Με ορίζοντα τη νέα προγραμματική περίοδο, και δη από το 2023 και μετά, προσανατολίζεται η νέα ηγεσία του ΥΠΑΑΤ να προχωρήσει στην Εσωτερική Σύγκλιση, η οποία κλειδώνει στη λύση χορήγησης ενιαίου ποσού ενίσχυσης με βάση την «αγρονομική περιφέρεια» του δικαιούχου. Την ίδια ώρα, από μηδενική βάση τίθεται η αξιολόγηση των 180 εκατ. ευρώ των Συνδεδεμένων Ενισχύσεων, με αρκετές καλλιέργειες προϊόντων να κινδυνεύουν να μείνουν εκτός της λίστας ενισχύσεων, προκειμένου να αντικατασταθούν από άλλα προϊόντα.
Ένα είναι σχεδόν βέβαιο: Ότι οι μεγάλες αλλαγές σε σχέση με το καθεστώς ενισχύσεων των παραγωγών θα σημειωθούν από το έτος 2023 και μετά, στο πλαίσιο εφαρμογής του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ που οφείλει να καταρτίσει η χώρα. Για την τρέχουσα διετία, της μεταβατικής δηλαδή ΚΑΠ 2021-2022, η ηγεσία του ΥΠΑΑΤ θα επικεντρωθεί κυρίως σε μέτρα που πρόκειται να τρέξει μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, αλλά και του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης.
Νέα εργαλεία
Όπως αποκαλύπτει στην «ΥΧ» ανώτατη πηγή του υπουργείου, στο πλαίσιο των νέων προσκλήσεων που πρόκειται να δημοσιευθούν κατά την τρέχουσα διετία, αναμένεται να ενεργοποιηθούν δύο νέα μέτρα ως χρηματοδοτικά εργαλεία στήριξης:
✱ Το ένα αφορά την παροχή μικροπιστώσεων έως 25.000 ευρώ, για επενδυτικούς λόγους ή λόγους ρευστότητας. Το χρηματοδοτικό αυτό εργαλείο θα απευθύνεται σε φυσικά πρόσωπα και θα λειτουργήσει στα πρότυπα του υφιστάμενου Ταμείου Εγγυήσεων Αγροτικής Ανάπτυξης (ΤΕΑΑ). Το ΠΑΑ θα συμμετέχει σε πρώτη φάση με 20 εκατ. ευρώ, ώστε να μοχλευτούν χρήματα από τις τράπεζες πενταπλάσιας αξίας.
✱ Το δεύτερο αφορά την ενεργοποίηση του εργαλείου διαχείρισης κινδύνου, με έμφαση στην επιχορήγηση του ασφαλίστρου για την κάλυψη κινδύνων από οικονομικά αίτια. Παρόμοιο ήταν το Μέτρο 17 του ΠΑΑ, που δεν συμπεριλήφθηκε όταν καταρτίστηκε το ΠΑΑ 2014-2020. Να σημειωθεί ότι η ύπαρξη ασφαλίστρων για μείωση τιμών και εισοδήματος, για παράδειγμα, αποτελεί αντικείμενο ασφαλιστικής κάλυψης σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και στις ΗΠΑ.
Άμεσες ενισχύσεις
Σύμφωνα με το αποκλειστικό ρεπορτάζ της «ΥΧ», τη διετία αυτή οι παραγωγοί δεν πρόκειται να δουν αλλαγές, όσον αφορά τις επιδοτήσεις τους.
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Σπήλιος Λιβανός, τάσσεται υπέρ της πλήρους Εσωτερικής Σύγκλισης, αλλά δεν αναμένεται να την ενεργοποιήσει πριν από την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι τις 19 Φεβρουαρίου 2021, οπότε και οφείλει να ενημερώσει την Κομισιόν για τις προθέσεις της ελληνικής πλευράς, όσον αφορά το έτος ενίσχυσης 2021, θα ανακοινώσει ουσιαστικά τη συνέχιση του υφιστάμενου καθεστώτος. Το ίδιο αναμένεται να πράξει και τη 1η Αυγούστου 2021 τόσο για τη Βασική Ενίσχυση όσο και για τις Συνδεδεμένες Ενισχύσεις έτους 2022. Σε κάθε περίπτωση, ο ίδιος, όπως μας πληροφορεί ανώτατη πηγή του υπουργείου, θα ενημερώσει τους Έλληνες παραγωγούς για το τι μέλλει γενέσθαι.
