Γενικευμένη χρήση συμβολαίων στην αλυσίδα παραγωγής γεωργικών προϊόντων, ξεκάθαρο πλαίσιο λειτουργίας των συνεταιρισμών σε κάθε χώρα-μέλος και νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για τον αγροτικό τομέα με τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) προτείνει, μεταξύ άλλων, έκθεση που έχει στα χέρια της η Κομισιόν για τη βελτίωση της θέσης του παραγωγού στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Η έκθεση την οποία συνέταξε δωδεκαμελής Ομάδα Εργασίας (Task Force) παρουσιάστηκε τη Δευτέρα 14 Νοεμβρίου στις Βρυξέλλες από τον επικεφαλής της Ομάδας, Cees Veerman, πανεπιστημιακό και πρώην υπουργό Γεωργίας της Ολλανδίας και τον επίτροπο Γεωργίας, Φιλ Χόγκαν.
Μεταξύ άλλων, η Ομάδα προτείνει να καταστεί υποχρεωτική η χρήση των συμβολαίων στις συναλλαγές αγροτών- εμπόρων- προμηθευτών εφόσον το ζητήσει το ένα έστω από τα μέρη που εμπλέκονται στη συναλλαγή.
Παράλληλα ζητάει μεγαλύτερη διαφάνεια σε ό,τι αφορά τις τιμές με αυξημένη πρόσβαση των αγροτών στη σχετική πληροφορόηση, ενίσχυση της εκπαίδευσης των αγροτών καθώς επίσης και ευκολότερη πρόσβαση των παραγωγών σε πρόσθετες χρηματοδοτήσεις οι οποίες θα πρέπει να κινητοποιηθούν από την ΕΤΕπ. Επ’ αυτού, μάλιστα, ο κ. Χόγκαν σχολίασε χαρακτηριστικά και απαντώντας σε σχετική ερώτηση ότι υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον και θετική προδιάθεση από την Τράπεζα, «θα πρέπει ωστόσο να δούμε και περισσότερες πράξεις».
Η έκθεση αναφέρει επίσης ότι θα πρέπει κάθε χώρα μέλος να έχει ένα ξεκάθαρο και απλοποιημένο πλαίσιο για τη λειτουργία των αγροτικών συνεταιρισμών ώστε να ενθαρρύνεται ο συνεργατισμός μεταξύ των παραγωγών.
Μεγάλο μέρος της έκθεσης αναφέρεται στα προβλήματα που δημιουργεί στους επαγγελματίες του αγροτικού κλάδου η μεταβλητότητα των τιμών, ιδίως στις συνθήκες της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Μεταξύ άλλων, η Ομάδα εκτιμά ότι χρήσιμο εργαλείο για τη διευκόλυνση του προγραμματισμού των αγροτών θα μπορούσε να είναι η επέκταση των προθεσμιακών συμβολαίων – τα οποία, όπως είναι γνωστό, χρηιμοποιούνται σήμερα κατά κύριο λόγο στις αγορές σιτηρών.
H ανακοίνωση της Επιτροπής
Η Ομάδα Εργασίας για τις Γεωργικές Αγορές (Agricultural Markets Task Force – AMTF), υπό την προεδρία του πρώην Ολλανδού Υπουργού Γεωργίας και καθηγητή πανεπιστημίου Cees VEERMAN, παρουσίασε σήμερα την έκθεσή της στον Επίτροπο Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, Φιλ Χόγκαν.
Η σύσταση της ειδικής ομάδας, η οποία αποτελείται από δώδεκα ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, αντανακλά τον αυξανόμενο προβληματισμό όσον αφορά τις παγκόσμιες εξελίξεις στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων και, ιδίως, τη θέση των παραγωγών στην αλυσίδα αυτή. Ως εκ τούτου, ζητήθηκε από την ειδική ομάδα να συζητήσει διάφορα σχετικά θέματα με στόχο τη βελτίωση της θέσης των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων.
Παραλαμβάνοντας την έκθεση, η οποία είναι το αποτέλεσμα δεκάμηνων εργασιών, ο Επίτροπος Χόγκαν δήλωσε: «Λόγω των πρόσφατων δυσχερειών που παρουσιάστηκαν σε συγκεκριμένους τομείς, κρίναμε ότι πρέπει να ενισχυθεί ο ρόλος των γεωργών στην αλυσίδα τροφίμων με στόχο να διασφαλιστεί ότι αυτοί ανταμείβονται δίκαια για την παραγωγή τους. Η ενίσχυση της φωνής και της θέσης των γεωργών αποτελεί σημαντική προτεραιότητα για μένα. Η έκθεση της ομάδα εργασίας για τις γεωργικές αγορές είναι πολύ ευπρόσδεκτη συνεισφορά στη συζήτηση για το πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό. Τώρα θα δώσουμε προτεραιότητα στη μελέτη της έκθεσης και των συστάσεων που περιέχει, με σκοπό να καταλήξουμε στον σχεδιασμό της κατάλληλης πολιτικής. Η σημασία του ζητήματος αυτού αναγνωρίζεται ήδη στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2017 και η σημερινή έκθεση θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στην υλοποίηση αυτής της δέσμευσης.»
