Ασπίδα προστασίας απέναντι στην έντονη μεταβλητότητα της αγοράς υπόσχεται το νέο εργαλείο αντιστάθμισης κινδύνου (hedging) που από τη φετινή σεζόν θα έχουν στη διάθεσή τους οι εμπλεκόμενοι στην ευρωπαϊκή και, δη, στην εγχώρια αλυσίδα αξίας του σκληρού σιταριού.
Ο λόγος για τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) που, μετά από χρόνια ζυμώσεων, φιλοδοξούν να μπουν στην καθημερινότητα παραγωγών, εμπόρων και μεταποιητών, δημιουργώντας νέα δεδομένα στην αγορά. Ήδη, από τον Δεκέμβριο του 2020, η «ΥΧ» με σχετικό ρεπορτάζ είχε αναφερθεί στα σχέδια της Euronext –γνωστής για τα συμβόλαια matif που διαπραγματεύονται στο Παρίσι και λειτουργούν ως σημείο αναφοράς, μεταξύ άλλων, για την ευρωπαϊκή αγορά μαλακού σιταριού και καλαμποκιού– να λανσάρει ένα καινούργιο χρηματιστηριακό προϊόν, αυτήν τη φορά εστιασμένο στο σκληρό σιτάρι.
Το Durum Wheat Futures Contract αποτελεί καρπό της συνεργασίας του χρηματιστηριακού κολοσσού με τη Sitagri, η οποία βρίσκεται πίσω από τον δείκτη τιμών σκληρού σιταριού Sitagri European Durum Wheat (SEDWI) και την Intergrain, μεσιτική εταιρεία που, μεταξύ άλλων, εκδίδει τακτικά reports για τις αγορές δημητριακών. Την Πέμπτη 4 Απριλίου, στελέχη των τριών εταιρειών παρουσίασαν το νέο προϊόν σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της εγχώριας βιομηχανίας και του εμπορίου.
Πρεμιέρα στις 8 Απριλίου
Όπως έγινε γνωστό, το Durum Wheat Futures Contract θα ξεκινήσει να εμπορεύεται άμεσα και, πιο συγκεκριμένα, στις 8 Απριλίου, έχοντας τη στήριξη 16 επιχειρήσεων, η μία εκ των οποίων από την Ελλάδα (σ.σ. οι άλλες 14 προέρχονται από την Ιταλία και μία από τη Γαλλία), που έχουν δεσμευθεί να εμπορεύονται σε μηνιαία βάση ένα μίνιμουμ αριθμό συμβολαίων. Ο στόχος είναι το προϊόν να αποκτήσει ένα μομέντουμ και να αρχίσει να αξιοποιείται σταδιακά από όσο το δυνατόν περισσότερους εμπόρους, μυλωνάδες, συνεταιριστές, αλλά και μεμονωμένους αγρότες ως ένα εργαλείο κλειδώματος της τιμής και θωράκισης απέναντι στις πολύ μεγάλες έως ακραίες διακυμάνσεις τιμών – στοιχείο που, ως γνωστόν, χαρακτηρίζει την αγορά του σκληρού την τελευταία τριετία.
Το «μοντέλο βαμβακιού» και η συμβολαιακή
Στο πλαίσιο της συνάντησης της Πέμπτης, έπεσαν στο τραπέζι αρκετές ενδιαφέρουσες ιδέες για το πώς θα μπορούσαν τα futures του σκληρού σιταριού να ενσωματωθούν και να λειτουργήσουν στην ελληνική πραγματικότητα. Όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά, ένα πρόσφορο πεδίο θα ήταν τα εμπορικά συμβόλαια που συνάπτονται μεταξύ αγοραστών και πωλητών, ρόλους στους οποίους εναλλάσσονται έμποροι και μύλοι. Σε αυτή την περίπτωση, τα συμβόλαια θα μπορούσαν να «χτίζονται» με βάση το νέο χρηματιστηριακό προϊόν.