Ο κύβος για την Εσωτερική Σύγκλιση ερρίφθη: Το καθεστώς των άμεσων ενισχύσεων θα στηριχθεί σε ενιαίο ποσό ενίσχυσης ανά είδος καλλιέργειας/εκτροφής, που θα έχει τεθεί σε πλήρη εφαρμογή πριν από το έτος 2026. Σύμφωνα, δηλαδή, με τον σχεδιασμό, η χώρα θα χωριστεί σε τρεις «αγρονομικές περιφέρειες», δηλαδή των αροτραίων, δενδρωδών καλλιεργειών και βοσκότοπων. Ο κάθε παραγωγός θα λαμβάνει την ίδια ενίσχυση ανάλογα με το προϊόν που θα καλλιεργεί (π.χ. δενδρώδεις καλλιέργειες) ανεξάρτητα από την περιοχή όπου εδρεύει.
Συνδεδεμένες Ενισχύσεις
Καμία αλλαγή δεν πρέπει να περιμένουν οι δικαιούχοι των Συνδεδεμένων Ενισχύσεων τουλάχιστον για τα έτη ενίσχυσης 2020 και 2021. Πάντως, όπως πληροφορούμαστε, έχει ανατεθεί στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών η σύνταξη μελέτης, με στόχο την αξιολόγηση του υφιστάμενου καθεστώτος και των συνεπειών του στην παραγωγή των προϊόντων. Όλα δείχνουν ότι το ΥΠΑΑΤ προσανατολίζεται στην αντικατάσταση προϊόντων που δεν έχουν την επιθυμητή ανταπόκριση, με άλλα προϊόντα.
Επενδυτικά προγράμματα
Το υπουργείο αναμένεται, λοιπόν, παράλληλα με την κατάρτιση του Στρατηγικού του Σχεδίου, όπου όλα τα παραπάνω –μεταξύ άλλων– θα πρέπει να αναγράφονται αναλυτικά με ακριβή στοχοθεσία και αιτιολόγηση, να τρέξει νέες προσκλήσεις στο πλαίσιο του ΠΑΑ, που μαζί με τα ευρωπαϊκά κονδύλια για την αγροτική ανάπτυξη στο πλαίσιο του NextGenerationEU αγγίζουν το 1,6 δισ. ευρώ.
Εκτός από τα δύο νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, μικροπιστώσεων και ασφάλισης, οι πληροφορίες από την πλατεία Βάθη έρχονται να επιβεβαιώσουν τα ρεπορτάζ της «ΥΧ»:
✱ Νέοι Αγρότες, Σχέδια Βελτίωσης, LEADER, Βιολογική γεωργία, Συστήματα Ποιότητας, Εξισωτική Αποζημίωση και Δασικά είναι τα μέτρα που θα προκηρυχθούν στο πλαίσιο του μεταβατικού Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης.
Σε αυτά θα προστεθούν και τα επενδυτικά έργα από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης, που έχουν λάβει επί της αρχής το «πράσινο φως»:
✱ Σχέδια Βελτίωσης και Μεταποίηση, αλλά μόνο για Συλλογικά Σχήματα, Αναδιάρθρωση Καλλιεργειών, Γενετική Βελτίωση των ζώων, Αγροτουρισμός και Υδατοκαλλιέργειες.
Στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης, υπενθυμίζεται ότι εντάσσονται τα μεγάλα αρδευτικά έργα μέσω ΣΔΙΤ και τα ψηφιακά έργα. Οι τελευταίες πληροφορίες, όμως, από το υπουργείο Οικονομικών δείχνουν ότι η ψηφιακή μετάβαση της ελληνικής γεωργίας θα είναι κατώτερη των προσδοκιών, αφού ακούγεται πως θα ενισχυθεί με ένα κονδύλι της τάξεως των 50 εκατ. ευρώ.
Τα χρήματα αυτά θα κατευθυνθούν στην ψηφιακή σύνδεση του ΥΠΑΑΤ και των υπό εποπτεία Οργανισμών του και όσα απομείνουν θα κατευθυνθούν στην παραγωγική βάση για την ανάπτυξη συστημάτων ευφυούς γεωργίας και κτηνοτροφίας. Αντίθετα, για τα αρδευτικά έργα ΣΔΙΤ, οι πληροφορίες αναφέρουν πως θα αγγίξουν το 1,5 δισ. ευρώ.
