Η παραγωγή προϊόντων προστιθέμενης αξίας διαπερνά τις αγροτικές πολιτικές κάθε χώρας. Τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης των χωρών-μελών της ΕΕ, το ελληνικό ΠΑΑ και φορείς του αγροδιατροφικού τομέα, έχουν την επέκταση των προϊόντων αυτών ως βασική καινοτόμο στόχευση. Ωστόσο, ο όρος χρησιμοποιείται συχνά αυθαίρετα με εντελώς διαφορετικό τρόπο και περιεχόμενο, ακόμη και σε επίσημα κείμενα.
Μία από τις προϋποθέσεις επίτευξης αυτών των στόχων, είναι ο ορισμός της παραγωγής προστιθέμενης αξίας με ορθό και ενιαίο τρόπο.
Μέχρι πρόσφατα, η προστιθέμενη αξία δημιουργείτο από τη συμμετοχή του αγρότη σε τομείς και δράσεις πέρα και έξω από την πρωτογενή παραγωγή, όπως την επεξεργασία του προϊόντος, τη διανομή, την αποθήκευση. Ωστόσο, πρόσφατα προστέθηκαν στα παραπάνω, δράσεις που αναλαμβάνει ο αγρότης για να διαφοροποιήσει, να ταυτοποιήσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των προϊόντων του, την τοπικότητα που διαθέτουν, τις ιδιαίτερες ποιοτικές προδιαγραφές τους. Όλα τα παραπάνω, αυξάνουν την κερδοφορία της εκμετάλλευσης, χωρίς βέβαια να αναιρούν την αναγκαιότητα διατήρησης της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας, της ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών.
Το υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ δίνει έναν διαφορετικό ορισμό, με βάση τον οποίο χρηματοδοτεί και ενισχύει αναπτυξιακές δράσεις: Παραγωγή προστιθέμενης αξίας, είναι ένα σύνολο αγροτικών πρακτικών που επιτρέπουν στους παραγωγούς να ευθυγραμμίζονται με τις απαιτήσεις του καταναλωτή, σε ό,τι αφορά τη μορφή, τον χρόνο, την ταυτότητα και τις ποιοτικές προδιαγραφές, και οι οποίες δεν ισχύουν για τα άλλα συμβατικά αγροτικά προϊόντα και είδη διατροφής. Ο αγροτικός τομέας προστιθέμενης αξίας μπορεί να χαρακτηρίζεται από παραγωγούς που διευρύνουν τη θέση τους στην αγροδιατροφική αλυσίδα, δημιουργώντας πιο άμεση και στενή διασύνδεση με τους καταναλωτές ή αλλάζοντας τις παραγωγικές πρακτικές που ακολουθούν, ώστε να ενισχύσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των προϊόντων που παράγουν.
Aξιοποίηση
Κοινή συνισταμένη των παραπάνω αποτελεί η ανάγκη διασύνδεσης του αγρότη με τον καταναλωτή και το πέρασμα από τη λογική «της στρατηγικής της προστιθέμενης αξίας» στη λογική των ευκαιριών προστιθέμενης αξίας… Η αξιοποίηση των ευκαιριών αυτών, προϋποθέτει ότι ο παραγωγός θα ακολουθήσει μία τουλάχιστον από τις εξής πρακτικές:
- Πρώτον, αντί να διαθέτει τα προϊόντα του ως ακατέργαστα εμπορεύματα, θα αναλάβει ο ίδιος δράσεις επεξεργασίας και εναλλακτικής διάθεσης.
- Δεύτερον, θα δημιουργήσει σταθερές και αμοιβαία επωφελείς σχέσεις με τον καταναλωτή. Με τον τρόπο αυτό ο αγρότης θα διαθέτει τα προϊόντα του σε υψηλότερες τιμές από ό,τι στη χονδρική, κι ο καταναλωτής θα απολαμβάνει ταυτοποιημένα προϊόντα.
- Τρίτον, η αλλαγή των ποιοτικών προδιαγραφών μπορεί να προϋποθέτει ένα νέο επίπεδο παραγωγής, νέες παραγωγικές πρακτικές, διαπιστεύσεις οργανισμών. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν τα προϊόντα ονομασίας προέλευσης, οι εκτροφές ελευθέρας βοσκής, βιολογικά, ή τέλος οι αγορές μη γενετικά τροποποιημένων προϊόντων στις ΗΠΑ, που γνωρίζουν σήμερα υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
