επισημαίνουν, το βάρος μεταφέρεται στους ωφελούμενους και στις υπηρεσίες εφαρμογής, αναδεικνύοντας ένα διαχρονικό πρόβλημα διοικητικού σχεδιασμού των ΟΕΦ.