Ένα δεύτερο πεδίο εφαρμογής θα μπορούσε να είναι οι αγορές που πραγματοποιούν μύλοι ή έμποροι απευθείας από τους παραγωγούς με την καθιέρωση μιας χρηματιστηριακής τιμής ημέρας. Πρόκειται, ουσιαστικά, για το μοντέλο που ήδη εφαρμόζεται στο βαμβάκι, μέσω του οποίου οι αγρότες θα έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν προπωλήσεις και να φιξάρουν την τιμή για μέρος τουλάχιστον της σοδειάς τους.
Εξυπακούεται ότι πολύ χρήσιμες στο πεδίο αυτό θα μπορούσαν να αποδειχθούν η εμπειρία και η τεχνογνωσία που έχουν αποκτήσει στη χρήση των προθεσμιακών συμβολαίων οι εκκοκκιστικοί όμιλοι, οι περισσότεροι εκ των οποίων άλλωστε δραστηριοποιούνται πλέον και στο εμπόριο σιτηρών. Διόλου τυχαία, μάλιστα, στέλεχος της Euronext τόνιζε στην «ΥΧ» ότι αυτός είναι ένας από τους λόγους που η χώρα μας θεωρείται πιο «ώριμη» για την εφαρμογή των futures π.χ. από την Ιταλία.
Τέλος, μια τρίτη και εξίσου σημαντική πλατφόρμα για τη χρήση του Durum Wheat Futures Contract θα μπορούσαν να προσφέρουν τα προγράμματα συμβολαιακής γεωργίας που ήδη «τρέχουν» μεταποιητικές και εμπορικές επιχειρήσεις και τα οποία, πέρα από συγκεκριμένες ποικιλίες και καλλιεργητικές πρακτικές, συνήθως προβλέπουν και κάποια τιμή (ή έναν μηχανισμό μέσω του οποίου προκύπτει αυτή). «Σε αυτή την περίπτωση, οι συμβάσεις θα μπορούσαν να γίνονται με βάση την τιμή που θα έχουν τα futures τον Ιούνιο και τον Ιούλιο», αναφέρθηκε χαρακτηριστικά.
Cash-settled, με σημεία αναφοράς σε έξι ευρωπαϊκές αγορές
Το νέο συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης σκληρού σιταριού είναι «cash settled». Σε αυτόν τον τύπο συμβολαίου, οι θέσεις κλείνουν πριν από τη λήξη τους με ρευστά διαθέσιμα και η εκκαθάριση δεν γίνεται με φυσική παράδοση, αλλά με μεταβίβαση χρηματικού ποσού, το οποίο προκύπτει από τη διαφορά της τρέχουσας τιμής για άμεση παράδο ση (spot price) και της τιμής του συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης. Αυτό είναι και το αντίτιμο που καλείται να καταβάλει ο αγοραστής ενός τέτοιου συμβολαίου.
Κατά συνέπεια, απαιτείται κάποιο σημείο αναφοράς (benchmark) στις τιμές της φυσικής αγοράς. Εδώ ακριβώς «κουμπώνει» ο δείκτης SEDWI, ο οποίος αξιοποιεί δεδομένα από τρεις ιταλικές (Bologna, Foggia, Altamura) και τρεις γαλλικές αγορές (Port-La-Nouvelle, Rouen, La Pallice).
Ώριμες οι συνθήκες για Διεπαγγελματική
Εξελίξεις θα πρέπει να αναμένονται το επόμενο διάστημα στην κατεύθυνση της συγκρότησης Διεπαγγελματικής Σκληρού Σιταριού.
Όπως προέκυψε από τις συζητήσεις στη διάρκεια της παρουσίασης της Πέμπτης 4ης Απριλίου, αλλά και στα «πηγαδάκια» που ακολούθησαν, η ιδέα που έχει πέσει στο τραπέζι εδώ και αρκετό καιρό από σημαντικά στελέχη του κλάδου, έχει πλέον πολλούς υποστηρικτές και οι συνθήκες κρίνονται ώριμες, έχοντας, μεταξύ άλλων, ως οδηγό τα επιτυχημένα παραδείγματα των αντίστοιχων οργανώσεων στο βαμβάκι και στο ρύζι.