Παράλληλα με τον προβληματισμό ότι οι γεωργοί υφίστανται το κόστος της αστάθειας των τιμών και των παρατεταμένων περιόδων χαμηλών τιμών, η έκθεση της ομάδας εργασίας συμπεραίνει ότι το πλαίσιο πολιτικής που διέπει την αλυσίδα εφοδιασμού «μπορεί και πρέπει να βελτιωθεί περισσότερο». Επίσης στα συμπεράσματά της, η έκθεση ζητά την εκπόνηση νέων κανόνων σε επίπεδο ΕΕ με σκοπό να αντιμετωπιστούν ορισμένες αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, καθώς και την εφαρμογή αποτελεσματικών μηχανισμών επιβολής στα κράτη μέλη, π.χ. μέσω ενός διαμεσολαβητή.
Άλλες συστάσεις αφορούν την αύξηση της διαφάνειας στην αγορά, την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των γεωργών, τη διευκόλυνση της πρόσβασης των γεωργών σε χρηματοδότηση και την καλύτερη αξιοποίηση των μέσων διαχείρισης των κινδύνων. Πιο συγκεκριμένα, η έκθεση της ειδικής ομάδας συνέστησε:βελτίωση της διαφάνειας της αγοράς, εισαγωγή υποχρεωτικής αναφοράς των τιμών και περισσότερο έγκαιρη παροχή περισσότερο τυποποιημένων δεδομένων·όσον αφορά τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, παρότι οι εθελοντικές πρωτοβουλίες κρίθηκαν χρήσιμες, δεν πέτυχαν την αποτελεσματική και ανεξάρτητη επιβολή της νομοθεσίας.
Επομένως, θα πρέπει να θεσπιστεί σε επίπεδο ΕΕ μια νομοθεσία-πλαίσιο και παράλληλα να υποστηριχτούν αποτελεσματικά συστήματα επιβολής της νομοθεσίας στα κράτη μέλη, όπως με τη χρησιμοποίηση ενός διαμεσολαβητή. Διατυπώνονται επίσης συστάσεις που αφορούν τις υποχρεωτικές γραπτές συμβάσεις, που θα ωφελήσουν επίσης τους γεωργούς·
όσον αφορά την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των γεωργών, οι κανόνες της συλλογικής οργάνωσης και του δικαίου του ανταγωνισμού πρέπει να είναι σαφείς και λειτουργικοί, προκειμένου πραγματικά να ενισχυθούν οι ευκαιρίες συνεργασίας των αγροτών μεταξύ τους·
η διευκόλυνση της πρόσβασης των γεωργών σε χρηματοδότηση μπορεί να επιτευχθεί με την αυξημένη χρήση των χρηματοπιστωτικών μέσων, και στο πλαίσιο αυτό υπάρχει ρόλος για την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η οποία θα μπορούσε επίσης να συμμετέχει στην ανάπτυξη ενός ενδεχόμενου μηχανισμού εγγυήσεων εξαγωγικών πιστώσεων· τέλος,
όσον αφορά το ζήτημα της διαχείρισης των κινδύνων, πρέπει να βελτιωθούν τα υφιστάμενα εργαλεία.
Οι προθεσμιακές αγορές παρέχουν στους αγρότες ένα ακόμη εργαλείο, αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερα όσον αφορά την ευαισθητοποίηση και την κατάρτιση.
Η AMTF, που συστάθηκε τον Ιανουάριο του 2016, εξέτασε επίσης ορισμένα ζητήματα που θα τροφοδοτήσουν τη συζήτηση σχετικά με την κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ) μετά το 2020, υπογραμμίζοντας τις διάφορες προκλήσεις, από εκείνες που θέτει η κλιματική αλλαγή έως την έλλειψη νερού και ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. Παραπέμπει στη σημασία της ανταμοιβής των γεωργών για την παροχή δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών. Η έκθεση προτείνει επίσης τη δυνατότητα εισαγωγής στοιχείων πολιτικής για την ολοκληρωμένη διαχείριση των κινδύνων σε επίπεδο ΕΕ. Τέλος, υπογραμμίζει τη σημασία που έχουν, για την αντιμετώπιση των επικείμενων προκλήσεων, η έρευνα και η καινοτομία, καθώς και η προσέλκυση νέων και νεαρής ηλικίας γεωργών στον τομέα.
